Իրանի պատժիչ հրթիռային հարվածները Իսրայելում երեք զոհի պատճառ դարձան

2025 թվականի հունիսի 13-ին Իրանը պատժիչ հրթիռային հարված է հասցրել Իսրայելին՝ ի պատասխան Իսրայելի օդային հարվածների Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա: Հարձակման հետևանքով երեք մարդ է զոհվել, 21-ը՝ վիրավորվել, իսկ զգալի վնասներ են գրանցվել Թել Ավիվ և Ռիշոն Լեցիոն քաղաքներում: Իսրայելի «Երկաթե գմբեթ» պաշտպանական համակարգը կանխել է հրթիռների մեծ մասը, սակայն որոշները թափանցել են՝ առաջացնելով կործանում և զոհեր:

Իսրայելի և Իրանի միջև կոնֆլիկտը խոր արմատներ ունի, և լարվածությունը սրվել է Իրանի միջուկային ծրագրի պատճառով: Իսրայելը երկար ժամանակ Իրանի միջուկային ձգտումները դիտարկում է որպես գոյատևման սպառնալիք, մինչդեռ Իրանը մեղադրում է Իսրայելին տարածաշրջանում անկայունություն ստեղծելու մեջ: Վերջերս Իսրայելի օդային հարվածները ուղղված են եղել Իրանի միջուկային օբյեկտների և ռազմական ղեկավարների դեմ, ինչը հանգեցրել է Թեհրանի արագ պատասխանին:

Այս կոնֆլիկտի հիմնական կողմերն են Իսրայելը, Իրանը և ԱՄՆ-ն: Իսրայելի կառավարությունը, որի ղեկավարն է վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն, մշտապես կոշտ դիրքորոշում է ունեցել Իրանի նկատմամբ: Իրանի գերագույն առաջնորդ Այաթոլլա Ալի Խամենեին խոստացել է կտրուկ պատասխանել ցանկացած ագրեսիայի: ԱՄՆ-ն, Դոնալդ Թրամփի նախագահության օրոք, աջակցել է Իսրայելին՝ միաժամանակ փորձելով խուսափել կոնֆլիկտում ուղղակի մասնակցությունից:

Հրթիռային հարվածները ծանր հետևանքներ են ունեցել երկու երկրների քաղաքացիների համար: Իսրայելում բնակիչները ստիպված են եղել ապաստարաններում թաքնվել, երբ սիրեններ հնչել են ամբողջ երկրում: Իրանում Իսրայելի օդային հարվածների հետևանքով զոհվել է 78 մարդ, վիրավորվել՝ ավելի քան 320, որոնց մեծ մասը քաղաքացիական անձինք են: Կոնֆլիկտի մարդասիրական հետևանքները շարունակում են աճել, քանի որ երկու կողմերն էլ պատրաստվում են հետագա էսկալացիայի:

ԱՄՆ-ն կարևոր դեր է խաղացել Իսրայելին օգնելու հրթիռային հարձակումների ժամանակ: ԱՄՆ-ի գետնային հակաօդային պաշտպանական համակարգերը օգնել են կանխել Իրանի հրթիռները, իսկ Մերձավոր Արևելքում գտնվող ամերիկյան զորքերը հրաման են ստացել ապաստարաններում մնալ որպես նախազգուշական միջոց: Պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն ընդգծել է, որ ԱՄՆ-ն չի մասնակցել Իսրայելի օդային հարվածներին, բայց նախազգուշացրել է Իրանին ԱՄՆ-ի շահերը թիրախավորելու դեմ:

Իրադարձությունների ժամանակագրություն

• 2025 թվականի հունիսի 12: Իսրայելը ավելի քան 200 օդային հարված է հասցրել Իրանին՝ թիրախավորելով միջուկային օբյեկտներ և ռազմական ղեկավարներ:
• 2025 թվականի հունիսի 13: Իրանը պատասխանել է ավելի քան 100 բալիստիկ հրթիռներով, որոնք վնասներ և զոհեր են հասցրել Իսրայելում:
• 2025 թվականի հունիսի 14: Իրանի հրթիռների երկրորդ ալիքը թիրախավորել է Իսրայելը, իսկ ԱՄՆ-ն օգնել է կանխել դրանք:

Իսրայելի և Իրանի միջև հրթիռային հարվածների վերջին փոխանակումը սրել է տարածաշրջանում լայնածավալ կոնֆլիկտի մասին մտավախությունները: Երկու երկրներն էլ պատրաստվում են հետագա էսկալացիայի, իսկ միջազգային հանրությունը կոչ է անում զսպվածություն ցուցաբերել՝ լայնածավալ պատերազմը կանխելու համար: