Արագ Ընթերցում
- Կանադայի 2025 թ. դաշնային բյուջեն կենտրոնացած է ներդրումների, առևտրի բազմազանեցման և կայունության վրա։
- Միլիարդավոր դոլարներ հատկացվել են պաշտպանության, բնակարանաշինության և խոշոր ենթակառուցվածքային ծրագրերին։
- Հինգ տարվա ժամանակավոր հարկային արտոնություն անձնական աջակցության աշխատողների համար՝ մինչև 1100 դոլար տարեկան։
- Նախատեսվում են ծախսերի զգալի կրճատումներ և պետական ծառայողների կրճատումներ։
- Բյուջեն խորհրդարանում վստահության քվե է անցնելու, լիբերալները մեծամասնություն չունեն։
Բյուջեի օրը Օտտավայում․ Փոփոխությունների սկիզբ
2025 թվականի նոյեմբերի 4-ին Կանադայի կառավարությունը ներկայացրեց դաշնային բյուջեն, որը ֆինանսների նախարար Ֆրանսուա-Ֆիլիպ Շամպայնը բնորոշեց որպես «նոր սերնդի փոփոխություն»։ Վարչապետ Մարկ Կարնիի ղեկավարությամբ առաջին բյուջեն նպատակ ունի երկիրը դուրս բերել տնտեսական անորոշությունից՝ ուղղելով այն ներդրումների, կայունության և նոր հնարավորությունների ուղով։ Այս որոշումները կարևոր են ոչ միայն ֆինանսների, այլ նաև քաղաքական կայունության համար․ կառավարող Լիբերալները երեք ձայնով պակաս ունեն մեծամասնությունից, ուստի յուրաքանչյուր քաղաքական նախաձեռնություն կարող է վճռորոշ լինել (National Post)։
Հիմնական ներդրումներ․ բազմազանեցում, արտադրողականություն և սոցիալական աջակցություն
Բյուջեի առանցքում Կանադայի տնտեսական կախվածության նվազեցումն է ԱՄՆ-ից։ Վերջին տարիներին ԱՄՆ նախագահի Դոնալդ Թրամփի պաշտպանական քաղաքականությունը ստիպել է Կանադային նոր գործընկերներ փնտրել և ուժեղացնել երկրի արտադրողականությունը։ «Մենք անցնում ենք կախվածությունից դեպի կայունություն, անորոշությունից՝ դեպի բարօրություն»,— ընդգծեց Շամպայնը՝ ներկայացնելով կառավարության նոր ուղղությունը։
Բյուջեն նախատեսում է միլիարդավոր դոլարների հատկացումներ պաշտպանության, բնակարանային ծրագրերի և խոշոր ենթակառուցվածքային նախագծերի համար։ Հատուկ ուշադրություն է դարձվում արտադրողականության և մրցունակության բարձրացմանը, ինչպես նաև մասնավոր ներդրումների խթանմանը։ Կարնին խոստացել է նաև կլիմայի մրցունակության ռազմավարություն, ներգաղթի նոր ծրագիր և միջազգային տաղանդների ներգրավման նախաձեռնություն, ինչը ընդգծում է տնտեսական աճի համապարփակ մոտեցումը (Yahoo Finance)։
Սոցիալական ուղղվածություն․ հարկային աջակցություն և հավասարություն
Սոցիալական հավասարությունը ու աջակցությունը հատուկ տեղ ունեն բյուջեի մեջ։ Ամենանշանակալի նախաձեռնություններից մեկը հինգ տարվա ժամանակավոր հարկային արտոնությունն է անձնական աջակցության աշխատողների համար, ինչը նրանց հնարավորություն կտա տարեկան մինչև 1100 դոլար ստանալ՝ գնահատելով և աջակցելով կարևոր ծառայություն մատուցողներին։ Բյուջեն նաև նախատեսում է 660,5 միլիոն դոլար հատկացնել հինգ տարվա ընթացքում Կանադայի Կանանց և գենդերային հավասարության նախարարությանը՝ աջակցելու կանանց առաջնորդության ծրագրերին, ԼԳԲՏՔ համայնքի անվտանգության ապահովմանը և ճգնաժամային թեժ գծերի ֆինանսավորմանը։
Միգրանտների կյանքը հեշտացնելու համար բյուջեն գործարկում է Արտասահմանյան որակավորման ճանաչման ֆոնդ՝ ուղղելով 97 միլիոն դոլար հինգ տարվա ընթացքում՝ նպաստելով արտասահմանում կրթված մասնագետների արագ որակավորման ճանաչմանը։ Բացի այդ, 75 միլիոն դոլար կհատկացվի երեք տարվա ընթացքում մասնագիտական ուսուցման ծրագրի զարգացման համար, ինչը կօգնի լրացնել աշխատաշուկայի բացերը և աջակցել տնտեսության վերականգնմանը (BIV)։
Ժամանակակից մոտեցումներ և անվտանգություն․ խարդախության ու հանցավորության դեմ պայքար
2025 թվականի բյուջեն ներկայացնում է Կանադայի առաջին համազգային հակախարդախության ռազմավարությունը՝ պարտավորեցնելով բանկերին խստացնել խարդախության կանխարգելման քաղաքականությունը։ Գարնանն ակնկալվում է օրենսդրություն՝ ֆինանսական հանցագործությունների գործակալության ստեղծման համար՝ ընդգծելով կառավարության հանձնառությունը սպառողների իրավունքների և տնտեսության ամբողջականության ապահովման հարցում։
