Արագ Ընթերցում
- Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը զգուշացնում է Ռուսաստանի կողմից ԵՄ-ի դեմ իրականացվող հիբրիդային պատերազմի մասին՝ ներառյալ օդային խախտումներ, կիբերհարձակումներ և դիվերսիա։
- Կոչ է անում ԵՄ անդամներին միավորվել, ուժեղացնել պաշտպանությունը և կառուցել համաեվրոպական հակադրոնային վահան։
- Առաջարկվող «դրոնային պատը» նպատակ ունի պաշտպանել ԵՄ բոլոր սահմանները, ոչ միայն արևելյան հատվածը։
- Ֆոն դեր Լայենը շեշտում է ներդրումները եվրոպական պաշտպանական արդյունաբերությունում և ռազմավարական ճանապարհային քարտեզը մինչև 2030 թվականը։
- ԵՄ պաշտոնյաները մտավախություն ունեն, որ առաջիկա 3-5 տարիներին Ռուսաստանի կողմից եվրոպական այլ երկրի վրա հարձակման ռիսկ կա։
Ռուսաստանի «մոխրագույն գոտու» մարտավարությունը․ Եվրոպական անվտանգությունն այլ հարթության վրա
Ստրասբուրգի խորհրդարանի դահլիճում Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենի ձայնը հնչեց վճռականորեն․ Եվրոպան կանգնած է Ռուսաստանի կողմից իրականացվող հիբրիդային, թիրախավորված արշավի առաջ։ Սա այլևս միայն տանկերի կամ ռազմական ինքնաթիռների մասին չէ․ պատերազմը տեղափոխվել է այլ դաշտ, որտեղ գործիքները՝ օդային խախտումներ, աննույնականացված դրոններ, կիբերհարձակումներ ու ստորջրյա մալուխների վնասում, հաճախ անտեսանելի են։ Ֆոն դեր Լայենի խոսքով, այս միջադեպերը այլևս պատահական չեն կամ մեկուսացված․ դրանք ձևավորում են աճող և համակարգված պատկերի, որի նպատակն է խաթարել քաղաքացիներին ու խախտել ԵՄ միասնականությունը։
Նրա նախազգուշացումը հստակ էր․ «Մեր երկնքում նոր և վտանգավոր բան է կատարվում»,- հայտարարեց նա՝ թվարկելով Լեհաստանի, Ռումինիայի, Էստոնիայի, Դանիայի, Բելգիայի և Գերմանիայի օդային խախտումները։ Որոշ դեպքեր կապվում են Մոսկվայի հետ, մյուսներն էլ մնում են անորոշ։ Սակայն անհանգստությունը ակնառու է․ արդյո՞ք Եվրոպան պատրաստ է միջամտել, երբ դրոնները՝ էժան, արդյունավետ և դժվար հայտնաբերվող, դառնում են ժամանակակից պատերազմի գործիք։
Ֆոն դեր Լայենը խոսեց ուղիղ։ «Այս միջադեպերը հաշված են մնալու անորոշության մթնոլորտում։ Սա պարզապես պատահական միջամտություն չէ, այլ համակարգված ու աճող արշավ՝ մեր քաղաքացիներին անհանգստացնելու, մեր վճռականությունը փորձարկելու, Միությունը պառակտելու և Ուկրաինային աջակցությունը թուլացնելու համար»,- ընդգծեց նա՝ անվանելով տեղի ունեցողը՝ հիբրիդային պատերազմ։
Հիբրիդային պատերազմ․ մարտահրավերներ սահմաններից դուրս
