Արագ Ընթերցում
- ԱՄՆ-ն մասնակի դուրս է բերում աշխատակիցներին Մերձավոր Արևելքից։
- Իրանի հետ լարվածության աճը և միջուկային համաձայնագրի բանակցությունների ձախողումը հանգեցրել են այս որոշմանը։
- Նախագահ Թրամփը կրկին ընդգծել է Իրանի միջուկային զենք ունենալու անընդունելիությունը։
- Իրանն սպառնում է հարվածել ամերիկյան ռազմաբազաներին՝ հակահարված տալու դեպքում։
- Նավթի գները բարձրացել են իրավիճակի զարգացման ֆոնին։
ԱՄՆ-ն սկսում է աշխատակիցների մասնակի դուրսբերումը Մերձավոր Արևելքից, ինչը վկայում է Իրանի հետ լարվածության աճի մասին։ Հունիսի 11-ին ԱՄՆ-ի Պետդեպարտամենտը հայտարարեց, որ թույլատրվում է ոչ պարտադիր անձնակազմի դուրսբերումը Իրաքից, Քուվեյթից և Բահրեյնից՝ անվտանգության լուրջ ռիսկերից ելնելով։ Այս որոշումը հաջորդում է ամիսներ շարունակ ձախողված բանակցություններին՝ Թեհրանի հետ միջուկային ծրագրի վերաբերյալ։
Անվտանգության Ռիսկերը՝ Դուրսբերման Հիմք
Հունիսի 12-ին Նախագահ Դոնալդ Թրամփը հաստատեց դուրսբերման պլանները՝ Մերձավոր Արևելքը նկարագրելով որպես «վտանգավոր վայր»։ Նա ընդգծեց. «Նրանք չեն կարող ունենալ միջուկային զենք։ Շատ պարզ է»։ Պետդեպարտամենտը թարմացրել է իր գլոբալ ճանապարհորդական նախազգուշացումը՝ կոչ անելով ԱՄՆ անձնակազմին ցուցաբերել զգուշություն տարածաշրջանում։
Դուրսբերումներն ընդգրկում են նաև Բահրեյնում և Քուվեյթում տեղակայված զինվորականների ընտանիքների կամավոր հեռացումը։ Իրաքում ԱՄՆ դեսպանատան անձնակազմի կրճատումները, ըստ հաղորդումների, իրականացվել են առևտրային միջոցներով։ Reuters-ը նշում է, որ այս քայլերը համընկնում են իրանական կողմի հնարավոր հակահարվածի վախերի հետ՝ միջուկային ծրագրի և հրթիռների զարգացման շուրջ բանակցությունների ձախողման ֆոնին։
Իրանի Միջուկային Ծրագիրը՝ Վեճի Կիզակետ
Միջուկային համաձայնագրի բանակցությունների ձախողումը դարձել է ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների կենտրոնական խնդիր։ Նախագահ Թրամփը նշել է, որ ավելի քիչ է վստահում համաձայնագրի հնարավորությանը՝ New York Post-ին տված հարցազրույցում։ Իրանը, որը պնդում է, որ իր միջուկային ծրագիրը խաղաղ նպատակներ ունի, վերջերս մերժել է ԱՄՆ-ի առաջարկը և պատրաստվում է ներկայացնել իր հակառաջարկը՝ ըստ Reuters-ի։
Մինչդեռ ԱՄՆ հետախուզությունը հայտնել է, որ Իսրայելը կարող է հարվածել Իրանի միջուկային օբյեկտներին, ինչը բարդացնում է տարածաշրջանային իրավիճակը։ Իրանի պաշտպանության նախարար Ազիզ Նասիրզադեն հունիսի 11-ին զգուշացրել է, որ ցանկացած հարձակում Թեհրանի վրա կհանգեցնի ամերիկյան ռազմաբազաների վրա հարվածի։ Նա նշել է. «Ամերիկյան բոլոր ռազմաբազաները մեր հասանելիության շրջանակում են, և մենք համարձակորեն թիրախավորելու ենք դրանք»։
Նավթային Շուկայի և Տարածաշրջանային Կայունության Ազդեցությունը
Այս զարգացումների հետևանքներն արդեն զգացվում են գլոբալ մակարդակում։ Նավթի գները բարձրացել են ավելի քան 4%-ով՝ դուրսբերման մասին տեղեկությունների հրապարակումից հետո, ինչպես նշում է Hindustantimes-ը։ Brent տեսակի նավթի գինը հասել է 69.18 դոլար մեկ բարելի դիմաց՝ արտացոլելով շուկայի վախերը։
Իրաքում, որը տարածաշրջանում ԱՄՆ-ի կարևոր դաշնակից է, իրավիճակը շարունակում է մնալ անկայուն։ Չնայած իրաքյան կառավարությունը հատուկ անվտանգության սպառնալիքներ չի արձանագրել, Թեհրանի հետ կապ ունեցող զինված խմբավորումները պատմականորեն թիրախավորել են ամերիկյան շահերը։ Այս լարվածությունը սրվեց Իսրայելի հարվածներով իրանական օբյեկտներին, ինչը էլ ավելի է ապակայունացնում տարածաշրջանը։
Ի՞նչ Կսպասվի Ապագայում
Առաջիկա օրերը վճռորոշ կլինեն, քանի որ Իրանը և ԱՄՆ-ն պատրաստվում են նոր բանակցությունների։ Սակայն երկու կողմերի կոշտ դիրքորոշումների պայմաններում խաղաղ լուծման հեռանկարները մնում են անորոշ։ Մինչ այդ, ԱՄՆ-ի կողմից աշխատակիցների դուրսբերումը վկայում է այս աշխարհաքաղաքական հակամարտության լրջագույն վտանգների մասին՝ առաջ բերելով հարցեր տարածաշրջանային կայունության և գլոբալ անվտանգության վերաբերյալ։
ԱՄՆ-ի աշխատակիցների դուրսբերումը Մերձավոր Արևելքից ընդգծում է ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների աճող լարվածությունը։ Բանակցությունների ձախողման և սպառնալիքների սրման պայմաններում տարածաշրջանը կանգնած է անկայուն և անորոշ ապագայի առաջ։