Արագ Ընթերցում
- Ռուսական հրթիռային և անօդաչու հարվածները Ուկրաինայում գիշերը խլեցին հինգ կյանք՝ ներառյալ չորսը Լվովում և մեկը Զապորոժիեում։
- Զապորոժիեում ավելի քան 73,000 բնակիչ մնաց առանց հոսանքի, Լվովում և Չեռնիգովում ևս լայնածավալ անջատումներ գրանցվեցին։
- Լեհաստանը և ՆԱՏՕ-ի գործընկերները բարձրացրին ինքնաթիռների և հակաօդային պաշտպանության պատրաստվածությունը սահմանին մոտ հարվածներից հետո։
- Ուկրաինայի պաշտոնյաները կոչ են անում արագացնել հակաօդային համակարգերի մատակարարումը՝ ձմռան նախաշեմին, երբ ենթակառուցվածքները շարունակում են մնալ վտանգի տակ։
Հինգ զոհ՝ ռուսական գիշերային հարվածների հետևանքով Ուկրաինայում
Հոկտեմբերի 5-ի լուսադեմին Ուկրաինան կրկին հայտնվեց լարվածության կենտրոնում։ Ռուսական ուժերը հրթիռային և անօդաչու սարքերի հերթական զանգվածային հարվածը հասցրեցին երկրի տարբեր շրջաններին։ Ուկրաինայի նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկին հայտարարեց, որ ավելի քան 50 հրթիռ և մոտ 500 հարվածային անօդաչու սարք են թիրախավորել քաղաքացիական տարածքներ ու կենսական ենթակառուցվածքներ՝ հանգեցնելով հինգ զոհի և առնվազն մեկ տասնյակ վիրավորի։ Հարվածները զգալի ազդեցություն ունեցան նաև տարածաշրջանի վրա, քանի որ Լեհաստանը բարձրացրեց ինքնաթիռների պատրաստվածությունը, իսկ ՆԱՏՕ-ի գործընկերները բարձրացրին զգոնության մակարդակը (BBC, Kyiv Post)։
Քաղաքացիական զոհեր ու ավերածություններ Լվովում և Զապորոժիեում
Մարդկային կորուստներն առավել զգալի էին արևմտյան Լվով քաղաքում և հարավային Զապորոժիեի շրջանում։ Լվովի Լապաիվկա գյուղում մեկ հարվածով ոչնչացվեց ընտանիք՝ զոհվել է չորս անդամ, ներառյալ 15-ամյա աղջիկը, իսկ մեկ հարազատ և երկու հարևան վիրավորվել են։ Արտակարգ ծառայությունները ամբողջ գիշեր աշխատել են՝ մաքրելով փլատակները և օգնելով վիրավորներին, մինչ քաղաքում ծուխ էր բարձրանում։ Քաղաքային տրանսպորտը դադարեց, և քաղաքի մեծ հատվածներ մնացին առանց էլեկտրաէներգիայի։ Լվովի քաղաքապետ Անդրի Սադովին գիշերը նկարագրեց որպես «շատ ծանր», երբ հակաօդային պաշտպանության համակարգերը պայքարում էին անընդմեջ հարվածների դեմ (ABC News, Kyiv Post)։
Զապորոժիեում ևս մեկ զոհ, տասը վիրավոր. ռուսական հարվածները վնասել են բնակելի թաղամասերը և կարևոր էլեկտրակայանը։ Շրջանային ղեկավար Իվան Ֆեդորովի տվյալներով՝ ավելի քան 73,000 բնակիչ մնացել է առանց հոսանքի։ Տեղում լուսանկարները ցույց են տալիս փլուզված բազմահարկ շենքեր և այրված մեքենաներ՝ հիշեցում սարսափելի գիշերվա մասին։
Էներգետիկ ենթակառուցվածքի թիրախավորում՝ ձմռան նախաշեմին
