Շիֆի և Պատելի բախումը Սենատում խորացնում է Վաշինգտոնի պառակտումը

Թշնամանքն արտահայտվում է Սենատի լսումներում

Սենատի Դատական հանձնաժողովի ճոխ դահլիճները այս շաբաթ ականատես եղան ամերիկյան քաղաքականության համար աննախադեպ տեսարանի։ Երեքշաբթի կեսօրին ՀԴԲ-ի տարեկան վերահսկողական լսումն ընդհատվեց, երբ Կալիֆորնիայից դեմոկրատ սենատոր Ադամ Շիֆը և ՀԴԲ տնօրեն Քաշ Պատելը բախվեցին բուռն վեճի մեջ։ Այս միջադեպը, որ համեմված էր անձնական պատմությամբ և քաղաքական լարվածությամբ, բացահայտեց Վաշինգտոնի իշխանության միջանցքներում տիրող խոր անվստահությունն ու լարվածությունը։

Շիֆը, ով հայտնի է 2016թ. նախագահական ընտրություններին Ռուսաստանի միջամտության և 2021թ. հունվարի 6-ի Կապիտոլիումի հարձակման հետաքննության իր դերակատարմամբ, կոշտ հարցադրումներով դիմեց Պատելին՝ արդյոք ԱՄՆ արդարադատության նախարարության որոշումը՝ Գիսլեյն Մաքսուելին՝ Ջեֆրի Էփշտեյնի մերձավոր գործընկերոջը, տեղափոխել ավելի ցածր անվտանգության բանտ, եղել է քաղաքական շարժառիթով։ «Իսկապե՞ս կարծում եք, որ ամերիկացիները կհավատան, որ այդ որոշումը քաղաքական չէր»,— սուր տոնով հարցրեց Շիֆը։

Պատելը չնահանջեց։ «Ես պաշտպանում եմ այս երկիրը … և պայքարում եմ ձեր նմանների կողմից հետախուզության գործիքացման դեմ»,— ընդհատեց նա։ Դահլիճում լարվածությունն աճեց։ «Մենք բազմիցս ապացուցել ենք, որ դուք ստախոս եք՝ սկսած «Ռուսգեյթից» մինչև հունվարի 6-ը։ Դուք ամենամեծ խաբեբան եք, որ երբևէ նստել է ԱՄՆ Սենատում»։

Սա այն բախումներից էր, որոնք դարձել են ժամանակակից Վաշինգտոնի խորհրդանիշը՝ կոշտ, անձնական և անտեսել անհնարին։ Պատելը նույնիսկ անվանեց Շիֆին «ամենաշատը քաղաքական ծաղրածու»՝ շարունակելով վեճը, մինչ երկուսն էլ բարձրաձայնում էին միմյանց վրա։

Տարիներ շարունակ կուտակված հակասություն

Այս ամենը հանկարծակիի արդյունք չէր։ Շիֆի և Պատելի թշնամանքը կուտակվել էր տարիների ընթացքում՝ հիմք ունենալով վերջին տասնամյակի ամենաբարձրակարգ քաղաքական բախումները։ Շիֆի՝ Հետախուզական հանձնաժողովի նախագահ եղած տարիներին նա գլխավորում էր Ռուսաստանի միջամտության հետաքննությունը, իսկ Պատելը՝ հանձնաժողովի աշխատակազմի անդամ, ստացել էր հանձնարարություն՝ թուլացնել և կասկածի տակ դնել այդ հետաքննությունը։

Նրանց ճանապարհները կրկին խաչվեցին հունվարի 6-ի դեպքերից հետո. Շիֆը մասնակցում էր այդ իրադարձության հետաքննող հանձնաժողովի աշխատանքներին, իսկ Պատելը պաշտպանում էր մեղադրյալներից շատերին։ Վերջին տարիներին հակամարտությունը դարձել է անձնական։ Պատելի ՀԴԲ տնօրենի թեկնածության քննարկումների ժամանակ դեմոկրատները լուսաբանեցին սոցիալական ցանցերում տարածված մի շարք սկանդալային պատկերներ, այդ թվում՝ Պատելի՝ շղթայաձևով Շիֆի դեմքը ներկայացնող տեսարան և մեկ այլ լուսանկար, որտեղ Պատելը Շիֆի դեմքով ցուցադրված օբյեկտի կողքին է։

Պատելը մեղադրել է Շիֆին՝ նախագահ Թրամփի դեմ վնասակար տեղեկություններ արտահոսք անելու մեջ, մինչդեռ Շիֆը հերքել է այդ մեղադրանքները։ Այս փոխադարձ մեղադրանքների մթնոլորտում էլ կայացավ այս շաբաթվա պայթյունավտանգ լսումը։

