Արագ Ընթերցում
- «Kiss» խմբի հիմնադիր կիթառահար Էյս Ֆրհեյլին մահացել է 74 տարեկանում՝ ընկնելու հետևանքով ստացած վնասվածքների պատճառով։
- Նա 1973-ին հիմնադրել է «Kiss»-ը՝ ձևավորելով խմբի տեսարանական ոճն ու հնչողությունը։
- 1982-ին Ֆրհեյլին լքել է խումբը, վերադարձել 1990-ականների վերամիավորման ժամանակ, շարունակելով մենակատարի ելույթները։
- Ընտանիքն ու խմբի անդամները հարգանքի խոսքեր են հղել՝ նշելով նրա ժառանգությունը ռոքի մեջ։
Նրանց համար, ովքեր երբևէ իրենց դեմքը ներկել են, հագել են կաշվե հագուստ կամ խորացել են «Kiss» խմբի դինամիկ երաժշտության մեջ, այս լուրը ծանր է ընկնում․ Էյս Ֆրհեյլին՝ խմբի հիմնադիր կիթառահարն ու «Տիեզերագնացը», մահացել է 2025 թվականի հոկտեմբերի 17-ին՝ 74 տարեկան հասակում, Նյու Ջերսիի Մորիսթաուն քաղաքում։ Նրա ընտանիքը հաստատել է, որ վերջերս ստացած ընկնելու հետևանքով առաջացած բարդություններն են պատճառը, փակելով այն բեմը, որ տարիներ շարունակ էլեկտրականացրել էր աշխարհը և ոգեշնչել անհամար երաժիշտների («The Guardian», «Rolling Stone»):
«Տիեզերագնացի» ճանապարհը․ «Kiss»-ի ստեղծումը և լեգենդի ծնունդը
Փոլ Դանիել Ֆրհեյլին ծնվել է Բրոնքսում՝ 1951 թվականին։ Նրա ռոքի աշխարհ մուտքն սկսվեց ընտրությամբ․ ֆուտբոլ, թե՞ կիթառ։ Դաշտում բազմաթիվ հարվածներից հետո նա հասկացավ, որ իր ձեռքերը նախատեսված են այլ բանի համար։ 16 տարեկանում, Մանհեթենում «The Who»-ի և «Cream»-ի պայթյունավտանգ ելույթները տեսնելուց հետո, Էյսը արդեն վստահ էր իր ապագայի վրա։ Նյու Յորքի կոշտ փողոցները ձևավորեցին նրա հնչողությունն ու վերաբերմունքը՝ մի խառնուրդ, որը հետագայում դառնալու էր «Kiss»-ի յուրահատուկ ոճի հիմքը։
1973 թվականին Ֆրհեյլին արձագանքեց «Village Voice»-ի հայտարարությանը՝ «կիթառահար, ով ունի փայլ և ունակություն»։ Չկարողանալով վճարել տաքսու գումարը՝ մայրը նրան տարավ լսմանը։ Փոլ Ստենլին, Ջին Սիմոնսը և Փիթեր Քրիսը սկզբում ծիծաղեցին նրա տաբատների վրա, բայց լռեցին, երբ լսեցին նրա սոլոն «Deuce»-ում։ Ֆրհեյլիի ոչ ստանդարտ, ինքնուս ոճը դարձավ խմբի հնչողության ողնաշարը։
«Kiss»-ը պարզապես երաժշտություն չէր՝ դա տեսարան էր։ Սև-սպիտակ դիմահարդարմամբ, գունագեղ հագուստներով և փոխնվիրումներով՝ Ֆրհեյլին որպես «Տիեզերագնաց» (Spaceman) նոր մակարդակի շոումենություն բերեց ռոքին։ Նրանց առաջին ալբոմը՝ 1974 թվականին, ջերմորեն չընդունվեց քննադատների կողմից, բայց կենդանի ելույթներն արագորեն հավաքեցին նվիրված երկրպագուների բանակ։ 1975-ին «Alive!» համերգային ալբոմը նրանց հասցրեց լայն ճանաչման, իսկ Ֆրհեյլիի ծխող Les Paul կիթառի սոլոները դարձան լեգենդար։
Վերելքներ ու անկումներ․ փառք, կախվածություն և մենակատարի հաջողություն
Ֆրհեյլին ոչ միայն ելույթ էր ունենում՝ նա նաև հեղինակ էր։ «Cold Gin», «Shock Me», «Parasite» և այլ երկրպագուների սիրելի երգերը նրա ձեռքի գործն են։ Սակայն, երբ խումբը հաջողության գագաթնակետին էր, ներքին լարվածությունը աճում էր։ Թմրանյութերի ու ալկոհոլի օգտագործումը, ինչպես նաև փառքի ճնշումները, իրենց ազդեցությունը թողեցին։ Ֆրհեյլին անկեղծորեն խոստովանել է․ «Այսքան կոկաին չէր լինում ստուդիայում․․․ ես սիրում էի խմել։ Երբ սկսեցի կոկաին օգտագործել, ավելի շատ ու երկար էի խմում, առանց ուշագնաց լինելու» («Rolling Stone»):
