Արագ Ընթերցում
- Պահպանողական կուսակցությունը նշում է Մարգարետ Թետչերի ծննդյան 100-ամյակը 2025 թվականի համագումարում Մանչեսթերում։
- Ներկայիս առաջնորդ Քեմի Բադենոքը գովեց Թետչերին՝ նրա ժառանգությունը օգտագործելով կուսակցությունը ոգեշնչելու համար՝ բախվելով վատ սոցիոլոգիական արդյունքների և ներքին բաժանումների։
- Համագումարի շրջանակում անցկացվում են Թետչերի հագուստների ցուցադրություններ և նրա քաղաքական նվաճումների նշումներ։
- Կուսակցության անդամները քննարկում են՝ արդյոք թետչերական քաղաքականությունը արդիական է այսօրվա խնդիրների լուծման համար։
Թետչերի ստվերը՝ Պահպանողականների համագումարում
Մանչեսթեր, 2025թ. հոկտեմբեր։ Քաղաքական հսկաների ոգիները երբեք լուռ չեն հեռանում։ Այս տարի, երբ Պահպանողական կուսակցությունը հավաքվել է իր տարեկան համագումարի համար, Մարգարետ Թետչերի ոգին ոչ միայն ներկա է, այլև ամենուր է։ Սրահներում կարելի է հանդիպել նրա քարտոնե արձանիկներին, հուշանվեր բաժակներին և ցուցադրված նրա խորհրդանշական կոստյումներին։ Պատվիրակները հերթ են կանգնում՝ լուսանկարվելու համար, մոզաիկային պատկերները արտացոլվում են պատերին, իսկ ամբողջ մթնոլորտը լցված է սպասումով՝ Թետչերի ծննդյան 100-ամյակի շեմին՝ հոկտեմբերի 13-ին։
Բայց ինչո՞ւ է Թետչերի հիշատակը շարունակում այսքան հզոր ազդեցություն ունենալ։ Կուսակցության անդամների և ղեկավարների համար պատասխանը միանշանակ չէ։ Կուսակցությունը փնտրում է թե՛ ոգեշնչում, թե՛ ուղի՝ քաղաքական իրականության մեջ, որն այսօր ավելի բարդ ու անկայուն է։ Ինչպես նշում է BBC News-ը, այս հոբելյանը պարզապես տարեդարձ չէ․ դա հայելի է, որտեղ արտացոլվում է փոփոխությունների մեջ գտնվող կուսակցությունը՝ փորձելով հասկանալ՝ ի՞նչ է նշանակում այսօր լինել պահպանողական։
Քեմի Բադենոքը՝ երկաթե տիկնոջ օրինակով
Այս տարվա համագումարի կենտրոնում է Քեմի Բադենոքը՝ կուսակցության առաջնորդը, որին սպասվում է իր փորձությունը։ Բացման խոսքում Բադենոքը երկու անգամ հիշատակեց Թետչերին՝ մեջբերելով նրա հայտնի արտահայտությունը՝ «Կյանքի փաստերը պահպանողական են»։ Նա գովեց Թետչերին՝ 1980-ականներին բարձր գնաճի, ցածր տնտեսական աճի և արհմիությունների ազդեցության շրջանը հաղթահարելու համար (Sky News)։
Սակայն դահլիճում տրամադրությունը լուրջ էր։ Բադենոքի ելույթը զուսպ ու տխուր էր՝ արտացոլելով վերջին ողբերգական իրադարձությունների և իր առջև կանգնած մարտահրավերների ծանրությունը։ Նա սկսեց Մանչեսթերում սինագոգի վրա հարձակումից, և դահլիճ մտավ Կիրիլ Պոկրովսկու տխուր երաժշտության ուղեկցությամբ։ Սակայն շուտով նրա խոսքը տեղափոխվեց ներկա օրեր՝ կոշտ քննադատությամբ պաղեստինամետ ցույցերի հասցեին և աղմկահարույց հայտարարությամբ՝ եթե պահպանողականները հաղթեն ընտրություններում, դուրս կգան Եվրոպական մարդու իրավունքների կոնվենցիայից։ Սկզբում լուռ հանդիսատեսը արձագանքեց սակավաթիվ ծափահարություններով, երբ Բադենոքը ներկայացրեց իր դիրքորոշումը միգրացիայի և ազգային ինքնության հարցում։
Բադենոքը Թետչերին հիշատակելը պարզապես նոստալգիա չէ։ Ներքին աղբյուրների համաձայն՝ նա ուսումնասիրում է Թետչերի գործունեության վաղ տարիները՝ փնտրելով դասեր, որոնք կարող են օգնել կուսակցությանը վերականգնելուց հետո և ընտրական պարտությունից հետո։ Բայց, ինչպես նկատում են փորձագետներն ու կուսակցության տարեց գործիչները, Բադենոքի խնդիրները շատ տարբեր են Թետչերի ժամանակներից։ Եթե վերջինս պայքարում էր արհմիությունների և պետական ձեռնարկությունների դեմ, ապա Բադենոքը կանգնած է բեւեռացված կուսակցության, փոփոխվող ընտրազանգվածի և նոր տնտեսական իրողությունների առաջ։
Թետչերիզմի արդիականությունը՝ քննարկման կենտրոնում
