Azat TV մեդիանախաձեռնությունը զրուցել է Կառավարությանը ենթակա Քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավար Գեղամ Շախբազյանի հետ ոլորտին առնչվող մի շարք հարցերի շուրջ:
– Պարոն Շախբազյան, Դուք արդեն մի քանի ամիս է՝ ղեկավարում եք տեսչությունը. որո՞նք են այն առաջնահերթ խնդիրները, որոնց առնչվել եք այս ընթացքում:
– Նախ ներկայացնեմ մի փոքր Քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմինը: Անվանման մեջ շատ փոքր մասն է ներառվում: Իրականում, իրենից ներկայացնում է 5 տեսչություններ. Քաղաքաշինության տեսչությունը, Հրդեհային և տեխնիկական անվտանգության տեսչությունը, Էներգետիկայի տեսչությունը, Գեոդեզիայի և քարտեզագրման տեսչությունը, ինչպես նաև Տրանսպորտի անվտանգության տեսչությունը։ Փուլ առ փուլ ներկայացնեմ, որովհետև տարբեր գործառույթներ են իրենցից ներկայացնում։
Տրանսպորտի անվտանգության ոլորտում, չնայած անվան մեջ անվտանգություն բառն է շեշտադրվում, բայց մեր գործառույթների մեջ են մտնում նաև ուղևորափոխադրումները` կանոնավոր, ոչ կանոնավոր, տաքսոմետրային, միջմարզային, միջպետական և այլն։ Ոլորտի հետ կապված հիմնական խնդիրներն են տրանսպորտային լիցենզիաները, չվացուցակներ հիմնականում համընկնումներով էին, ինչպես նաև կային խնդիրներ սպիտակ պետհամարանիշի մեքենաների հետ կապված, չվացուցակի խախտումներ: Դրանց վառ ապացույցն է նաև, որ վերջերս բողոքի ակցիա իրականացրեց Արմավիր քաղաքի փոխադրողը։ Հիմնական մեծ խնդիրները Տրանսպորտի անվտանգության ոլորտում հենց դրանք են։ Իհարկե, դեռ մենք չենք մտել հենց զուտ անվտանգության ոլորտի ուսումնասիրություն, այսինքն` ունենք ստուգաթերթեր, որոնք Կառավարությունում են հիմա, մշակման փուլում են։ Մենք կսկսենք նաև անվտանգության տեսակետից ուսումնասիրել փոխադրողներին, այդ դեպքում, կարծում եմ, ավելի շատ խնդիրներ կլինեն, հիմնականում, դե գիտենք, ինչ խնդիրեն կան, գազելների հետ կապված։
Քաղաքաշինության ոլորտում ավելի անմխիթար վիճակ է, որովհետև նախկինում շինթույլտվությունները, որոնք տրվել են, հողհատկացումները, նորմատիվների վատագույն տարբերակով են հիմնականում ներկայացված, կոպտորեն խախտված են հրդեհային և տեխնիկական անվտանգության նորմատիվները, միջտարածության հեռավորությունները, ինչպես նաև բազմաթիվ փաստաթղթային խախտումներ կան՝ հողային հատկացումների մասով և այլն։ Երևան քաղաքում հիմնականում առնչվել ենք այդ հարցերին։ Պետք է կանոնակարգված լինի, որովհետև, եթե մենք մտանք այդ դաշտ ու սկսեցինք այդ շինարարությունների քանդման պրոցեսը, մենք զուտ լուրջ խնդիրներ կունենանք, ես կարծում եմ: Դրա համար մենք շատ զգույշ ենք, հիմնականում շարժվում ենք այն խիստ վտանգավոր երևույթներով, որպեսզի կարողանանք բալանսը պահենք։
Տեխնիկական անվտանգության մասով վերջերս սկսել ենք կարուսելների և ատրակցիոնների ուսումնասիրությունները: Բնականաբար մի քիչ բարեխիղճ են գտնվում տնտեսվարողները, ովքեր շահագործում են հիմնականում կարուսելները։ Պարբերաբար ստուգումներ են իրականացնում, բայց իրականում նաև խնդիրներ կան այդ ոլորտում. չունեն համապատասխան թույլտվություն, մասնագիտական փորձաքննություն չեն իրականացրել, որոնց հիման վրա փակել ենք արդեն մի քանի տեղ, թույլ չենք տալիս շահագործել, մինչև համապատասխան փորձարկման եզրակացություն չստանան։
