ՀՀ միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցչի գրասենյակը ողջունում է Արդարադատության միջազգային դատարանի 2024 թվականի նոյեմբերի 12-ի վճիռը, որով ամբողջությամբ մերժվեցին Ադրբեջանի նախնական առարկությունները Հայաստանի՝ Խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին կոնվենցիայի շրջանակում ներկայացրած գործի վերաբերյալ։ Այս որոշումը համարվում է Հայաստանի միջազգային իրավունքի շրջանակում ներկայացրած պահանջների հաստատում։
Դատարանը գտել է, որ Կոնվենցիայի 22-րդ հոդվածով նախատեսված պայմանները պահպանվել են։ Հայաստանը ցույց է տվել, որ Ադրբեջանի հետ վարել է բարեխղճորեն բանակցություններ, սակայն 2021 թվականի սեպտեմբերի 16-ի դրությամբ բանակցությունները փակուղի են մտել։ Այս փաստերը վկայում են, որ Հայաստանը բոլոր հնարավոր դիվանագիտական միջոցները սպառել է մինչ դատական միջամտություն պահանջելը։
Արդարադատության միջազգային դատարանը մերժեց Ադրբեջանի առարկությունները՝ կապված դատարանի առարկայական իրավասության (ratione materiae) հետ։ Մասնավորապես, դատարանն արձանագրեց, որ Հայաստանի պահանջները, որոնք վերաբերում են էթնիկ հայերի նկատմամբ բռնություններին, խոշտանգումներին, անմարդկային վերաբերմունքին, ինչպես նաև ազատազրկումներին և բռնի անհետացումներին, համահունչ են կոնվենցիայի դրույթներին։
Այս որոշումը ընդգծում է միջազգային հանրության դերը՝ հակամարտային գոտիներում ենթադրյալ մարդու իրավունքների խախտումների լուծման հարցում։ Փորձագետները նշում են, որ ԱՄԴ-ի որոշումը արտահայտում է միջազգային կոնվենցիաներով ամրագրված իրավունքների պաշտպանությունը և կարող է նախադեպային դեր խաղալ միջպետական հակախտրական գործերով։
Հայաստանի իրավական ներկայացուցիչները կարևորել են այս որոշումը՝ որպես իրենց պահանջների հաստատում և Հայաստանի նվիրվածությունը արդարադատության հասնելու իրավական միջոցներով։ ԱՄԴ որոշման լույսի ներքո Հայաստանը կշարունակի գործի քննարկումը՝ ներկայացնելով հիմնական փաստարկները։ Իրավական վերլուծաբանները նշում են, որ այս որոշումը կարող է ավելի լայն ազդեցություն ունենալ տարածաշրջանային կայունության և մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային հաշվետվողականության վրա։
ԽՈՐՀՈւՐԴ Է ՏՐՎՈւՄ ԿԱՐԴԱԼ