Համագումարի դահլիճներում հիմնական հարցն է՝ արդյոք թետչերիզմը կարող է արդյոք կրկին հաջողության բանաձեւ լինել։ Ռոբերտ Քոլվայլը, 2019 թվականի պահպանողականների մանիֆեստի համահեղինակն ու Թետչերի հիմնած Քաղաքական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավարն, ընդգծում է՝ պատասխանն միանշանակ չէ։ Կողքի միջոցառման ժամանակ Քոլվայլը նշեց, որ տնտեսական պայմանները փոխվել են, սակայն կուսակցությունը կարող է սովորել Թետչերից՝ հստակ քաղաքական թիրախներ սահմանելու հարցում։ Եթե նախկինում Թետչերը պայքարում էր հզոր արհմիությունների դեմ, ապա այսօր պետք է ուշադրություն դարձնել վարչարարության ու բյուրոկրատիայի կրճատմանը, որոնք, նրա կարծիքով, խանգարում են ձեռներեցության զարգացմանը։
Նախկին պատգամավոր Ջոն Ռեդվուդը, ով ժամանակին ղեկավարել է Թետչերի քաղաքական ստորաբաժանումը, նմանություններ է տեսնում էներգետիկ ոլորտում։ Նա պնդում է, որ պետական սուբսիդիաները և կլիմայական քաղաքականությունը ոլորտը դարձրել են նման պետականացված տնտեսության, և այստեղ պահպանողականները կարող են հանդես գալ որպես նորարարական ուժ։
Էսթեր ՄաքՎեյը, կուսակցության վետերան գործիչներից, ասաց, որ Թետչերը «գերեզմանում կշարժվեր»՝ իմանալով Լեյբորիստների նոր «կանաչ» էներգետիկ ընկերության՝ GB Energy-ի ստեղծման մասին։ Նրա կարծիքով, կուսակցության լավագույն շանսը տնտեսական կառավարման հուսալի համբավը վերականգնելն է՝ հակադրելով դա մրցակիցների՝ Ռեֆորմ UK-ի և Լեյբորիստների, ֆինանսական քաղաքականությանը։
Ներքին լարվածություններ և ինքնության որոնում
Սակայն կուսակցության ներսում միասնություն չկա։ Տարածվում են լուրեր դավաճանությունների և ներքին տարաձայնությունների մասին։ Էնդրյու Ռոզինդելը, ով իրեն համարում է Թետչերի ամենահավատարիմ հետևորդներից և իր գրասենյակը կոչել է նրա անունով, ժխտում է այլ կուսակցություն անցնելու մասին խոսակցությունները։ Սակայն նման խոսակցությունների գոյությունը վկայում է կուսակցության ինքնության որոնման մասին։
Միևնույն ժամանակ, Մայքլ Հեզելթայնի նման գործիչները, որոնց դերը որոշիչ էր Թետչերի հրաժարականում, կրկին հայտնվել են ուշադրության կենտրոնում։ Այժմ արդեն 92-ամյա Հեզելթայնը հանդես եկավ Եվրոպական շարժման միջոցառմանը՝ հավանաբար քննադատելով Բադենոքի կոշտ դիրքորոշումը մարդու իրավունքների հարցում։ Նրա ներկայությունը հիշեցնում է, որ պահպանողականների ու թետչերիզմի հարաբերություններն ամեն անգամ միանշանակ չեն եղել։
Այն պահին, երբ համագումարի մասնակիցները նշում են «Մեգիի 100-ամյակը»՝ երաժշտությամբ և խմիչքներով, տրամադրությունը լիովին տոնական չէ։ Հոբելյանը ոչ միայն միավորող կետ է, այլև փորձություն՝ կարո՞ղ է կուսակցությունը գտնել Թետչերի վճռականությունը՝ չմնալով անցյալի ստվերում։
Դասեր անցյալից՝ և նոր հարցեր
Մարգարետ Թետչերը երեք անընդմեջ հաղթանակ բերեց կուսակցությանը՝ ձևափոխելով Բրիտանիայի տնտեսությունն ու քաղաքական դաշտը։ Սակայն, ինչպես հիշեցրին ելույթ ունեցողները, նա նույնպես բախվել է նորաստեղծ կուսակցությունների և թշնամական մամուլի ճնշմանը։ Ջոն Ռեդվուդը հիշեց, թե ինչպես պահպանողականները 1980-ականներին հաջողության հասան՝ կենտրոնանալով սեփական ուղերձի վրա, ոչ թե մրցակիցների։ Սա դաս է, որից կարող են օգտվել Բադենոքն ու իր թիմը՝ իշխանություն վերադարձնելու ճանապարհին։
Սակայն հարցն այն է՝ արդյոք այն արժեքները և մեթոդները, որոնք բնորոշ էին Թետչերի դարին, կարող են հարմարեցվել այսօրվա իրականությանը։ Տնտեսական իրավիճակն այլ է, ընտրազանգվածը՝ ավելի բևեռացված, իսկ խնդիրները՝ կլիմայի փոփոխություն, միգրացիա, մշակութային հակասություններ, բոլորովին տարբեր են։ Բայց վճռականության և առաջնորդության կարիքը երբեք չի կորցնում արդիականությունը։
Մարգարետ Թետչերի ծննդյան 100-ամյակը պահպանողականների համար միաժամանակ ուղենիշ և ծանր բեռ է։ Այսօրվա առաջնորդները դիմում են նրա հիշատակին ոգեշնչման համար, բայց ապագայի ճանապարհը պահանջում է ոչ միայն անցյալի հանդեպ հարգանք, այլև համարձակություն՝ նոր իրողություններին սեփական տեսլականով ու վճռականությամբ դիմակայելու համար։