Իլոն Մասկը հերքել է Թրամփի վարչակազմի քաղաքականության պատասխանատվությունը

Իլոն Մասկը, ով հայտնի է իր նորարարություններով և համարձակ նախագծերով, այժմ մեծ ուշադրության կենտրոնում է՝ Թրամփի վարչակազմում ունեցած կարճատև, բայց բարդ դերի համար։ Մասկը վերջերս հայտարարել է, որ հեռանում է քաղաքականությունից՝ նշելով իր տարաձայնությունները վարչակազմի որոշ քաղաքականությունների հետ։

Իլոն Մասկը՝ պետական կառավարման փորձի կենտրոնում

2024 թվականի վերջին Մասկը ստանձնեց նորաստեղծ «Պետական կառավարման արդյունավետության վարչության» (DOGE) ղեկավարի պաշտոնը, որը Դոնալդ Թրամփի նախաձեռնություններից էր՝ պետական բյուրոկրատիան կրճատելու նպատակով։ Մասկը նախաձեռնությունը ներկայացրեց հայտնի կերպարանքով՝ շղթայացով խոսելով «բյուրոկրատիայի դեմ պայքարի» մասին՝ 2025 թվականի փետրվարին CBS News-ի փոխանցմամբ։

Մասկի ղեկավարությամբ DOGE-ը իրականացրեց բազմաթիվ կրճատումներ, ներառյալ 250,000 պետական աշխատողների հեռացումներ և բնապահպանական գործակալությունների բյուջեների կրճատումներ։ Չնայած Մասկի պնդումներին, որ այդ միջոցառումները խնայել են $175 միլիարդ, նրա սկզբնական $2 տրիլիոն խնայման նպատակն այդպես էլ չիրականացավ (Times of India)։

Այս միջոցառումները հարուցեցին լայն դժգոհություն։ Սոցիալական ապահովության և բժշկական հետազոտությունների կրճատումները հասարակական քննադատության պատճառ դարձան, իսկ Մասկի անձնական հեղինակությունը տուժեց՝ Տեսլայի շահույթը նվազեց 71%-ով, իսկ նրա կարողությունը՝ $100 միլիարդով։ «DOGE-ը դարձավ ամեն ինչի մեղավորի կերպար»,- նշել է Մասկը 2025 թվականի մայիսին տված հարցազրույցում (CBS News)։

Տարաձայնություններ և բաժանում Թրամփի հետ

Մասկի և Թրամփի հարաբերությունները, որոնք երբևէ շատ սերտ էին, սկսեցին խաթարվել DOGE-ի նկատմամբ աճող քննադատությունների ֆոնին։ Մասկը իր դժգոհությունն է հայտնել «Մեծ գեղեցիկ օրենքի»՝ բյուջեի պակասորդը մեծացնող օրինագծի վերաբերյալ։ «Ես հիասթափված էի, որ բյուջեի պակասորդը մեծացնող օրինագիծը խաթարում է DOGE-ի աշխատանքը»,- ասել է Մասկը (WRAL)։

Չնայած Մասկը նշել է, որ որոշ հարցերում համակարծիք է վարչակազմի հետ, նա ընդգծել է, որ չի ցանկանում պատասխանատվություն ստանձնել բոլոր գործողությունների համար։ «Ես չեմ ուզում քննադատել վարչակազմը, բայց չեմ էլ ուզում պատասխանատվություն ստանձնել դրա բոլոր գործողությունների համար»,- նշել է Մասկը CBS News-ին։

2025 թվականի մայիսի վերջին Մասկը պաշտոնապես հայտարարեց DOGE-ից իր հեռանալու մասին՝ նշելով, որ նրա 130-օրյա պաշտոնավարումն ավարտվել է։ Սակայն նա պահպանեց դիվանագիտական տոնը՝ շնորհակալություն հայտնելով Թրամփին և բաց թողնելով ապագա համագործակցության հնարավորությունը։

Վերադարձ բիզնեսին և ապագային նայող հայացք

DOGE-ից հեռանալուց հետո Մասկը կրկին կենտրոնացավ իր բիզնեսների վրա, ներառյալ Տեսլան, ՍփեյսԻքսը և Նեյուրալինկը։ «Ես հավանաբար շատ ժամանակ եմ ծախսել քաղաքականության վրա»,- նշել է նա վերջերս։ Մասկը հաստատել է իր նվիրվածությունը տեխնոլոգիական առաջընթացին և մարդկության ապագայի բարելավմանը (The-CNN-Wire)։

Չնայած քաղաքականությունից ստացած վնասներին, Մասկը շարունակում է հույսով լցված լինել իր ընկերությունների ազդեցության նկատմամբ։ ՍփեյսԻքսի վերջին միջոցառման ժամանակ Մասկն ասել է. «Ես չեմ կարող երաշխավորել հաջողությունը, բայց կարող եմ երաշխավորել ոգևորություն»։ Նրա նոր մոտեցումը լավ ընդունվեց Տեսլայի բաժնետերերի կողմից, ովքեր հույս ունեն, որ այս փոփոխությունը կզարգացնի ընկերության ապագան (CBS News)։

Ի՞նչ դասեր կարելի է քաղել Մասկի քաղաքական փորձից

Մասկի քաղաքական գործունեությունից հեռանալը ընդգծում է մասնավոր սեկտորի մոտեցումների և պետական կառավարման բարդությունների համադրության դժվարությունները։ Չնայած DOGE-ի ղեկավարումը բացահայտեց նրա համարձակ տեսլականը, այն նաև ցույց տվեց հանրային ծառայությունների վրա մասնավոր մոտեցումների սահմանափակումները։

Թրամփի վարչակազմի համար Մասկի հեռացումը ընդգծում է բյուջետային պատասխանատվության և քաղաքական նպատակների հավասարակշռման մարտահրավերները։ Քննադատները շարունակում են բարձրացնել բյուջեի պակասորդի աճի վերաբերյալ հարցեր (WRAL)։

Մասկի վերադարձը բիզնես աշխարհ հանդիսանում է զգուշացնող օրինակ այն մասին, թե ինչ ռիսկեր կարող են լինել չճանաչված դաշտեր մուտք գործելու դեպքում։ Սակայն նրա պատրաստակամությունն ու հարմարվելու ունակությունը շարունակում են նրան դարձնել հետաքրքիր կերպար թե՛ բիզնեսի, թե՛ հանրային քննարկումների ոլորտում։

Իլոն Մասկի քաղաքականության ոլորտում կարճատև փորձը գուցե ավարտվեց, բայց դրա ազդեցությունը կզգացվի դեռ երկար։ Նրա վերադարձը բիզնեսին կարող է ազդել նրա ղեկավարության և նորարարությունների վրա ապագայում։