Անվտանգությունը նույնպես առաջնային է․ բյուջեն նախատեսում է 1000 նոր մաքսային ծառայողներ և 1000 նոր թագավորական ոստիկանների ընդունում, իսկ 1,8 միլիարդ դոլար կուղղվի չորս տարվա ընթացքում դաշնային ոստիկանության կարողությունների զարգացմանը։ Այս միջոցներից մի մասն ուղղվելու է փողերի լվացման, կազմակերպված հանցավորության և օնլայն խարդախության դեմ պայքարին՝ արձագանքելով ժամանակակից սպառնալիքներին։
Ֆիսկալ զսպվածություն և բարդ ընտրություններ․ ծախսերի կրճատումներ և ծրագրերի փոփոխություններ
Չնայած որոշ ոլորտներում զգալի ծախսերին, բյուջեն առանձնանում է նաև զսպվածության քաղաքականությամբ։ Շամպայնը հանձնարարել է պետական գերատեսչություններին երեք տարվա ընթացքում ծախսերը նվազեցնել 15 տոկոսով։ Սպասվում են պետական ծառայողների կրճատումներ և աշխատատեղերի վերաբաշխումներ, ինչպես նաև մի շարք ոչ մշտական ծրագրերի դադարեցում։ Ամենանշանակալի դադարեցումներից է նախկին վարչապետ Ջասթին Թրյուդոյի նախաձեռնության չեղարկումը՝ մինչև 2031 թվականը երկու միլիարդ ծառ տնկելու ծրագիրը (National Post)։
Քաղաքական իրավիճակ․ վստահության քվե և ընդդիմության պահանջներ
Լիբերալների մեծամասնության բացակայությամբ բյուջեն բարդ ճանապարհ ունի խորհրդարանում։ Ընդդիմադիր առաջնորդ Պիեռ Պոլիևրը պահանջում է վերացնել արդյունաբերական ածխածնի հարկը, կապիտալ շահույթի հարկը, ինչպես նաև նվազեցնել էներգետիկայի և բնակարանաշինության հարկերը։ Կառավարությունը, իր հերթին, հույս ունի, որ բազմակողմանի ծրագրերը կհամոզեն պատգամավորներին աջակցել բյուջեին կամ գոնե ձեռնպահ մնալ՝ խուսափելու ընտրություններից, որոնք այս պահին ցանկալի չեն (Yahoo Finance)։
Հասարակության ազդեցությունը․ ինչ սպասել քաղաքացիները
Կանադացիների համար բյուջեն առաջարկում է թե՛ ուղղակի, թե՛ անուղղակի առավելություններ։ Կանադայի եկամուտների գործակալությունը պատրաստելու է նախապես լրացված հարկային հայտարարագրեր ցածր եկամուտ ունեցող անձանց համար՝ նպաստների ծրագրերին հասանելիություն ապահովելու նպատակով։ Ազգային դպրոցական սննդի ծրագիրը մշտական է դառնում՝ տարեկան 216 միլիոն դոլար բյուջեով, ինչը կազդի ընտանիքների և կրթական համայնքների վրա։ «Canada Strong pass»-ի վերագործարկումը նույնպես նախատեսում է անվճար մուտք ազգային պարկեր և թանգարաններ, ինչպես նաև երթևեկության զեղչեր երիտասարդների համար։
Միևնույն ժամանակ, մի շարք ծրագրեր կդադարեցվեն կամ կկրճատվեն, ինչը ցույց է տալիս կառավարության հավասարակշռված մոտեցումը՝ ներդրումների և խնայողությունների միջև։ Արդյունքում, բյուջեն համատեղում է համարձակ նախաձեռնություններ և բարդ ընտրություններ՝ նպատակ ունենալով առաջնորդել Կանադան գլոբալ անորոշության և ներքին մարտահրավերների ժամանակաշրջանում։
Ապագայի հայացք․ մարտահրավերներ և հնարավորություններ
Շամպայնը պատրաստվում է ներկայացնել բյուջեն խորհրդարանում, իսկ կանադացիները պետք է գնահատեն դրա խոստումները՝ իրողությունների համատեքստում։ Կառավարության տեսլականը հստակ է․ առավել կայուն, բազմազան և մրցունակ Կանադա։ Սակայն արդյոք այդ տեսլականը կստանա անհրաժեշտ քաղաքական աջակցություն, և արդյոք այն կապահովի խոստացված բարօրությունը՝ դեռևս անհայտ է։
2025 թվականի դաշնային բյուջեն վճռորոշ պահ է Կանադայի տնտեսական և սոցիալական ընթացքի համար։ Ներդրումների, սոցիալական հավասարության և ֆինանսական կարգապահության համադրումը ցույց է տալիս, որ կառավարությունը պատրաստ է հարմարվել փոփոխվող գլոբալ իրադրությանը։ Սակայն հաջողությունը կախված է ոչ միայն թվերից, այլև հասարակության միասնականությունից՝ ընդհանուր նպատակների շուրջ։