Միջազգային քրեական դատարանի (ՄՔԴ) կողմից Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուի, նախկին պաշտպանության նախարար Յոավ Գալանտի և Համասի առաջնորդ Մոհամմեդ Դեյֆի դեմ ձերբակալման հրամանի հրապարակումը դառնում է շրջադարձային կետ միջազգային իրավունքի և հաշվետվողականության ոլորտում։ Այս քայլը վկայում է Գազայի նման երկարատև հակամարտություններում պատերազմական հանցագործությունների և հումանիտար խախտումների կարգավորման բարդությունների մասին։
ՄՔԴ-ն Նեթանյահուին և Գալանտին մեղադրում է Գազայի բնակչությանը սննդի, ջրի, վառելիքի և դեղորայքի հասանելիությունից դիտավորությամբ զրկելու միջոցով սովի կիրառման մեջ։ Երկուսն էլ մեղադրվում են քաղաքացիական բնակչության ուղղակի թիրախավորման համար, ինչը պատերազմական հանցագործություն է։
Մոհամմեդ Դեյֆին մեղադրում են սպանությունների, խոշտանգումների, բռնաբարությունների և պատանդներ վերցնելու համար՝ միջազգային մարդասիրական նորմերի խախտմամբ։
Գազայի հակամարտությունը հանգեցրել է 44,000 պաղեստինցիների զոհվելու՝ հիմնականում կանանց և երեխաների, և բնակչության 90%-ի տեղահանմանը։ Իսրայելը և ԱՄՆ-ն ՄՔԴ անդամներ չեն, ինչը բարդացնում է այս հրամանների կատարումը։ ՄՔԴ անդամ պետությունները պարտավոր են ձերբակալել մեղադրյալներին, եթե նրանք մուտք գործեն իրենց տարածք, սակայն քաղաքական դաշինքները կարող են ազդել այս պարտավորության կատարման վրա։
ՄՔԴ-ի որոշումը կարող է Նեթանյահուին ավելի մեկուսացնել միջազգային հանրությունում։ ԵՄ ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելը կոչ է արել հարգել որոշումը, իսկ ԱՄՆ-ն կտրականապես մերժել է այն։ ՄՔԴ-ի այս քայլը կարող է դառնալ նախադեպ արևմտյան աջակցության տեր առաջնորդների հաշվետվողականության համար։
Գազայի շրջափակման հետևանքով սովի և կենսապայմանների վատթարացման մասին ՄԱԿ-ի և այլ կազմակերպությունների զեկույցները համահունչ են ՄՔԴ-ի մեղադրանքներին։ Իսրայելը խստորեն դատապարտել է ՄՔԴ-ի մեղադրանքները՝ դրանք անվանելով «հակասեմիտական» և «քաղաքական մոտիվացված»։ Արտգործնախարարությունը պնդում է, որ երկիրն ունի հարգված իրավական համակարգ, որը կարող է ինքնուրույն վարել նման գործեր։
Այս քայլը ցույց է տալիս, որ դատարանը պատրաստ է հետապնդել նույնիսկ ուժեղ պետությունների առաջնորդներին, ինչը կարող է դառնալ նախադեպ։ ՄՔԴ-ի մեղադրանքները շեշտում են միջազգային կառույցների դերը ինչպես պետական, այնպես էլ ոչ պետական դերակատարներին պատասխանատվության կանչելու գործում։ Որոշումը կփորձարկի միջազգային հանրության պատրաստակամությունը՝ հավասարաչափ կիրառելու արդարադատություն քաղաքականապես զգայուն հակամարտություններում։
ՄՔԴ-ի որոշումը Նեթանյահուի, Գալանտի և Դեյֆի դեմ ձերբակալման հրամաններով պատերազմական հանցագործությունների և հումանիտար իրավունքի խախտումների համատեքստում կարևոր քայլ է։ Չնայած հրամանների կատարումը դեռևս մնում է անհավանական, որոշումը խորացնում է միջազգային մտահոգությունները հակամարտությունների մեջ ներգրավված դերակատարների հաշվետվողականության հարցում։ Այս քայլը ընդգծում է արդարադատության, դիվանագիտության և հումանիտար միջամտությունների հավասարակշռության անհրաժեշտությունը։
