ՀՀ ԱԳՆ-ն Բաքվի Գերիների և ԱՄՆ Սահմանային Թիմի Ուշացման Մասին. «Կոնկրետ Քայլերը Բավարար Չեն»
ԵՐԵՎԱՆ—Հայաստանի փոխարտգործնախարար Պարույր Հովհաննիսյանը մարտի 3-ին Ազգային ժողովի եվրոպական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողովի արտահերթ նիստում անդրադարձել է Բաքվում պահվող հայ ռազմագերիների (ՌԳ) և ԱՄՆ սահմանային վերահսկողության գնահատման թիմի ուշացած ժամանման հրատապ հարցերին։ Հաստատելով, որ ՌԳ-ների հարցը մնում է Արտաքին գործերի նախարարության (ԱԳՆ) օրակարգում, Հովհաննիսյանը խոստովանել է, որ մինչ այժմ ձեռնարկված կոնկրետ քայլերը «բավարար չեն»։ Նա նաև թարմացումներ է հայտնել ԱՄՆ սահմանային գնահատման սպասվող թիմի և Իրանի հետ սահմանային վերահսկողության վերաբերյալ ընթացիկ քննարկումների վերաբերյալ։
ՌԳ-ների Հարցը Մնում է ԱԳՆ Օրակարգում, Կոնկրետ Քայլերը Բավարար Չեն
«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Գևորգյանի հարցին ի պատասխան՝ Հովհաննիսյանը նշել է, որ ԱԳՆ-ն Եվրոպական միության հետ և այլ դիվանագիտական ուղիներով հետևողականորեն բարձրացնում է Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների հարցը։ Գևորգյանը հատկապես հետաքրքրվել է ԵՄ-ի հնարավոր գործողություններով, հատկապես Բաքվում հայ ռազմագերիների դեմ ընթացող դատավարությունների ֆոնին, որպեսզի Ադրբեջանը վերադառնա ռազմագերիների հետ վարվելու և նրանց ազատ արձակելու միջազգայնորեն ճանաչված պարտավորությունների կատարմանը։
«Ոչ միայն վերջին շրջանում, այլև միշտ, Արտաքին գործերի նախարարության յուրաքանչյուր պաշտոնյա ԵՄ-ի հետ յուրաքանչյուր միջոցառման և շփման ժամանակ մշտապես այդ հարցը պահում է օրակարգում»,– հավաստիացրել է Հովհաննիսյանը։ Այնուամենայնիվ, նա խոստովանել է, որ շոշափելի արդյունքները սահմանափակ են եղել։ «Ասել, որ կոնկրետ գործողությունները, քայլերը մեզ համար գոհացուցիչ են՝ ոչ, բայց պետք է շարունակել աշխատանքը։ Ինչպես գիտեք, դիվանագիտությունն ունի փակ և կուլիսային գործընթացներ, և այդ առումով թե՛ Բրյուսելի, թե՛ անդամ երկրների հետ շարունակվում են աշխատանքները»,– պարզաբանել է փոխարտգործնախարարը։
Թեև Հովհաննիսյանը ձեռնպահ մնաց կոնկրետ դիվանագիտական ռազմավարություններ մանրամասնելուց, նրա դիտողությունները մատնանշում են ԵՄ շրջանակի և անդամ պետությունների հետ երկկողմ ուղիներով շարունակվող ջանքերը՝ ՌԳ-ների հարցը լուծելու համար։ Ներկայումս Բաքուն հաստատել է 23 հայ ռազմագերիների պահումը։ Իրավիճակի բարդությանը գումարվում է այն, որ հունվարի 17-ից Ադրբեջանում ընթանում է Արցախի նախկին ղեկավարների, այդ թվում՝ նախկին նախագահներ Արկադի Ղուկասյանի, Բակո Սահակյանի, Արայիկ Հարությունյանի և Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար Լևոն Մնացականյանի դատավարությունը։
ԱՄՆ Սահմանային Վերահսկողության Թիմի Այցը Հետաձգվել է Վարչակազմի Փոփոխության Պատճառով
Ազգային ժողովում լրագրողները նաև ճնշում են գործադրել փոխարտգործնախարար Հովհաննիսյանի վրա՝ կապված Հայաստան ԱՄՆ սահմանային վերահսկողության գնահատման թիմի այցի հետաձգման հետ։ Պայմանավորվածություն կար, որ թիմը պետք է ժամաներ «առաջիկա շաբաթների ընթացքում»՝ սահմանային վերահսկողություն իրականացնելու համար։
