Շինգլզի պատվաստանյութը կարող է նվազեցնել դեմենցիայի ռիսկը
Ուելսում կատարված ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ շինգլզի պատվաստանյութը կարող է զգալիորեն նվազեցնել դեմենցիայի ռիսկը: Nature ամսագրում հրապարակված հետազոտությունը վերլուծել է 280,000-ից ավելի տարեց մարդկանց առողջական տվյալները և պարզել, որ Zostavax պատվաստանյութ ստացած մարդիկ 20%-ով ավելի քիչ են ենթարկվել դեմենցիայի զարգացման ռիսկին յոթ տարվա ընթացքում:
Ուսումնասիրության դիզայնը և հիմնական արդյունքները
Ուսումնասիրությունը հիմնվել է 2013 թվականին Ուելսում ներդրված հանրային առողջապահական քաղաքականության վրա, որը Zostavax պատվաստանյութը հասանելի դարձրեց 1933 թվականի սեպտեմբերի 2-ից հետո ծնված անձանց համար: Սա ստեղծեց բնական փորձարկում, որը բաժանեց բնակչությունը երկու խմբի՝ պատվաստանյութի իրավունք ունեցող և չունեցող: Հետազոտողները համեմատել են այս խմբերի դեմենցիայի մակարդակները և հայտնաբերել պատվաստանյութ ստացած անձանց մոտ ռիսկի նվազում:
Հետազոտության ղեկավար Պասկալ Գելդզետցերը (Stanford University) նշել է. «Առաջին անգամ մենք կարող ենք ավելի վստահորեն ասել, որ շինգլզի պատվաստանյութը նվազեցնում է դեմենցիայի ռիսկը: Եթե սա իսկապես պատճառահետևանքային կապ է, ապա մենք ունենք կարևորագույն բացահայտում»:
Ինչու՞ կանանց մոտ ազդեցությունը ավելի ուժեղ է
Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ պատվաստանյութի պաշտպանիչ ազդեցությունը կանանց մոտ ավելի ուժեղ է: Սա կարող է պայմանավորված լինել պատվաստանյութի առաջացրած իմունային համակարգի փոփոխություններով, որոնք ավելի ուժեղ են կանանց մոտ: Բացի այդ, պատվաստանյութը կարող է նվազեցնել նյարդային համակարգի բորբոքումը, ինչը կապված է դեմենցիայի կանխարգելման հետ:
Օքսֆորդի համալսարանի հետազոտող Մաքսիմ Տաքեն նշել է, որ նոր պատվաստանյութերի, ինչպիսիք են Shingrix-ը, ադյուվանտները կարող են ուժեղացնել այդ պաշտպանիչ ազդեցությունները: «Երկու ուսումնասիրություններն էլ ուժեղ աջակցություն են տալիս այն հիպոթեզին, որ շինգլզի պատվաստանյութը նվազեցնում է դեմենցիայի ռիսկը, իսկ նոր պատվաստանյութը՝ ավելի լավ պաշտպանություն է ապահովում»:
Հանրային առողջության նշանակությունը
Դեմենցիան ազդում է ավելի քան 55 միլիոն մարդու վրա ամբողջ աշխարհում և մնում է մահվան հիմնական պատճառներից մեկը: Քանի որ դեմենցիայի բուժման արդյունավետ միջոցներ չկան, կանխարգելիչ միջոցառումները, ինչպիսիք են պատվաստումները, կարող են մեծ նշանակություն ունենալ հանրային առողջության համար:
«Alzheimer’s Research UK»-ի հետազոտությունների բաժնի ղեկավար Ջուլիա Դադլին ընդգծել է այս բացահայտումների կարևորությունը. «Ավելի լավ հասկանալով այս կապը՝ ներառյալ տղամարդկանց և կանանց միջև տարբերությունների պատճառները, կարող ենք բացել նոր ուղիներ դեմենցիայի կանխարգելման և բուժման համար»:
Հետագա հետազոտությունների ուղղությունները
Չնայած ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս շինգլզի պատվաստանյութի և դեմենցիայի ռիսկի նվազման միջև կապը, հետազոտողները շեշտում են հետագա ուսումնասիրությունների անհրաժեշտությունը: Պասկալ Գելդզետցերը փնտրում է ֆինանսավորում՝ պատահականացված կլինիկական փորձարկումներ անցկացնելու և արդյունքները հաստատելու համար:
Մեկ հիպոթեզի համաձայն, շինգլզի պատվաստանյութերը կանխում են ջրծաղիկի վիրուսի վերակտիվացումը, ինչը նվազեցնում է ուղեղի բորբոքումը: Մեկ այլ հիպոթեզ ենթադրում է, որ պատվաստանյութերը առաջացնում են համակարգային իմունային փոփոխություններ, որոնք պաշտպանում են նեյրոդեգեներատիվ հիվանդություններից:
Մինչև նոր տվյալների հասանելի դառնալը, մասնագետները խորհուրդ են տալիս, որ իրավունք ունեցող անձինք հաշվի առնեն շինգլզի պատվաստումը՝ ոչ միայն իր հիմնական նպատակի, այլև հնարավոր լայն առողջապահական օգուտների համար:
Աղբյուրներ՝ Nature, Alzheimer’s Research UK, Stanford University, Oxford University