Ի՞նչ է հիբրիդային պատերազմը։ Ֆոն դեր Լայենը այն բնորոշեց որպես մեթոդների խառնուրդ՝ ապատեղեկատվություն, կիբերհարձակումներ, դիվերսիա ու ռազմական սադրանքներ, որոնց նպատակն է ապակայունացնել հակառակորդին՝ առանց բացահայտ բախման։ Սա նոր երևույթ չէ, բայց մասշտաբներն ու խորությունն աննախադեպ են․ ստորջրյա մալուխների վնասում, օդանավակայանների և լոգիստիկ կենտրոնների կիբերհարձակումներ, ընտրությունների ժամանակ վնասակար ազդեցության արշավներ։ Եվրամիության կարծիքով՝ այս ամենը Ռուսաստանի «մոխրագույն գոտու» ռազմավարության մասն է։
«Երկու դեպքը պատահականություն է, երեքը, հինգը, տասը՝ արդեն համակարգված ու թիրախավորված արշավ Եվրոպայի դեմ»,- ընդգծեց նա։ Սա պատահականություն չէ։ Հաղորդագրությունը հստակ է․ Եվրոպան պետք է հետաքննի յուրաքանչյուր միջադեպ, ճշգրտի պատասխանատվությունը և պաշտպանված պահի իր տարածքի յուրաքանչյուր քառակուսի սանտիմետրը։
Նա հիշեցրեց ԵՄ հիմնադիր առաքելությունը՝ պահպանել խաղաղությունը, բայց ընդգծեց, որ այսօր խաղաղությունը պահանջում է նոր զգոնություն։ «Խաղաղության մեջ ապրելը նշանակում է ուժեղացնել մեր ընդհանուր կարողությունը՝ զսպելու ագրեսիան և սադրանքը, ու հարմարվելու պատերազմի փոփոխվող բնույթին»։
Եվրոպայի վահանը․ հակադրոնային պատ և պաշտպանական ճանապարհային քարտեզ
Ֆոն դեր Լայենի պատասխանն ու հորդորը՝ գործնական և հավակնոտ։ Կենտրոնում՝ հակադրոնային «պատ» կառուցելու գաղափարը ԵՄ արևելյան սահմաններին։ Նախագիծն արդեն դարձել է Եվրոպայի առաջնորդների քննարկման առանցքը Կոպենհագենում և Բրյուսելում։ Հիմնական նպատակը՝ արագ հայտնաբերել ու անհրաժեշտության դեպքում վնասազերծել դրոնները, օգտագործելով Ուկրաինայի փորձը և ապահովելով Եվրոպայի անվտանգ օդային տարածքը։
Բնականաբար, նման մեծամասշտաբ ծրագրի շուրջ միասնությունը միշտ չէ, որ ապահովված է։ Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցն ու Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը կասկածներ են հայտնել պատի իրականացման հնարավորության վերաբերյալ։ Իսպանիայի վարչապետ Պեդրո Սանչեսը և Իտալիայի վարչապետ Ջորջիա Մելոնին պնդում են, որ պաշտպանությունը պետք է ընդգրկի ԵՄ բոլոր սահմանները։ Այս քննարկումները բացահայտում են ԵՄ միասնական պաշտպանության ճանապարհին եղած խոչընդոտները։
Ֆոն դեր Լայենը պատասխանեց քննադատություններին՝ շեշտելով, որ վահանը պետք է լինի «360 աստիճանի մոտեցում»՝ ներառելով նաև հարավային սահմանները և արձագանքելով տարբեր սպառնալիքներին՝ բնական աղետներից մինչև կազմակերպված հանցագործություն, զենքացված միգրացիա և «ռուսական ստվերային նավատորմ»։ «Այն պետք է լուծի սպառնալիքների լայն շրջանակ»,- նշեց նա՝ ընդգծելով, որ Եվրոպայի անվտանգությունն անբաժանելի է։
Պաշտպանական ճանապարհային քարտեզը, սակայն, դրոններից շատ ավելին է․ մինչև 2030 թվականը հանձնաժողովը նպատակ ունի զարգացնել ինը հիմնական ուղղություններ՝ օդային պաշտպանություն, հրետանի, էլեկտրոնային պատերազմ, կիբերհարձակումների դեմ պայքար և այլն։ Ծրագիրը համակարգվում է ՆԱՏՕ-ի հետ՝ նշանավորելով նոր համագործակցության փուլը։