1970-ականների վերջում խմբի հանդիսատեսը ավելի երիտասարդ էր դարձել, առաջին շարքերում երեխաներ էին՝ «Kiss»-ի տուփերով։ Ֆրհեյլին իրեն անհարմար էր զգում խմբի նոր ուղղության ու կախվածության խնդիրների պատճառով։ 1982-ին, իրեն «շփոթված» համարելով և իր կյանքի համար վախենալով, նա լքեց խումբը՝ հրաժարվելով շահավետ պայմանագրից։ «Ես հավատում էի, որ եթե մնայի այդ խմբում, ինձ կսպանեի»,- խոստովանել է հետո։
Նրա մենակատարի կարիերան սկսվեց «Frehley’s Comet»-ով, սակայն առանձնապես հաջող չէր։ 1978-ին, երբ բոլոր անդամները ներկայացրեցին մենակատարի ալբոմներ, Ֆրհեյլիի տարբերակը՝ «New York Groove»-ի քավրով, դարձավ ամենավաճառվողը։ Ֆրհեյլիի կայունությունը, չնայած անձնական դժվարություններին, տասնամյակներ շարունակ նրան պահեց հանրության ուշադրության կենտրոնում։
Վերամիավորում և վերջին էջեր․ «Kiss»-ի ուժը ժամանակի մեջ
1990-ականների կեսերին կարճատև, բայց պայթյունավտանգ վերամիավորում եղավ։ 1995-ին MTV Unplugged-ի հատուկ ծրագրում, սկզբնական կազմը նորից միասին ելույթ ունեցավ, ինչը հանգեցրեց 1996-ի համաշխարհային շրջագայությանը։ Սրահներն ու մարզադաշտերը լցվեցին երկրպագուներով, որոնք ուզում էին վերապրել խմբի փառքի տարիները։ Ֆրհեյլին շուտով կրկին հեռացավ՝ 2002-ին, նրան փոխարինեց Թոմի Թայերը, ով կրում էր «Տիեզերագնացի» դիմահարդարումը, բայց ինչպես Ֆրհեյլին ասել է՝ «նույն տեխնիկան չուներ»։ Այնուամենայնիվ, նրա ազդեցությունը խմբի երաժշտության ու կերպարի վրա շարունակվում էր։ 2014-ին՝ «Kiss»-ի չորս սկզբնական անդամները ներգրավվեցին Ռոքի և ռոլի փառքի սրահում («NBC News»):
Ֆրհեյլին շարունակեց ելույթ ունենալ որպես մենակատար՝ կատարելով «Kiss»-ի դասականները ու նոր ստեղծագործություններ նվիրված երկրպագուների համար։ Նրա վերջին համերգը, Փրովիդենսում, ավարտվեց «Rock and Roll All Nite»-ով՝ որպես հարգանքի տուրք իր էներգիային, որ բեմ էր բերել կես դարի ընթացքում։
Հիշատակումներ ու ժառանգություն․ կյանք, որ կմնա հիշողության մեջ
Նրա մահվան մասին լուրը տարածվելուց հետո, ամբողջ աշխարհում երկրպագուներից ու խմբի անդամներից հարգանքի խոսքեր հնչեցին։ Փոլ Ստենլին ու Ջին Սիմոնսը նրան անվանեցին «անփոխարինելի ռոք զինվոր», իսկ Փիթեր Քրիսը գրել է․ «Շոկի մեջ եմ!!! Իմ ընկեր․․․ սիրում եմ քեզ»։ Ֆրհեյլիի ընտանիքը, հուզիչ հայտարարությամբ, նշել է․ «Մենք բախտավոր էինք, որ կարողացանք շրջապատել նրան սիրով ու խաղաղությամբ․․․ նրա մահվան մասշտաբը հսկայական է, և անհասկանալի։ Նրա բոլոր նվաճումները կմնան հավերժ»։
Շատերի համար Էյս Ֆրհեյլին պարզապես երաժիշտ չէր․ նա հնարավորության խորհրդանիշ էր՝ Բրոնքսի տղա, ով իր երազանքները վերածեց տեսարանի, իսկ նրա սոլոներն ու կերպարը դարձան անհամար մարդկանց կյանքի հնչողություն։ Նրա պատմությունը, լի վերելքներով ու անկումներով, վկայում է ռոքի ուժի և դիմահարդարման հետևում կանգնած մարդու մասին։
Էյս Ֆրհեյլիի ճանապարհը ցույց է տալիս ռոքի եզրին ապրելու գինը և հաղթանակը։ Նրա տեխնիկական վարպետությունը, ստեղծագործական ուժը և անձնական պայքարները ձևավորեցին ոչ միայն «Kiss»-ը, այլև ժամանակակից ռոքի ոգին։ Մինչ աշխարհը սգում է նրա կորուստը, նաև տոնում է ժառանգությունը, որ դեռ երկար կոգեշնչի երաժիշտներին ու երկրպագուներին։