Դոնալդ Թրամփը կրկին բարձրացնում է Գրենլանդիան գնելու հարցը

2024 թվականի դեկտեմբերի 23-ին ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարեց, որ Գրենլանդիայի նկատմամբ ԱՄՆ-ի վերահսկողությունը «ազգային անվտանգության և համաշխարհային ազատության համար բացարձակ անհրաժեշտություն» է։ Թրամփի այս հայտարարությունը շեշտում է Գրենլանդիայի ռազմավարական նշանակությունը՝ մասնավորապես կապված նրա աշխարհագրական դիրքի և բնական ռեսուրսների հետ։

Թրամփը Գրենլանդիայի ձեռքբերման մասին առաջին անգամ խոսեց 2019 թվականին՝ իր նախագահության առաջին ժամկետում, այն նկարագրելով որպես «մեծ անշարժ գույքի գործարք»։ Նա պնդում էր, որ Գրենլանդիայի տիրապետումը կարող է օգուտ բերել ԱՄՆ-ին՝ կապված Արկտիկայում ավելի մեծ ներկայության, ինչպես նաև հազվագյուտ մետաղների հանքերի շահագործման հնարավորության հետ։ Այն ժամանակ այս գաղափարը դիպավ միջազգային քննադատության և նույնիսկ հումորի, իսկ Դանիայի վարչապետ Մետտե Ֆրեդերիկսենն այն որակեց «աբսուրդ»։

Թրամփի 2019 թվականի մեկնաբանությունները հանգեցրին դիվանագիտական լարվածության։ Դանիան և Գրենլանդիան անմիջապես հայտարարեցին, որ Գրենլանդիան վաճառքի ենթակա չէ։ Դանիայի ղեկավարի արձագանքին Թրամփը պատասխանեց՝ նրան «հարձակողական» որակելով և չեղարկեց նախատեսված պետական այցը Դանիա։

2024 թվականին, նախագահ ընտրվելուց հետո, Թրամփը նորից վեր հանեց Գրենլանդիայի գնելու հարցը։ Truth Social-ում կատարած գրառման մեջ նա նշեց, որ «Գրենլանդիայի սեփականությունն ու վերահսկողությունը ազգային անվտանգության և համաշխարհային ազատության համար բացարձակ անհրաժեշտություն են»։ Թրամփը նաև հայտարարեց, որ Կեն Հաուերին կնշանակի Դանիայում ԱՄՆ դեսպան, ինչը կապվում է Գրենլանդիայի նկատմամբ նրա հետաքրքրության հետ։

Գրենլանդիայի և Դանիայի կառավարությունները կրկին արձագանքեցին՝ շեշտելով Գրենլանդիայի ինքնավարությունը և հայտարարելով, որ այն վաճառքի ենթակա չէ։

Թրամփի դիտարկումները Գրենլանդիայի նկատմամբ վկայում են նրա շարունակական հետաքրքրության մասին Արկտիկայի ռազմավարական դիրքի, բնական ռեսուրսների և ԱՄՆ-ի պատմական տարածքային ընդլայնման նախադեպերի նկատմամբ։ Չնայած նրա մոտեցումը հակասական է, այն առաջացրել է լայն քննարկումներ ԱՄՆ-ի նպատակների վերաբերյալ Արկտիկայում, սակայն դեռևս չի հանգեցրել որևէ պաշտոնական բանակցության կամ Գրենլանդիայի կարգավիճակի փոփոխության։

Ամենաթարմ