Հրդեհային անվտանգության ոլորտում էլ մեղմ ասած լավ չի վիճակը։ Չնայած նախկինում այս բոլոր տեսչությունների մեջ մի ինչ-որ չափով ավելի բարեխիղճ է գտնվել նաև հրդեհային անվտանգության տեսչությունը ԱԻՆ-ի կազմում, ու այդ պահից ամեն դեպքում ոլորտային խնդիրները շատ մեծ են՝ կապված մարդաշատ վայրերում, հիմնականում, ժամանցի կենտրոնների հրդեհային անվտանգության հետ: Ինչպես նաև ես հիմա հանձն եմ առել, որպեսզի սկսենք ուսումնասիրությունները դպրոցներում, ուսումնական հաստատություններում, մանկապարտեզներում, ինչպես նաև հիվանդանոցներում, նաև թանգարաններում և պետական պահպանության ներքո գտնվող կառույցներում: Ռեսուրսային տեսակետից կա օրենք. օրենքով եթե շարժվում ենք, ռեսուրսը պետք է բաշխենք ավելի վտանգավոր օբյեկտներում, դրանք են գազալցակայանները, բենզալցակայանները, իսկ դրանք շատ են, և մարդկային ռեսուրսը իրականում չի հերիքում մեկ տարվա մեջ ամփոփել, բոլորը ստուգել: Ուստի, օրենքով թույլատրված կարգով վարչապետից թույլտվություն կխնդրենք և կստուգենք իմ նշած օբյեկտները։ Ըստ այդմ` կստանանք արդյունք, կներկայացնենք վարչապետին, որպեսզի կարողանանք ընդհանուր ինֆորմացիա ստանալ, ամփոփ եզրակացություն ստանալ, հիմնականում մարդաշատ վայրերի հետ կապված անվտանգության ոլորտում, ինչպես նաև գումարել դրան նաև պետական հոգածության հետ կապված օբյեկտները։
Ընդհանրապես հրդեհային անվտանգության ոլորտում ես տարբերակում եմ երկու սուբյեկտ. օբյեկտ, որը ուղղակի չունի մշակութային և այլ նշանակություն, և իրենց հոգածությունը այդքան էլ էական չէ, կարևորը մարդկային գործոնն է, և կա մյուս ֆակտորը, որ ունենք օբյեկտներ, որտեղ պետք է պահպանվի օբյեկտը ինքը, այսինքն` ոչ միայն մարդու անվտանգությունն է այստեղ կարևորվում, նաև կարևորվում է օբյեկտի պահպանության հարցը, դրանք են արխիվները, պատկերասրահները, թանգարանները և այլն:
Էներգետիկայի անվտանգության ոլորտում, քանի որ մեր կանոնադրական գործառույթների շջանակում դրված է վեց կիլովատտ և բարձր հզորությամբ ենթակայանների և օդային գծերի վերահսկողությունը, այս ոլորտում բախվեցինք մի շարք խնդիրների, որոնք էին տեխնիկական նորմատիվային խախտումներով անցկացվող հաղորդալարերը, տրանսֆորմատորները, որոնք տեղակայված են ոչ պատշաճ հեռավորության վրա, ոչ նորմատիվային էին համապատասխան հեռավորության վրա, ինչպես նաև հին հոսանքի հաղորդալարերը, հին գծերը, որոնք էապես անվտանգության տեսանկյունից վտանգ էին ներկայացնում: Քննարկումների փուլում ենք հիմա դրանց վերացման հետ կապված, բայց քանի որ դրանք հիմնականում ծախսեր են պահանջում, մեծ դժվարությամբ ենք կարողանում տնտեսվարողին կամ մատակարարողին համոզել, որ փոխշահավետ համագործակցության մթնոլորտում կարողանանք կառուցողական դիրքորոշում ընդունել, որպեսզի հարցերը լուծենք։ Քավ լիցի, երկու-երեք դեպք ունենք, երբ քաղաքացիները իրենք անձամբ են շնորհակալություն հայտնել, որ կարողացել ենք այդ հարցը լուծել։ Իսկ մնացած խնդիրների հետ կապված, կարծում եմ՝ շուտով Կառավարությունը կհաստատի մեր ստուգաթերթերը, և դրանից անմիջապես հետո կսկսենք օրենքով վերապահված լիազորությունների շրջանակներում կատարել ստուգումներ։
Գեոդեզիայի և քարտեզագրման տեսչության ոլորտում շատ մեծ խնդիրներ կան` կապված հողհատկացումների հետ։ Մի քանի համայնքներ ենք ստուգել. Արարատի մարզի Ռանչպար գյուղում լուրջ խնդիիրներ առաջացան։ Ստուգումների արդյունքնում պարզվեցին բազում խնդիրներ՝ հողերի հատկացման հետ կապված, գործառական, նպատակային նշանակությունների հետ կապված և այլն։ Ու այս բոլորի մասին մենք, իհարկե, համապատասխան մարմիններին հաղորդում ենք ներկայացրել, ինչպես նաև մեզ վերապահված լիազորությունների շրջանակներում պատասպանատվության միջոցներ ենք կիրառել։
Ինչ ենք պատրաստվում անել. հիմնականը, որ կարող ենք ու պետք է անենք, ստուգումներն են։ Ստուգումների մասին օրենքով ենք մենք շարժվում: Պետք է ստուգաթերթեր լինեն, որոնք մենք մշակեցինք, փոփոխությունների ենթարկեցինք նաև նախորդ տեսչություններից եկած ստուգաթերթերը։ Հիմա Կառավարություն ենք ներկայացնելու: Պետք է հաստատվի կառավարության կողմից, որից հետո արդեն համապատասխան ընթացակարգով այցեր կիրականացնենք։ Ստուգման օբյեկտների քանակը, իհարկե, վարչապետն է հաստատում, և կհաստատվի մեր առաջարկությամբ, և կիրականացնենք ստուգումներ։ Բոլոր ոլորտներում ունենք ստուգաթերթեր, ու, բնականաբար, համապատասխան ստուգումներ կիրականացնենք: Մեր գործողություններից տնտեսվարողներն արդեն բավական զգաստացել են, ինձ թվում է՝ կփոխվի վիճակը դեպի դրական։
– Վերջերս այցելել էիք «Հաղթանակ» զբոսայգի՝ մանկական ատրակցիոնների թե՛ տեխնիկական, թե՛ շահագործման թույլտվության հետ կապված դիտարկումներ իրականնացնելու: Նշվել էր, որ այցը շարունանական է լինելու։ Ի՞նչ փուլում է գտնվում ծրագիրը, ի՞նչ խնդիրներ են հայտնաբերվել։
– Իմ այցելությունը հիմնականում դիտողական էր։ Ինչու՞. որովհետև մենք չենք կարող մի այցի շրջանակում այդպես ձեռքի վրա ստուգել` ինչ կա, ոնց ա։ Ուղղակի ակնադիտական կան ակնառու երևույթներ, որոնք պետք է նայվեն, ինչպես նաև իմ այցի բուն նպատակը նա էր, որ մի քիչ հնչեղություն բարձրացնենք այս հարցում։ Ուսումնասիրությունները դեռ չենք ամփոփել։ Երևանի տարածքային բաժինը կներկայացնի մոտակա օրերս, որտեղ փաստաթղթային բոլորը նշված են՝ բոլոր ատրակցիոնների հետ կապված տեխնիկական անձնագրերը, ինչպես նաև փորձաքննության իրականացման արդյունքները ։ Ըստ այդմ որոշում կկայացնենք։
Հիմնական խնդիրը սա է. բոլոր ատրակցիոնները հին են։ Ունեն տեխնիկական անձնագրով սահմանված ժամկետ, որը բնականաբար լրացած է։ Դե մեր հայ ազգը մի քիչ սովոր է վերակենդանացնել ամեն ինչ, ահագին գործ է արված։ Որևէ կոպիտ ակնառու խնդիրներ չկան, եթե այդպիսիք լինեն, միանշանակ կդադարեցնենք։ Իհարկե, կներկայացնենք մանրամասն, զեկույց կանենք, ըստ դրա որոշում կկայացնենք` կփակենք, թե՝ ոչ։ Կային մի քանի բաներ, որտեղ, իհարկե, տեխնիկական գործիքների միջամտություն է պետք, որպեսզի տվյալ ատրակցիոնը փորձաքննության ենթարկվի։
