Նոր հետազոտությունը հանգստություն է տալիս ցելիակ հիվանդությամբ մարդկանց
2025 թվականի «Մարսողական հիվանդությունների շաբաթ» միջոցառմանը ներկայացված հետազոտությունը հանգստություն է տալիս ցելիակ հիվանդությամբ մարդկանց, ովքեր անհանգստանում են գլյուտենի փոխանցման մասին համբույրի միջոցով: Կոլումբիայի համալսարանի թիմի կողմից իրականացված հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ թուքի միջոցով գլյուտենի փոխանցումը նվազագույն է և վնասակար մակարդակից ցածր, նույնիսկ եթե զուգընկերը սնվել է գլյուտեն պարունակող սննդով:
Ցելիակ հիվանդության և գլյուտենի մտահոգությունների մասին
Ցելիակ հիվանդությունը աուտոիմուն խանգարում է, որը ազդում է համաշխարհային բնակչության մոտ 1%-ի վրա, իսկ ԱՄՆ-ում մոտ 2 միլիոն մարդ ունի այդ հիվանդությունը: Հիվանդությունը առաջանում է գլյուտենի՝ ցորենի, գարու և տարեկանի մեջ պարունակվող սպիտակուցի ազդեցությամբ: Գլյուտենի օգտագործումը կարող է վնասել աղիները, նույնիսկ եթե անմիջական ախտանիշներ, ինչպիսիք են որովայնի ցավը, մարսողության խանգարումը կամ դիարեան, չկան:
Հետազոտության ձևավորումը՝ զույգեր և վերահսկվող համբույրներ
Հետազոտության թիմը հավաքեց 10 զույգ, որոնցից մեկը ցելիակ հիվանդությամբ էր, իսկ մյուսը՝ ոչ: Ոչ ցելիակ զուգընկերը օգտագործեց 10 սոլթին կրեկեր՝ գլյուտենով հարուստ սնունդ, նախքան 10 վայրկյան տևողությամբ համբույրին: Հետազոտությունը ներառում էր երկու սցենար՝ մեկում զուգընկերները սպասեցին հինգ րոպե, իսկ մյուսում խմեցին 4 ունցիա ջուր համբույրից առաջ:
Թուքի նմուշները հավաքվեցին ցելիակ զուգընկերներից յուրաքանչյուր սցենարից հետո գլյուտենի մակարդակը չափելու համար: Արդյունքները ցույց տվեցին, որ գլյուտենի փոխանցումը նվազագույն էր երկու սցենարներում, և մակարդակը մշտապես 20 մաս մեկ միլիոնի (ppm) տակ էր, որը համարվում է անվտանգ:
Հիմնական արդյունքներ և նշանակություն
Ջուր խմելը համբույրից առաջ նվազեցրել է գլյուտենի առկայությունը թուքում՝ ապահովելով հավելյալ հանգստություն: Կոլումբիայի համալսարանի սննդային բժշկության ասիստենտ պրոֆեսոր և հետազոտության համահեղինակ Անն Լին նշել է. «Ցելիակ հիվանդությամբ մարդիկ կարող են ավելի հանգիստ լինել, իմանալով, որ գլյուտենի փոխանցման ռիսկը համբույրի միջոցով կարող է նվազել անվտանգ մակարդակի, եթե սնունդից հետո խմեն փոքր բաժակ ջուր»:
Արդյունքները մարտահրավեր են նետում նախորդ ենթադրություններին և զգուշավոր խորհուրդներին, որոնք տրվում էին ցելիակ հիվանդությամբ մարդկանց համբույրի վերաբերյալ: Լին ընդգծեց հետազոտության կարևորությունը՝ ապացույցներով հիմնավորված ուղեցույցներ տրամադրելու համար՝ նշելով, որ ավելի վաղ խորհուրդները հիմնված էին դատողության վրա, ոչ թե տվյալների:
Սահմանափակումներ և ապագա հետազոտություններ
Չնայած հետազոտությունը խոստումնալից է, կարևոր է նշել, որ տվյալները սպասում են մասնագիտական վերանայմանը: Բժշկական կոնֆերանսներում ներկայացված արդյունքները համարվում են նախնական, մինչև հրապարակվեն մասնագիտական վերանայված ամսագրերում: Բացի այդ, հետազոտության նմուշի չափը փոքր էր՝ ներառելով միայն 10 զույգ, ինչը կարող է սահմանափակել արդյունքների ընդհանրացումը:
Ապագա հետազոտությունները ավելի մեծ մասնակից խմբերով և բազմազան սցենարներով կարող են տրամադրել ավելի համապարփակ տվյալներ: Սննդային ծանր ալերգիաներ ունեցող անձանց, ինչպիսիք են գետնանուշի կամ ծովամթերքի ալերգիան, դեռևս խորհուրդ է տրվում զգուշություն ցուցաբերել:
Այս հետազոտությունը կարևոր քայլ է ցելիակ հիվանդությամբ մարդկանց համար՝ հասկանալու գլյուտենի փոխանցումը համբույրի միջոցով: Արդյունքները ցույց են տալիս, որ ռիսկը նվազագույն է, հատկապես երբ ձեռնարկվում են կանխարգելիչ միջոցառումներ, ինչպիսիք են ջուր խմելը: Չնայած մասնագիտական վերանայված հրապարակման սպասմանը, այս արդյունքները հանգստություն են տալիս և կարող են օգնել ցելիակ հիվանդությամբ մարդկանց ավելի վստահորեն կառավարել իրենց ռոմանտիկ կյանքը:
Աղբյուրներ՝ Digestive Disease Week 2025, Կոլումբիայի համալսարան, Johns Hopkins Medicine