Սիրիայում իրավիճակը կտրուկ սրվել է. վերջին երկու օրերին երկրի անվտանգության ուժերի և նրանց դաշնակիցների կողմից սպանվել է ավելի քան 600 մարդ, որոնց մեծ մասը ալավի փոքրամասնության խաղաղ բնակիչներ են։ Զինված բախումները բռնկվել են երկուշաբթի օրը և արագորեն վերածվել արյունալի բախումների, որոնք տարածվել են Սիրիայի ափամերձ շրջաններում և Լաթակիայի լեռներում։ Միջազգային Կարմիր խաչի կոմիտեն (ՄԿԽԿ) հանդես է եկել անհանգստացնող հայտարարությամբ՝ կոչ անելով «անարգել մուտք» ապահովել տուժած շրջաններ, որպեսզի բուժաշխատողները կարողանան օգնություն ցուցաբերել վիրավորներին և տեղափոխել զոհվածներին։ Բռնության այս նոր ալիքը լուրջ մտահոգություն է առաջացրել միջազգային հանրության շրջանում և կրկին ուշադրության կենտրոնում է դրել Սիրիայում հումանիտար ճգնաժամի սրությունը։
Alawite women were killed by Golani members. Videos are documented by civilians https://t.co/INFflfC2mQ
— Cultural Kaleidoscope (@Culturalscop) March 8, 2025
Ալավիների զանգվածային սպանություններ. Սիրիական ափամերձ շրջանում բռնկված բախումները։
Բախումները սկսվել են հինգշաբթի օրը՝ Սիրիայի անվտանգության ուժերի և տապալված նախագահ Բաշար ալ-Ասադի կողմնակիցների միջև։ Կառավարությունը հայտարարել է, որ արձագանքում է Ասադի ուժերի մնացորդների հարձակումներին և «առանձին գործողությունների» մեղադրանք է առաջադրել անկանոն բռնության համար։ Սակայն, դեպքերի ականատեսների և իրավապաշտպան կազմակերպությունների վկայությամբ, բռնությունը ուղղված է եղել հիմնականում ալավի փոքրամասնության դեմ, որը կազմում էր նախկին նախագահ Ասադի իշխանության հենասյունը։ Ուրբաթ օրը սկսված վրեժխնդրական սպանությունները, որոնք իրականացվել են կառավարությանը հավատարիմ սուննի մուսուլման զինված խմբավորումների կողմից, լուրջ հարված են հասցրել «Հայաթ Թահրիր ալ-Շամ» խմբավորմանը, որը երեք ամիս առաջ գլխավորել էր նախկին կառավարության տապալումը։
Զոհերի աճող թիվ. 500-ից ավելի ալավի խաղաղ բնակիչներ են զոհվել վերջին օրերին։
Սիրիական պատերազմի դիտորդական կենտրոնը շաբաթ օրը հայտնել է, որ անվտանգության ուժերը և դաշնակից խմբավորումները վերջին օրերին սպանել են 532 ալավի խաղաղ բնակիչների, որը ավելացում է նախկինում հրապարակված 428-ի թիվի համեմատ։ Ընդհանուր առմամբ, ավելի քան 600 մարդ է զոհվել, այդ թվում՝ 120 ալ-Ասադի կողմնակից զինյալներ և 89 անվտանգության ուժերի ծառայողներ։ Ալավիական գյուղերի և քաղաքների բնակիչները Associated Press-ին պատմել են սպանությունների մասին, որոնց ժամանակ զինված անձինք փողոցներում կամ իրենց տների դարպասների մոտ կրակել են ալավիների վրա, որոնց մեծ մասը տղամարդիկ են եղել։ Սիրիայի ափամերձ շրջանի երկու բնակիչներ AP-ին հայտնել են, որ ալավիների շատ տներ թալանվել են, այնուհետև հրկիզվել տարբեր շրջաններում։
The @ICRC is extremely concerned by the reports of violence in the coastal area of Syria. We urge all actors involved to respect civilian lives & ensure access to first responders/ humanitarian workers so they can provide medical aid & transport the wounded & dead.@SSakalianICRC pic.twitter.com/Ld3JRaphWZ
— ICRC Syria (@ICRC_sy) March 8, 2025
Կարմիր խաչի կոչը. Հումանիտար օգնության անհապաղ հասանելիության անհրաժեշտությունը։