Հաջորդ ամենաակնառու երևույթներից մեկը, որը ես շատ եմ առնչվել, դա հողանցման հարցն է, որը բազմիցս խախտվում է։ Հողանցումը ունի շահագործման փուլեր և պարտադիր ամեն տարի պետք է գոնե փորձարկում իրականացվի, որպեսզի համապատասխանի նորմատիվին։ Դա դեռևս չեն ներկայացրել, դեռևս չունենք։ Իսկ ընդհանուր կան նաև կոնսերվացված ատրակցիոններ, որոնք ինչ-ինչ պատճառներով ինձ ներկայացրեցին, որ խնդիրներ են առաջացել դրանց կոնսերվացումը ապահովելու հետ կապված։ Դա անում են տեխնիկական անվտանգության փորձաքննություն իրականացնող կառույցները, դրանցից մեկը նաև ԱԻՆ-ի կազմում է գտնվում։ Չգիտես ինչի չեն ուսումնասիրել ճիշտն ասած հանձնարարել ենք փաստաթղթերը վերադարձնել, որպեսզի հասկանանք` ինչն է խնդիրը, որ չի կոնսերվացվում տվյալ ատրակցիոնը:
Մնացած տեղերի հետ կապված, որ ասեցինք շարունակական է լինելու, մոտակա օրերս կայցելենք նաև «Լունապարկ», որովհետև այն ավելի պապուլյարություն ունի, իսկ մարզերի հետ կապված. Արմավիրում, օրինակ, որտեղ փորձաքննություն չէր անցկացված, դադարեցում ենք տվել մինչև փորձաքննությունն անցնելը և ինչպես նաև համապատասխանության բերելը, Լոռիում գրեթե նորմալ է վիճակը, այսինքն փորձաքննությունը անցած էր, ինչպես նաև Շիրակում, կար որ փորձաքննությունն անցած էր:
Ինչու՞ եմ ցանկանում հնչեղություն բարձրացնել այս հարցի շուրջ. այստեղ խնդիրը այն է, որ տեխնիկական փորձաքննություն իրականացնողները, մի հատ բառ կա, որ սիրում են օգտագործել, ինչը ինձ ահավոր ջղայնացնում ա. «ակնադիտական», սև տառերով գրում ա` «ակնադիտական զննության արդյունքում»։ Տեխնիկան ակնադիտական զննության չի կարող ենթարկվել։ Տեխնիկան զննելու համար պետք է ընթացակարգ անցնի։ Կանոնակարգեր կան, որով պետք է մանրամասն անցնենք։ Հիմա մենք անցնում ենք ԵԱՏՄ տեխանվտանգության մասով, ԵԱՏՄ տեխկանոնակարգերի վերահսկողությունը դրված է արդեն մեր տեսչական մարմնի վրա, և եթե անցնենք, մենք պետք է համապատասխանեցնենք ԵԱՏՄ տեխկանոնակարգերին, իսկ այնտեղ մանրամասն 70 էջանոց տեխկանոնակարգ է՝ զուտ ատրակցիոնների հետ կապված։ Մանրամասն ներկայացնում է` ինչ պայմաններով պետք է ապահովված լինի տվյալ ատիակցիոնը։ Հիմա ես խնդիր եմ դրել, որ հավաստիացվի տեխնիկական անվտանգության փորձաքննություն իրականացնելը։ Հուսով եմ՝ դրա դեմը կառնենք։
– Չնայած նրան, որ երկար ժամանակ չէ, ինչ պաշտոնավորում եք, այնումենայնիվ ի՞նչ ձեռքբերումներ կնշեք, եթե այդպիսիք կան:
– Ինձ համար կարևորագույն ձեռքբերումները քաղաքացիների արձագանքներն են։ Ձեռքբերումներից մեկը պետք է հպարտությամբ նշեմ. կինը ներկայացնում էր, որ այդ բարձրավոլտ լարերը անցնում են իրենց տան կողքով, ոչ մեկ չէր լուծել, մենք կարողացանք հասնել նրան, փոխհամաձայնության եկանք, փոխեցինք այդ գիծը։ Իհարկե, մնացած ձեռքբերումները այսպես նյութական չգիտեմ՝ ոնց կարելի է գնահատել, իսկ ոլորտում ես դրական տեղաշարժ տեսնում եմ, տեսնում եմ շինարարների ոլորտում, թե ինչպես են իրենք իրենց վերաբերմունքը փոխել երևույթի նկատմամբ, փորձում են պահել ամեն ինչ ճշտությամբ։