Հանձնաժողովի աշխատանքը խախտվում է

Վեճն այնքան սաստիկ էր, որ Դեմոկրատական կուսակցության ներկայացուցիչ Դիկ Դուրբինը խնդրեց հանձնաժողովի նախագահ Չաք Գրասլիին վերահսկել իրավիճակը։ Վերջինս ստիպված եղավ մի քանի անգամ հարվածել մուրճով՝ պահանջելով լռություն։ Սակայն լսումը արդեն զգալիորեն խաթարված էր։ Սա օրվա ամենաթեժ պահն էր, երբ Պատելին հարցաքննում էին ոչ միայն Էփշտեյնի գործի վերաբերյալ, այլև՝ վերջերս սպանված պահպանողական մեկնաբան Չարլի Քիրկի հետաքննության ընթացքի մասին։

Պատելի կոշտ կեցվածքը շարունակվեց նաև Սենատոր Քորի Բուքեր հետ վեճում, ով ասաց. «Կարծում եմ՝ երկար չեք մնա այս պաշտոնում», ակնարկելով, որ Թրամփի վարչակազմը կարող է նրան հրաժարական պարտադրել։ Պատելը պատասխանեց՝ անվանելով Բուքերին «երկրի խայտառակություն», ինչից հետո լսումն անցավ հերթական բարձրաձայն փոխադարձ մեղադրանքների փուլին։

Լսումից հետո Շիֆը սոցիալական ցանցերում մեղադրեց Պատելին՝ «իր աշխատանքը փրկելու համար հանդես գալու մեջ», ակնարկելով, որ նա խաղում է միայն մեկ մարդու՝ Թրամփի համար։ Սպիտակ տունը, իր հերթին, շնորհավորեց Պատելին՝ «մատիտ պարանոց» Շիֆին հակադարձելու համար՝ օգտագործելով Թրամփի կողմից Շիֆի համար տարածված վիրավորական արտահայտությունը։

Քաղաքական հետևանքներ և լայն առումով ազդեցություն

Շիֆի և Պատելի բախման ֆոնին Սենատի Դատական հանձնաժողովը փորձում է լուծել ոչ միայն ՀԴԲ-ի վերահսկողության, այլև՝ բյուջեի, առողջապահության և քաղաքական բռնությունների հետևանքների հարցերը։ Պատելի ղեկավարությունը քննադատության է ենթարկվում Չարլի Քիրկի սպանության գործի հետաքննության համար, հատկապես՝ նրա չճշտված հայտարարությունների պատճառով։

Մյուս կողմից, Պատելը փորձել է Էփշտեյնի գործով կառավարական բացթողումները բարդել նախկին աշխատանքի նախարար Ալեքս Ակոստայի վրա, ում 2008թ. գործարքը Էփշտեյնի հետ մինչ օրս լուրջ հետևանքներ ունի։ Պատելը հայտարարել է, որ այդ գործարքի սահմանափակումներն են խոչընդոտել որոշ ուղղություններով հետաքննությունը և որոշ փաստաթղթեր չեն հրապարակվում իրավական պատճառներով։

Լսման ամբողջ ընթացքում Պատելը պաշտպանեց իր 16-ամյա աշխատանքային փորձը. «Պատիվ ունեմ լինել ՀԴԲ-ի իններորդ տնօրենը՝ ես չեմ պատրաստվում հեռանալ»,— հայտարարեց նա՝ մարտահրավեր նետելով քննադատներին։

Օրվա իրադարձությունները Վաշինգտոնի ավելի լայն քաղաքական ճգնաժամի արտացոլումն էին։ Ներկայացուցիչների պալատում Հանրապետականները քննարկում էին սակագների և ժամանակավոր ֆինանսավորման հարցեր, մինչդեռ դեմոկրատները մեղադրում էին նրանց՝ գործընթացը կուսակցական նպատակներով օգտագործելու մեջ։ Երկու կողմն էլ փորձում են առավելություն ստանալ՝ պետական փակման սպառնալիքի պայմաններում։

Սակայն այս լսումից մնացած գլխավոր պատկերն այն է, թե ինչպես են քաղաքական հակառակորդները՝ բարձրաձայն վեճերի մեջ, փոխարինում կառուցողական քննարկումները։ Դա խորհրդանշում է ժամանակակից ամերիկյան քաղաքականությունը՝ պառակտված, անձնական, երբեմն նաև ցուցադրական, սակայն իրական հետևանքներով՝ կառավարման և հանրային վստահության համար։

Ադամ Շիֆի և Քաշ Պատելի այս բախումը պարզապես քաղաքական թատրոն չէր. այն բաց պատուհան էր դեպի ամերիկյան ինստիտուտների խորքային պառակտումները։ Երբ վերահսկողական լսումները դառնում են անցանկալի հաշիվների լուծման վայրեր, Կոնգրեսի արդյունավետությունը՝ գործադիր իշխանությանը վերահսկելու և հանրության վստահությունը վերականգնելու հարցում, հարցականի տակ է դրվում։ Այս անձնական բախումները կարող են մնալ հիշողության մեջ, սակայն երկիրն է կրում թափանցիկության, արդարության և ժողովրդավարական նորմերի խախտման գինը։