Հարվածները պատահական չէին։ Ռուսական կողմը հիմնականում կենտրոնացել էր էներգետիկ ենթակառուցվածքների վրա՝ մարտավարություն, որը հաճախ է կիրառվում, հատկապես ձմռան մոտեցմամբ։ Զապորոժիեում, Չեռնիգովում, Սումիում և Լվովում վնասվել են ենթակառուցվածքներ, առաջացրել հրատապ հոսանքի ընդհատումներ։ Էներգետիկայի նախարարությունը հայտնել է տարածքային մասշտաբով անջատումների մասին։ Չեռնիգովում մոտ 50,000 ընտանիք մնացել է առանց հոսանքի, իսկ Լվովում ծառայություններն արագ վերականգնել են՝ շարունակվող վտանգի պայմաններում։
Ուկրաինացիների համար այս հարվածներն ավելին են, քան ռազմական մարտավարություն․ դրանք ուղղված են սովորական կյանքի խաթարմանը, վախի և անկայունության տարածմանը ձմռան մոտեցման պայմաններում։ «Ռուսները կրկին թիրախավորեցին մեր ենթակառուցվածքը՝ այն ամենը, ինչը ապահովում է մեր ժողովրդի նորմալ կյանքը», – ասել է նախագահ Զելենսկին։ Նա կոչ է արել «ավելի արագ ու արդյունավետ պաշտպանություն և հակաօդային համակարգերի մատակարարում՝ օդային ահաբեկչությունը զրկելու իմաստից»։
Տարածաշրջանային զգոնություն․ Լեհաստան և ՆԱՏՕ-ի արձագանքը
Հարվածների հետևանքները տարածվեցին նաև սահմանակից Լեհաստան։ Լվովում պայթյունների ժամանակ Լեհաստանի ռազմական հրամանատարությունը գործի դրեց ինքնաթիռները և բարձրացրեց հողային պաշտպանության ու ռադիոլոկացիոն համակարգերի պատրաստվածությունը։ ՆԱՏՕ-ի ինքնաթիռները՝ ներառյալ հոլանդական F-35-ները, միացան այս գործողությանը՝ վերահսկելով օդային տարածքը։ Լեհական կողմը հաստատեց, որ օդային տարածքի խախտումներ չեն եղել, սակայն զգոնությունը պահպանվել է մի քանի ժամ։
Հարևան Լիտվան նույնպես զգուշություն է ցուցաբերել՝ ժամանակավորապես փակելով Վիլնյուսի օդանավակայանը՝ օդում հայտնաբերված օբյեկտների պատճառով։ Սա նմանատիպ դեպքերից է Դանիայում, Նորվեգիայում և Գերմանիայում՝ վկայակոչելով տարածաշրջանի աճող լարվածությունը։
Ուկրաինայի պատասխան հարվածները և միջազգային արձագանքը
Մինչ Ուկրաինան կրում է ռուսական հարվածների ծանրությունը, վերջիններս ուժեղացրել են հարձակումները ռուսական նավթավերամշակման գործարանների վրա՝ առաջացնելով վառելիքի պակաս Ռուսաստանում։ Այս փոխադարձ գործողությունները ցույց են տալիս հակամարտության խորացող բարդությունը, երբ երկու կողմերն էլ թիրախավորում են քաղաքացիական կյանքի համար կարևոր ենթակառուցվածքներ։
Միջազգային աջակցությունը գնալով ուժգնանում է։ Նախագահ Զելենսկին և պաշտոնյաները կոչ են անում դաշնակիցներին՝ ԱՄՆ-ին և եվրոպական երկրներին, արագացնել հակաօդային համակարգերի մատակարարումը։ Անցյալ շաբաթ ԱՄՆ հատուկ բանագնաց Քիթ Քելոգը հաստատեց, որ ԱՄՆ-ն պատրաստ է աջակցել Ուկրաինայի երկարաժամկետ հարվածներին ռուսական տարածքում՝ նշանավորելով հնարավոր փոփոխություն հակամարտության ընթացքի մեջ։
Կյանքի խաթարում, բայց դիմադրությունը շարունակվում է
Ուկրաինացիների համար հարվածների հետևանքները անմիջական են և անձնական։ Լվովում ընտանիքներ են սգում, իսկ կոմունալ ծառայությունների աշխատակիցները պայքարում են հոսանքի վերականգնման համար։ Արևմտյան քաղաքներում տրանսպորտը կանգնած է, ինչը ավելացնում է անորոշությունը։ Իվանո-Ֆրանկովսկի քաղաքապետը հայտարարեց, որ հանրային տրանսպորտը կմեկնարկի ուշացումով՝ համեստ անհարմարություն, սակայն ֆոնին՝ բռնության ստվերը։
