Ֆրանսիայի վարչապետ Սեբաստյեն Լեկոռնուն հրաժարական է տվել քաղաքական ճգնաժամի ֆոնին

Քաղաքական ճգնաժամը խորանում է՝ Լեկոռնուի հրաժարականով

Ֆրանսիայի քաղաքական կայունության հերթական փորձը տապալվեց։ Երկուշաբթի առավոտյան Սեբաստյեն Լեկոռնուն հրաժարական տվեց վարչապետի պաշտոնից՝ պաշտոնավարելով ընդամենը 26 օր, ինչը երկրի մեջ խորացրեց արդեն իսկ առկա անորոշությունը։ Լեկոռնուի հեռացումը դարձավ վերջին մեկ տարվա ընթացքում երրորդ վարչապետի հրաժարականը՝ վկայելով քաղաքական փակուղու մասին։

Սեպտեմբերին նշանակված Լեկոռնուն, երբ Ֆրանսուա Բայրուի կառավարությունը տապալվեց, դիտարկվում էր նախագահ Էմանուել Մակրոնի վերջին վստահելի անձը, որին վստահվեց կառավարել երկիրը նախորդած ընտրություններից և Եվրոպական խորհրդարանում պարտությունից հետո։ Սակայն նրա առջև ծառացած խոչընդոտները սկզբից արդեն ակնհայտ էին։

Կառավարության կազմի շուրջ վեճեր և խորհրդարանական փակուղի

Լեկոռնուի հրաժարականը տեղի ունեցավ այն բանից հետո, երբ նա ներկայացրեց նոր կառավարությունը՝ հույս ունենալով նոր սկիզբ հաղորդել քաղաքականության մեջ։ Սակայն դրա փոխարեն առաջացավ սկանդալ։ Նոր կազմը խստորեն քննադատվեց բոլոր քաղաքական ուժերի կողմից, Ազգային ժողովում ընդդիմադիրները սպառնացին մերժել այն։ Ամենահակասական նշանակումը ֆինանսների նախկին նախարար Բրյունո Լե Մերի նշանակումն էր պաշտպանական ոլորտում, ինչը վրդովմունք առաջացրեց տարբեր շրջանակներում։ Ինքը՝ Լե Մերը, իր նշանակումը անվանեց «անհասկանալի, կեղծ և չափազանցված արձագանք» և հրաժարվեց պաշտոնից՝ հույս ունենալով հանգստացնել իրավիճակը։

Լեկոռնուն «Մատինյոն» նստավայրի առաջ խոսեց իրավիճակի մասին. «Ես պատրաստ էի փոխզիջումների, սակայն բոլոր կուսակցությունները պահանջում էին, որ մյուսները ամբողջությամբ ընդունեն իրենց ծրագրերը», — ասաց նա։ «Փոքր բան էր պետք, որ սա աշխատեր, բայց կուսակցությունները պետք է լինեն ավելի համեստ և մի կողմ դնեն եսասիրությունը»։

Իրականությունն ավելի դաժան է։ Ֆրանսիայի խորհրդարանը շարունակում է մնալ խորապես բաժանված՝ ծայրահեղ աջ և ծայրահեղ ձախ բլոկների միջև, որոնք չեն ցանկանում զիջումների գնալ։ 2024-ի հուլիսին տեղի ունեցած արտահերթ ընտրություններից հետո որևէ կոալիցիա չի կարողացել ապահովել մեծամասնություն։ Արդյունքում՝ փակուղի, բուռն քննարկումներ և վարչապետների փոփոխվող շարան։

Տնտեսական մտահոգություններ և ֆինանսական շուկայի արձագանքը

Քաղաքական ցնցումները տարածվել են նաև տնտեսական դաշտ։ Լեկոռնուի հրաժարականի լուրից հետո Փարիզի CAC 40 ինդեքսը նվազեց ավելի քան երկու տոկոսով, ինչը վկայում է ներդրողների անհանգստության մասին՝ կառավարությանը վերաբերող տնտեսական խնդիրների լուծման ունակության հարցում։ Երկրի բյուջեի դեֆիցիտը կազմում է ՀՆԱ-ի 5.8%-ը, իսկ պետական պարտքը հասել է 114%-ի՝ ըստ BBC-ի՝ Եվրոգոտու մեջ երրորդ ամենաբարձր ցուցանիշը։

Բյուջեն հաստատելու փորձերը բազմիցս տապալվել են, իսկ Բայրուի կառավարության խնայողության ծրագրերը մերժվել են պատգամավորների կողմից։ Տնտեսական անորոշությունը լրացնում է քաղաքական ճգնաժամի ֆոնը՝ ուժեղացնելով վճռական քայլերի պահանջը։

Մակրոնի ընտրությունը՝ ինչ է սպասվում

Նախագահ Մակրոնը այժմ կանգնած է կարևոր որոշման առաջ։ Լեկոռնուի հրաժարականից հետո Ելիսեյան պալատը հայտարարեց, որ Մակրոնը հանձնարարել է վարչապետին մինչև չորեքշաբթի երեկո ներկայացնել «կայունության ծրագիր»։ Այս քայլը, ըստ Al Jazeera-ի, բաց է թողնում մի քանի սցենարներ՝ Լեկոռնուի կրկին նշանակումը, նոր վարչապետի ընտրությունը, Ազգային ժողովի լուծարումը և նոր ընտրություններ, կամ՝ ամենաանհավանական տարբերակը՝ Մակրոնի հրաժարականը։