Հովհաննիսյանը պարզաբանել է, որ հետաձգումը կապված է ԱՄՆ-ում վարչակազմի վերջերս տեղի ունեցած փոփոխության հետ։ «Դա ընթացքի մեջ է։ Առաջիկա շաբաթները դեռ շարունակվում են։ Տեղի է ունեցել ամբողջ վարչակազմի փոփոխություն։ Այդ պայմանավորվածությունները շարունակվում են, բայց ժամկետների առումով հաշվի առեք, որ փոփոխվել է ամբողջ վարչակազմը»,-ասել է նա։ Սա ենթադրում է, որ ԱՄՆ-ում վարչական անցումային շրջանը ժամանակավորապես դանդաղեցրել է նախկինում համաձայնեցված նախաձեռնությունների իրականացումը, ներառյալ սահմանային գնահատման թիմի տեղակայումը։
Երբ հարցրին, թե արդյոք այս հարցում համաձայնություն չկա՞ Իրանի հետ, Հովհաննիսյանը պատասխանեց. «Մենք քննարկում ենք այդ հարցը Իրանի հետ, բոլոր հարցերով համաձայնություն կա, և գործընթացն իր հունով անցնում է, այլ բան չեն կարող ասել»։ Այս հայտարարությունը ցույց է տալիս, որ չնայած Իրանի հետ կապված տարածաշրջանային բարդություններին, Հայաստանը իրանական կողմից որևէ խոչընդոտ չի տեսնում ԱՄՆ սահմանային գնահատման թիմի հնարավոր տեղակայման վերաբերյալ։
ԱՄՆ-Հայաստան Սահմանային Անվտանգության Համագործակցության Նախապատմություն
Հայաստանի Հանրապետության և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ռազմավարական գործընկերության մասին կանոնադրության ստորագրման ժամանակ ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը հայտարարել էր, որ առաջիկա շաբաթների ընթացքում ԱՄՆ-ից մաքսային և սահմանային վերահսկողության հարցերով թիմ է մեկնելու Հայաստան։ Այս թիմի նպատակն էր համագործակցել հայ գործընկերների հետ՝ սահմանային անվտանգության կարողությունները բարելավելու ուղղությամբ։ Բլինքենը ընդգծել էր, որ ԱՄՆ-ն աջակցում է Հայաստանի անկախությունն ու ինքնիշխանությունը սեփական տարածքում պաշտպանելու ջանքերին։ Այս նախաձեռնությունը ընդգծում է Միացյալ Նահանգների և Հայաստանի միջև շարունակական անվտանգության համագործակցությունը, հատկապես սահմանների կառավարման և պաշտպանության ոլորտներում։
Եզրակացություն. Համառ Դիվանագիտական Ջանքերը՝ Դժվարությունների Ֆոնին
Փոխարտգործնախարար Հովհաննիսյանի հայտարարությունները լուսաբանում են բազմակողմանի մարտահրավերները, որոնց բախվում է Հայաստանը՝ լուծելով ինչպես մարդասիրական, այնպես էլ անվտանգության մտահոգությունները։ Թեև ՀՀ ԱԳՆ-ն շարունակում է առաջնահերթություն տալ ՌԳ-ների ազատ արձակմանը և հետամուտ լինել այս հարցում միջազգային ներգրավվածությանը, շոշափելի առաջընթացը մնում է սահմանափակ, իսկ «կոնկրետ քայլերը» համարվում են «բավարար չեն»։ Նմանապես, ԱՄՆ սահմանային գնահատման թիմի ժամանման ուշացումը, որը վերագրվում է Վաշինգտոնում վարչական փոփոխություններին, ընդգծում է միջազգային համագործակցության բարդությունները և աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերի ազդեցությունը երկկողմ համաձայնագրերի վրա։ Չնայած այս մարտահրավերներին, դիվանագիտական ջանքերը պահպանվում են՝ արտացոլելով Հայաստանի հանձնառությունը այս կարևորագույն հարցերը շարունակական երկխոսության և միջազգային գործընկերությունների միջոցով լուծելուն։
Հայաստանի դիվանագիտական ներգրավվածության և եվրոպական ինտեգրման ջանքերի վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկությունների համար այցելեք Azat TV-ի «Կառավարություն» բաժինը։