ԱՄՆ վերաքննիչ դատարանը վերջերս արգելափակեց Բայդենի վարչակազմի՝ ցանցային չեզոքության կանոնները վերականգնելու փորձերը, ինչը մեծ հարված է համարվում բաց և հավասար ինտերնետի սկզբունքներին։ Ցանցային չեզոքությունը, որն ուղղված է ինտերնետ ծառայություններ մատուցողներին (ISP) արգելելու բովանդակության արագությունն ու մատչելիությունը մանիպուլացնելուց, կարևոր նշանակություն ունի արդար մրցակցության, նորարարության և տեղեկատվության ազատ հասանելիության ապահովման համար։ Այս որոշումը վերափոխեց ինտերնետի կարգավորման դաշտը՝ թողնելով այդ խնդրի լուծումը հիմնականում նահանգների իրավասությանը։
2024 թվականին Դաշնային Հեռահաղորդակցության Հանձնաժողովը (FCC) քվեարկել էր ցանցային չեզոքության պաշտպանությունը վերականգնելու օգտին, ինչը սկզբում սահմանվել էր 2015 թվականին և չեղարկվել էր 2017-ին՝ Թրամփի վարչակազմի օրոք։ Այս քայլը նպատակ ուներ կանխելու ISP-ների կողմից իրենց ծառայությունների կամ վճարող գործընկերների բովանդակության արտոնյալ մուտք տրամադրելու պրակտիկան, որը կարող էր վնասել սպառողներին և փոքր ձեռնարկություններին։ Սակայն AT&T, Comcast և Verizon ընկերությունները բողոքարկեցին այս որոշումը՝ պնդելով, որ այս կարգավորումները խանգարում են նորարարությանը և զսպում ներդրումները։ Վերաքննիչ դատարանը կանգնեց արդյունաբերության կողքին՝ նշելով, որ FCC-ն չունի նման համապարփակ դաշնային կանոնակարգեր սահմանելու իրավասություն։
FCC-ի նախագահ Ջեսիկա Ռոզենուորսելը իր դժգոհությունը հայտնեց՝ ընդգծելով օրենսդրական լուծումների անհրաժեշտությունը, որոնք կսահմանեին ցանցային չեզոքության սկզբունքները դաշնային օրենքում։ Նա նախազգուշացրեց սպառողների իրավունքների և արդար մրցակցության հնարավոր վտանգների մասին՝ առանց այս պաշտպանության։ Մինչդեռ, FCC-ի նախկին նախագահ Աջիթ Պայը ողջունեց դատարանի որոշումը՝ կոչ անելով նվազագույն կարգավորումների պայմաններում խթանել նորարարությունը և բարելավել ինտերնետ հասանելիությունը։ Այս հակասությունը արտացոլում է շուկան կարգավորելու և ազատական մոտեցման միջև եղած լարվածությունը։
Ցանցային չեզոքության հասկացությունը ձևավորվել է 2000-ականների սկզբին, երբ իրավաբան Տիմ Վուն առաջին անգամ նշեց տվյալների հավասար վերաբերմունքի սկզբունքը ինտերնետում։ Տարիների ընթացքում այս գաղափարը ենթարկվել է փոփոխական աջակցության և ընդդիմության։ Աջակիցները մտահոգվում են, որ առանց պաշտպանական մեխանիզմների, ISP-ները կարող են ստեղծել «հարկ阶ընթացային ինտերնետ»՝ արտոնյալ մուտք ապահովելով որոշակի ծառայությունների համար, մինչդեռ ուրիշները կմնան անտեսված։ Ընդդիմադիրները պնդում են, որ չափազանց կարգավորումները կարող են խոչընդոտել ավելի առաջադեմ ցանցերի զարգացմանը և զսպել տեխնոլոգիական առաջընթացը։
Դատարանի որոշումը շեշտադրում է նահանգային նախաձեռնությունների աճող դերը ինտերնետի կարգավորման ոլորտում։ Կալիֆորնիայի նման նահանգները ընդունել են իրենց սեփական օրենքները, որոնք փորձում են պահպանել բաց ինտերնետի սկզբունքները՝ չնայած դաշնային մակարդակի պաշտպանության բացակայությանը։ Այս բազմազան մոտեցումը հարցեր է առաջացնում բիզնեսների համար, որոնք գործում են տարբեր իրավասությունների ներքո։
Երբ Կոնգրեսը քննարկում է օրենսդրական հնարավոր լուծումները, ցանցային չեզոքության շուրջ քննարկումները դառնում են ավելի կարևոր։ Խնդիրը գերազանցում է տեխնիկական կարգավորումների սահմանները՝ անդրադառնալով այնպիսի հիմնարար հարցերի, ինչպիսիք են կորպորատիվ շահերի, սպառողների իրավունքների և ինտերնետի ժողովրդավարական բնույթի հավասարակշռությունը։ Վերաքննիչ դատարանի որոշումը հիշեցնում է, թե որքան բարդ է ինտերնետի կառավարման հարցը թվային դարում, որը բնութագրվում է արագ նորարարություններով և փոփոխվող ուժային դինամիկայով։
Ցանցային չեզոքության ապագան, ամենայն հավանականությամբ, կախված կլինի նուրբ հավասարակշռությունից։ Քաղաքականություն մշակողները պետք է հաշվի առնեն նորարարության խթանման, արդար մրցակցության ապահովման և սպառողների շահերը պաշտպանելու հակադիր պահանջները։ Թվային միջավայրի շարունակական զարգացման պայմաններում այս քննարկումների արդյունքները կձևավորեն ոչ միայն ինտերնետի գործառույթը, այլև դրա դերը որպես ժամանակակից հասարակության հիմք։