Սակայն հնարավորությունները գնալով նեղանում են։ Լեկոռնուն համարվում էր Մակրոնի վերջին վստահելի անձը, ով կարող էր կառավարել խորհրդարանական խաչմերուկը։ Նրա հեռացումից հետո նոր ընտրությունների խոսակցությունները ուժեղանում են, հատկապես ընդդիմադիրների շրջանում։ Ծայրահեղ աջ «Ազգային համախմբում» կուսակցության առաջնորդ Մարին Լե Պենը կառավարությունը որակեց «խղճալի» և պահանջեց վերադառնալ ընտրություններին։ Ծայրահեղ ձախ «Անպատված Ֆրանսիա»-ի Ժան-Լյուկ Մելանշոնը ևս կոչ արեց Մակրոնին հրաժարական տալ։ Կենտրոնամետ Հանրապետականները, որոնք համագործակցել էին Մակրոնի հետ, նույնպես հայտարարեցին, որ չեն վախենում խորհրդարանի լուծարումից։

Մակրոնը, սակայն, շարունակում է պնդել, որ չի պատրաստվում հրաժարական տալ մինչև իր պաշտոնավարման ավարտը՝ 2027 թվականը։ Առայժմ նախագահը հույս ունի, որ Լեկոռնուի խորհրդակցությունները կկարողանան ապահովել որոշակի կայունություն։ Եթե ոչ, երկիրը կարող է կանգնել նոր ընտրությունների անհրաժեշտության առաջ՝ ինչն էլ կարող է արմատապես փոխել Ֆրանսիայի քաղաքական դաշտը։

Ֆրանսիայի կայունության որոնումը՝ ընդլայնված դիտանկյուն

Վերջին տարիներին Ֆրանսիայի կառավարությունները աչքի են ընկել կարճատևությամբ և աճող տարաձայնություններով։ Միշել Բարնիեն պաշտոնավարեց ընդամենը երեք ամիս, Բայրուն՝ ինն ամիս, իսկ Լեկոռնուի կառավարությունն արդեն նոր ռեկորդ է սահմանել՝ կարճատևությամբ։

Հիմնական խնդիրը բաժանված խորհրդարանն է՝ բազմաթիվ կուսակցություններ, որոնք քիչ պատրաստակամություն ունեն փոխզիջումների։ Ինչպես Լեկոռնուն նշեց՝ «կուսակցական ախորժակները» գերիշխում են, և յուրաքանչյուր բլոկ գործում է այնպես, կարծես ունի բացարձակ մեծամասնություն։ Այդ անհամաձայնությունը վարչապետի պաշտոնը դարձրել է անկայուն, որտեղ յուրաքանչյուր անձ ստիպված է բախվել եսասիրությանը, շահերին և փոփոխվող դաշինքներին։

Խնդիրները գերազանցում են միայն քաղաքականությունը։ Կառավարության կայունության բացակայությունը կարող է ազդել Ֆրանսիայի միջազգային հեղինակության վրա և դժվարացնել ներքին խնդիրների՝ տնտեսական բարեփոխումների և հասարակական համերաշխության լուծումը։

Ընդդիմության արձագանքը և հանրային տրամադրությունը

Ընդդիմությունը արագ և հստակ արձագանքեց։ Լե Պենն ու նրա կողմնակիցները փորձում են օգտվել հանրային դժգոհությունից՝ «Ազգային համախմբումը» ներկայացնելով որպես պատրաստ իշխանության գալու։ Բարդելլան ևս կրկնեց ընտրությունների պահանջը։ Ձախից Մելանշոնն ու իր կուսակցությունը նորից պահանջում են փոփոխություն բարձր մակարդակում՝ զգալով Մակրոնի թիմի թուլացումը։

Իսկ հասարակությունը հետևում է գործընթացներին՝ միաժամանակ մտահոգված և հոգնած։ Շատերի համար հրաժարականների և տապալված կառավարությունների շարանը դարձել է քաղաքական անկայունության խորհրդանիշ։ Նոր ընտրությունների հեռանկարը ոմանց մոտ հույս է առաջացնում, մյուսների մոտ՝ նոր բևեռացման վախ։

Ֆրանսիան սպասում է Լեկոռնուի կայունության ծրագրին՝ հարց բարձրացնելով՝ արդյոք որևէ առաջնորդ կկարողանա միավորել բաժանված խորհրդարանը, թե երկիրը կշարունակի ապրել քաղաքական խաղի նոր փուլերում։

Վերլուծություն՝ Լեկոռնուի հրաժարականը պատկերավոր կերպով ցույց է տալիս Ֆրանսիայի քաղաքական խորը բաժանումներն ու անկայունությունը։ Տնտեսական աճող ճնշումների և փոխզիջման բացակայության պայմաններում ճգնաժամը հասել է շրջադարձային կետի։ Մակրոնի հաջորդ քայլը ոչ միայն կփոխի իր նախագահության ընթացքը, այլ կարող է ազդել Ֆրանսիայի քաղաքական հավասարակշռության վրա առաջիկա տարիներին։ Երկիրը կանգնած է ընտրության առաջ՝ նորացման հույսի և շարունակվող անկայունության միջև։