Սիրիայի ափին շաբաթ օրը բռնությունը դրդել է Միջազգային Կարմիր խաչի կոմիտեին կոչ անելու ապահովել անվտանգ մուտք բուժական և օգնության աշխատողների համար դեպի տուժած տարածքներ, հատկապես Լաթակիայի և Տարտուսի նահանգներում։ X-ում հրապարակված գրառման մեջ ՄԿԽԿ-ն կոչ է արել բոլոր կողմերին «ապահովել անարգել մուտք դեպի բժշկական օգնություն և բժշկական հաստատությունների պաշտպանություն: Առաջին արձագանքողներին և մարդասիրական աշխատողներին պետք է թույլ տրվի անվտանգ մուտք՝ բժշկական օգնություն ցուցաբերելու և վիրավորներին ու զոհվածներին տեղափոխելու համար»։
Իրադարձությունների համատեքստը. Իշխանափոխությունից հետո լարվածությունը սրվում է։
Լիբանանյան AFP գործակալությունը հաղորդում է, որ սիրիական անվտանգության ուժերը շաբաթ օրը մեծաթիվ ուժեր են կենտրոնացրել Միջերկրական ծովի ափին գտնվող ալավիական շրջանում, այն բանից հետո, երբ պատերազմի դիտորդական կենտրոնը հայտնել էր, որ կառավարական և դաշնակից ուժերը վերջին օրերին սպանել են ավելի քան 500 խաղաղ բնակիչների՝ կրոնական փոքրամասնությունից։ Տարածաշրջանի բնակիչները շարունակում են հաղորդել խաղաղ բնակիչների սպանությունների մասին այն բանից հետո, երբ հինգշաբթի օրը մահացու բախումներ են բռնկվել Սիրիայի նոր իշխանությունների և տապալված նախագահ Բաշար ալ-Ասադին հավատարիմ զինված անձանց միջև, ով ինքն էլ ալավի է։ Պաշտոնական SANA լրատվական գործակալությունը հաղորդում է, որ անվտանգության ուժերը տեղակայվել են Լաթակիայում, ինչպես նաև Ջաբլեում և Բանիասում՝ ավելի հարավ, կարգուկանոնը վերականգնելու համար։
Volume high pic.twitter.com/HAhpdGX1sC
— Mossad Commentary (@MOSSADil) March 8, 2025
Միջազգային արձագանք. ՄԱԿ-ը դատապարտում է բռնությունը և կայունություն է կոչ անում։
Միավորված ազգերի կազմակերպության հատուկ բանագնաց Գեյր Պեդերսենը դատապարտել է «խաղաղ բնակիչների զոհերի շատ անհանգստացնող հաղորդագրությունները»։ Նա կոչ է արել բոլոր կողմերին ձեռնպահ մնալ այն գործողություններից, որոնք կարող են «ապակայունացնել Սիրիան և վտանգել հուսալի և ներառական քաղաքական անցումը»։ Միջազգային Century International վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Արոն Լունդը նշել է, որ բռնությունը «վատ նախանշան» է։ Նրա խոսքով, նոր կառավարությունը չունի գործիքներ, խթաններ և տեղական աջակցության բազա՝ դժգոհ ալավիների հետ առնչվելու համար։
Մարտահրավերներ նոր իշխանությունների համար. Իրավիճակի կարգավորման և կանխարգելման անհրաժեշտություն։
Սիրիայում տեղի ունեցող բռնությունը լուրջ մարտահրավեր է նոր իշխանությունների համար, որոնք դեռևս փորձում են ամրապնդել իրենց դիրքերը և վերահսկողություն հաստատել երկրի տարածքում։ Ալավիական համայնքի դեմ ուղղված զանգվածային սպանությունները կարող են էլ ավելի խորացնել միջհամայնքային լարվածությունը և հանգեցնել նոր բռնությունների ալիքի։ Նոր կառավարությունը պետք է անհապաղ քայլեր ձեռնարկի իրավիճակը կայունացնելու, բռնությանը վերջ տալու և մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու համար։ Միջազգային հանրությունը նույնպես պետք է ակտիվ դերակատարություն ունենա Սիրիայում խաղաղություն և կայունություն հաստատելու գործում՝ հումանիտար օգնություն տրամադրելով տուժածներին և քաղաքական ճնշում գործադրելով հակամարտող կողմերի վրա։