Այնուամենայնիվ, քաոսի մեջ դիմադրության պատմություններ են ծնվում։ Արտակարգ ծառայությունների աշխատողները, տեղական պաշտոնյաներն ու հարևանները միասին մաքրում են փլատակները և աջակցում վիրավորներին։ Ուկրաինայում դիմադրության ոգին շարունակում է մնալ ուժեղ՝ նույնիսկ մշտական օդային տագնապների և հրթիռային ահազանգերի պայմաններում։
Ընդհանուր պատկեր․ Ռուսաստանի պատերազմը Ուկրաինայում
Գիշերային հարվածները տեղի են ունեցել այն պայմաններում, երբ Ռուսաստանը շարունակում է իր ջանքերը՝ օկուպացնելով Ուկրաինայի մեծ տարածքներ, ներառյալ Դոնբասը և Ղրիմը։ 2022-ից սկսած լայնածավալ ներխուժումից հետո Ռուսաստանը վերահսկում է երկրի մոտ մեկ հինգերորդը, իսկ առաջնագծերը փոխվում են, բայց բռնությունը մնում է անփոփոխ։
Վերջին հարվածները ռազմավարական և հոգեբանական ճնշում են․ ենթակառուցվածքների թիրախավորումը և ՆԱՏՕ-ի սահմանների մոտ հարվածները ուղերձ են ոչ միայն Ուկրաինային, այլև տարածաշրջանին։ Օդային հարձակումները փորձում են ստուգել դաշնակիցների վճռականությունն ու առաջացնում են հարցեր պատերազմի հետագա ընթացքի վերաբերյալ։
Միջազգային լարվածություն և հետագա քայլերը
Պայթյունների հետևանքով դիվանագիտական ջանքերը շարունակվում են։ Նախագահ Զելենսկին առաջարկում է «միակողմանի հրադադար երկնքում», նշելով, որ օդային հարձակումների դադարեցումը կարող է ճանապարհ բացել իրական բանակցությունների համար։ Կայունություն ապահովելու համար անհրաժեշտ է արագ և արդյունավետ արձագանք՝ ինչպես ռազմական, այնպես էլ հումանիտար ոլորտներում։
Մինչ եվրոպական երկրները պահպանել են զգոնությունը, Լեհաստանում և Լիտվայում ինքնաթիռների ու հակաօդային համակարգերի արագ տեղակայումը ցույց է տալիս թե՛ համերաշխություն, թե՛ մտահոգություն։ Քաղաքացիների պաշտպանությունը դարձել է առաջնահերթություն՝ Ուկրաինայի համար աջակցության անհրաժեշտությունը արագ աճում է։
Ձմռան մոտեցմամբ և ենթակառուցվածքների վրա հարվածների շարունակությամբ, Ուկրաինայի դիմադրությունը կփորձարկվի ոչ միայն անմիջական վտանգի պայմաններում, այլև երկարաժամկետ պայքարում՝ նորմալ կյանքը պահպանելու և ազգային միասնությունը պաշտպանելու համար։
Վերլուծություն․ Ռուսական վերջին օդային հարձակումները Ուկրաինայում նպատակային կերպով խաթարում են քաղաքացիական կյանքն ու կենսական ենթակառուցվածքները՝ մեծացնելով տարածաշրջանային անվտանգության խնդիրները։ Լեհաստանի և ՆԱՏՕ-ի համակարգված արձագանքը վկայում է պատերազմի տարածման վտանգի մասին՝ ընդգծելով հակաօդային պաշտպանության և հումանիտար աջակցության հրատապությունը։ Ձմռան նախաշեմին դիվանագիտական և ռազմական լուծումների անհրաժեշտությունը ավելի քան ակնհայտ է։