Լուրջ ձեռքբերումներից մեկը ասեմ նաև, որն իմ իրվաբանը հուշեց, որն իրավաբանորեն կարելի է, փոխհամաձայնություն գալն է քաղաքացու հետ՝ լսելով նրան: Ինչ առումով. մենք նախկին տեսչություններից ժառանգություն ենք ստացել վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ գործեր: Որպեսզի մենք կարողանանք այդ բացը լրացնել (որովհետև կան իրականում տնտեսվարողներ, որոնք տուգանվել են, բայց չեն կարող վճարել), մենք որոշեցինք այդ փոխհամաձայնության ինստիտուտը կիրառել: Պայմանագիր ենք կնքում տվյալ տուգանվող տնտեսվարողի հետ, ինքը կամաց-կամաց մուծում է ինչ-որ հատվածում, իհարկե, կալանքի տակ է մնում իր գույքը, որը ԴԱՀԿ-ն արդեն դրել է։
Դա նույնպես համարում եմ ձեռքբերում, որովհետև ինչքան էլ տնտեսվարողը իրավախախտում է անում, ամեն դեպքում պետք չի ճնշել իրեն։ Ինքը դրանից հետո ավելի պատրաստակամ է նույնիսկ, որ փոխի իր մոտեցման ձևը բիզնեսին։
– Կան արդյո՞ք օրենսդրական խնդիրներ, որոնք խոչընդոտում են ոլորի գործունեությանն ու զարգացմանը:
– Այո իհարկե, օրենսդրական խոչընդոտները դեռ մինչև հիմա առկա են։ Քանի որ նախկին հինգ տեսչությունները տարբեր գերտեսչությունների կազմում էին, բոլոր օրենքները նորմալ չեն կարգավորվել, իրավական ակտերը հարմարեցված էին այսպես ասած այդ սխեմային։ Դրանից հետո անմիջապես պետք է փոխվեր անձնատեսչական մարմնի գործառույթները, բայց ինչ-ինչ պատճառներով ձգձգվեց, ու հիմա մենք ունենք մի քիչ ոչ բարվոք վիճակ այդ առումով, բայց աշխատում ենք այդ ուղղությամբ։
Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում փոփոխություններն արդեն իսկ ուղարկված են Ազգային ժողով: Հուսով եմ՝ կկարողանանք ստանալ այդ փոփոխությունները, Ազգային ժողովը կվավերացնի, որպեսզի մենք կարողանանք տուգանք կիրառել։ Առայժմ որոշ ոլորտներում, հատկապես տրանսպորտի ոլորտում, կատեգորիկ չենք կարողանում կիրառել տուգանքի ինստիտուտը, որովհետև հստակ գրված է տեսչության անվանումը։ Մյուս իրավական կարգավորումներում, էլի զուտ կոսմետիկ փոփոխությունները եթե կողքի դնենք, կա նաև գործակետների տեսակետից շահերի բախում մյուս գերատեսչությունների հետ և այլն։ Այսպես խառը ընթացակարգեր կան, որոնք պետք է հստակեցվեն։ Մենք այդ ուղղությամբ ենք աշխատում։
Մեկը, ակնհայտ որ երևում է, որ ուղղակի բախվել ենք այդ խնդրին, ԱԳԼՃԿ-ների հետ կապված նորմատիվներն են, որոնք չկան։ Ճիշտ է մեր օրենսդրությունը թույլ է տալիս, ըստ իս, ռուսական նորմատիվներից օգտվել, եթե դրանք չկան կամ սահմանել, բայց այս փուլում ինչ-որ տեղ այդ բացթողումը կա: Ռուսաստանում, օրինակ, որ նայում ենք այդտեղ էլ չկա, որովհետև, գիտեք, սեղմված գազի մշակույթը Հայաստանից է եկել։ Ըստ այդմ, ես նախաձեռնել եմ, ստեղծել հանձնաժողով, դիմել եմ շահագրգիռ մարմիններին, համալսարաններին՝ ԵՊՀ-ին, Պոլիտեխնիկական համալսարանին, որպեսզի մեզ տրամադրեն համապատասխան մասնագետներ, քննարկումների արդյունքում որոշենք նորմատիվներ, որոնք կգրանցվեն, կհաստատվեն Կառավարության կողմից, և որոնք կարող ենք կիրառել այդ ոլորտում:
Հարցազրույցը վարեց Տաթև Չուխուրյանը