«Արտադրված է Եվրոպայում»․ ռազմավարական ներդրումներ և արդյունաբերական քաղաքականություն
Անվտանգությունը միայն տեխնիկայի մասին չէ․ կարևոր է նաև դրա ծագումը։ Ֆոն դեր Լայենը շեշտեց, որ աճող պաշտպանական ծախսերը պետք է ուղղվեն եվրոպական արդյունաբերությանը, ոչ թե միայն օտարերկրյա մատակարարներին։ Այս «Արտադրված է Եվրոպայում» մոտեցումը, որի ջատագովն է Ֆրանսիան, աստիճանաբար տարածվում է, թեև որոշ երկրներ նախընտրում են արագ լուծումներ՝ անկախ արտադրության տեղից։
Նա կոչ արեց կառավարություններին ռազմավարական մտածել և ապահովել, որ յուրաքանչյուր ներդրված եվրոն ամրապնդի Եվրոպայի կայունությունը։
Մեկնաբանություն․ միասնականություն թե պառակտում
Ֆոն դեր Լայենի խոսքի հիմքում մեծ հարց է՝ արդյո՞ք Եվրոպան կկարողանա միավորվել, թե՞ կվախենա։ «Ընտրությունը պարզ է․ կամ նահանջում ենք, և ռուսական սպառնալիքները աճում են, կամ դիմագրավում ենք միասնականությամբ, զսպումով և վճռականությամբ։ Ես գիտեմ, թե որ կողմն է ընտրելու Եվրոպան»,- ասաց նա։
Նրա «ամբողջությամբ նոր մտածողություն» կոչը փաստում է, որ հին մոտեցումները այլևս բավարար չեն հիբրիդային սպառնալիքների պայմաններում։ Սա ոչ միայն ռազմական, այլև ծրագրային ապահովման, պահեստամասերի, արագ կիբերհարձակումների դեմ խմբերի և հասարակական իրազեկման արշավների խնդիր է։ Մարտահրավերը բազմաշերտ է և պահանջում է նորարարություն ու համարձակություն։
ԵՄ պաշտոնյաները կարծում են, որ Ռուսաստանի կողմից եվրոպական այլ երկրի դեմ հարձակումն իրական սպառնալիք է՝ առաջիկա երեք-հինգ տարիների ընթացքում։ Արդեն իսկ սպասվում է պաշտպանական ճանապարհային քարտեզի ներկայացում Բրյուսելի գագաթնաժողովում՝ կոնկրետ նախագծերի և միասնական արձագանքի համաձայնեցման հույսով։
Մինչ քննարկումները շարունակվում են, մի բան հստակ է․ Եվրոպայի անվտանգությունը վճռորոշ հանգրվանում է։ Հիբրիդային պատերազմը փորձության է ենթարկում ոչ միայն սահմանները, այլև հենց միասնականության գաղափարը։ Արդյունքը կձևավորի մայրցամաքի ապագան։
Ֆոն դեր Լայենի նախազգուշացումը նշանավորում է եվրոպական պաշտպանության քաղաքականության գաղափարական շրջադարձը։ Նրա կոչը հիմնված է իրական, աճող սպառնալիքների վրա, և ԵՄ-ի պատասխանն այս իրավիճակին կլինի միասնականության, կայունության և հարմարվելու կարողության փորձաքար։ Մարտահրավերը ոչ միայն տեխնիկական է, այլև քաղաքական․ ձևավորել համաձայնություն բազմազան շահերի մեջ՝ դիմագրավելու մշուշոտ հակառակորդին։ Հաջողությունը կախված կլինի՝ արդյո՞ք Եվրոպան կկարողանա հաղթահարել հարմարավետության գոտիները և ստեղծել իսկապես համատեղ պաշտպանություն՝ ապահովելով յուրաքանչյուր քաղաքացու անվտանգությունը՝ Միության բոլոր անկյուններում։