Աշխարհ

Հրադադար և գերիների վերադարձ. Բայդենը դիվանագիտական ճանապարհով հույս է բերում Գազային

Բայդեն

ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հունվարի 15-ին հայտարարեց Իսրայելի և Համասի միջև հրադադարի և գերիների վերադարձի համաձայնագրի մասին, որն արդյունք է ամիսներ տևած դիվանագիտական ​​բանակցությունների։ Այս պատմական համաձայնագիրը, որին աջակցել են Եգիպտոսն ու Քատարը, կարևոր քայլ է դեպի Գազայում բռնությունների դադարեցումը և գերիներին ավելի քան 15 ամիս գերությունից հետո իրենց ընտանիքների հետ վերամիավորումը։

Հրադադարը գալիս է կրիտիկական պահին՝ տարածաշրջանի համար կայունության որոշակի հույս հաղորդելով։ Այս համաձայնագիրը ոչ միայն կանգնեցնում է ակտիվ ռազմական գործողությունները, այլ նաև հնարավորություն է տալիս ավելացնել հումանիտար օգնությունը պաղեստինցի քաղաքացիներին, որոնք տարիներ շարունակ բախվել են պատերազմական ծանր պայմաններին։ Նախագահ Բայդենը կարևորեց դիվանագիտության դերը՝ նշելով․ «Իմ դիվանագիտությունն անընդհատ աշխատում էր այս արդյունքին հասնելու համար»։

Այս դիվանագիտական ​​բեկման արմատները կարելի է գտնել 2024 թվականի մայիսի 31-ին, երբ Բայդենը ներկայացրեց պլանի շրջանակները, որոնք հետագայում միաձայն ընդունվեցին ՄԱԿ-ի Անվտանգության Խորհրդի կողմից։ Նախագահի խոսքերով՝ այս ջանքերի հաջողությունը պայմանավորված էր միջազգային համատեղ աշխատանքով, ինչպես նաև տարածաշրջանում փոխված դինամիկայով՝ Լիբանանում հրադադարից և Իրանի թուլացման ֆոնին։

Չնայած հրադադարը հույս է ներշնչում, Բայդենը հիշեցրեց նաև պատերազմի թողած խոր վերքերը։ Նա հարգանքի տուրք մատուցեց հոկտեմբերի 7-ի Համասի հարձակման զոհերի ընտանիքներին, ինչպես նաև հազարավոր անմեղ զոհերին, որոնք մահացան պատերազմի ընթացքում։ Նախագահը նաև առանձնացրեց ամերիկացի ընտանիքների իրավիճակը, որոնցից մի քանիսը դեռևս գերիներ ունեն Գազայում, իսկ մյուսները սպասում են իրենց զոհված հարազատների մնացորդների վերադարձին։ Նա վերահաստատեց իր վարչակազմի վճռականությունը՝ բոլոր գերիներին վերադարձնելու հարցում։

Այս համաձայնագրի ազդեցությունը դուրս է գալիս Գազայի սահմաններից՝ ամրապնդելով ԱՄՆ-ի նվիրվածությունը՝ առաջնային դառնալու երկարատև հակամարտությունների կարգավորման գործում։ Եգիպտոսի և Կատարի ներգրավվածությունը որպես միջնորդներ ընդգծում է տարածաշրջանային համագործակցության կարևորությունը՝ կայուն խաղաղության հասնելու համար։ Համաձայնագիրը նաև ցույց է տալիս Բայդենի վարչակազմի կարողությունը՝ օգտագործելու բազմակողմանի դիվանագիտությունը՝ հումանիտար ճգնաժամերը լուծելու և միևնույն ժամանակ Մերձավոր Արևելքում իր ռազմավարական շահերը պահպանելու համար։

Նախագահ Բայդենը եզրափակեց իր հայտարարությունը՝ հույս հայտնելով այն ընտանիքների համար, որոնք վերամիավորվում են իրենց հարազատների հետ երկարատև գերությունից հետո։ Նա խոստացավ առաջիկայում ավելի մանրամասն խոսել այս համաձայնագրի մասին՝ շեշտելով իր վարչակազմի նվիրվածությունը խաղաղության հաստատմանն ու տարածաշրջանային կայունության ապահովմանը։

Այս հրադադարն ու գերիների վերադարձի համաձայնագիրը ցույց են տալիս դիվանագիտության ուժը՝ նույնիսկ ամենաբարդ հակամարտությունները լուծելու գործում։ Այն նոր հույս է տալիս Գազայի ժողովրդին և տարածաշրջանին, չնայած միջազգային հանրությունը դեռևս բախվում է խաղաղության պահպանման դժվարություններին։

Աղբյուրներ` Սպիտակ տան հայտարարություն (հունվարի 15, 2025), ՄԱԿ-ի Անվտանգության Խորհրդի որոշում (մայիսի 31, 2024)

ԱՄԵՆԱԴԻՏՎԱԾՆԵՐԸ

ՎԵՐ