ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև դիվանագիտական լարվածության սրման ֆոնին, ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունը մեղադրանք է առաջադրել իրանցի քաղաքացուն՝ Դոնալդ Թրամփի սպանության դավադրության կապակցությամբ։ Ֆարհադ Շաքերին, որը նույնականացվել է որպես Իրանի կառավարության գործակալ, մեղադրվում է Իրանի Հեղափոխական գվարդիայի հրամանով Թրամփի դեմ դավադրություն կազմակերպելու մեջ՝ նախքան վերջինիս վերընտրությունը։
Մանհեթենի դաշնային դատարանում բացված քրեական գործի համաձայն, Շաքերին հայտնել է, որ Հեղափոխական գվարդիայի իր կոնտակտը հանձնարարել է նրան մեկ շաբաթվա ընթացքում մշակել Թրամփին հետևելու և սպանելու գործողությունների ծրագիր։ Այս ծրագիրը, ըստ մեղադրանքի, սկսվել է հենց ընտրություններից առաջ։ FBI-ի տնօրեն Քրիստոֆեր Ռեյը դատապարտել է դավադրությունը՝ ընդգծելով, որ այն արտացոլում է Իրանի կողմից ԱՄՆ քաղաքացիների և պաշտոնյաների դեմ ուղղված «լկտի» և շարունակական սպառնալիքը։
Թրամփի խոսնակ Սթիվեն Չենգը անդրադարձել է սպանության սպառնալիքին՝ հավաստիացնելով, որ Թրամփը շարունակում է անսասան մնալ իր՝ «աշխարհում խաղաղություն վերականգնելու» հանձնառության մեջ։ Թեև Շաքերին մնում է Իրանում և հավանական չէ, որ կենթարկվի արտահանձնման, Արդարադատության նախարարության մեղադրանքը լույս է սփռում օտար հողում իրանական պետական հովանավորությամբ դավադրությունների ավելի լայն խնդրի վրա։ Հետախուզական գործակալությունները գնահատել են, որ Իրանի թշնամանքը Թրամփի հանդեպ արմատավորված է նրա վարչակազմի ճնշման մարտավարության մեջ, որը ներառում էր իրանական բարձրաստիճան զինվորական պաշտոնյաների սպանությունը և տնտեսական միջոցառումները, որոնք դիվանագիտորեն և տնտեսապես մեկուսացրին Թեհրանը։
Շաքերին, ով նախկինում 14 տարի անցկացրել է ԱՄՆ բանտում կողոպուտի համար՝ նախքան արտաքսվելը, ունի երկարատև կապեր իրանցի պաշտոնյաների հետ։ Նա նաև մեղադրվում է ԱՄՆ-ի այլ թիրախների սպանության դավադրություններ կազմակերպելու մեջ, այդ թվում՝ Նյու Յորքի հրեա-ամերիկացիների և արտերկրում իսրայելցի զբոսաշրջիկների դեմ, ենթադրաբար Հեղափոխական գվարդիայի հրամանով։
Գլխավոր դատախազ Մերիք Գարլանդը հայտարարել է, որ այս գործը ցույց է տալիս Իրանի կողմից ԱՄՆ ազգային անվտանգությանը սպառնացող լուրջ վտանգը, իսկ ամերիկացի առաջնորդներին թիրախավորելու Թեհրանի պատրաստակամությունը ընդգծում է ամերիկա-իրանական դիվանագիտության բարձր խաղադրույքները։
Այս բացահայտումների ընթացքը՝ Թրամփի՝ Քամալա Հարիսի նկատմամբ տարած հաղթանակից ընդամենը մի քանի օր անց, զգալի հետևանքներ ունի ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների համար, քանի որ Թրամփը պատրաստվում է կրկին ստանձնել պաշտոնը։ Ենթադրյալ դավադրությունը ոչ միայն արտացոլում է Թրամփի արտաքին քաղաքականության հանդեպ Իրանի շարունակական հակակրանքը, այլև ցույց է տալիս ԱՄՆ տարածքում բռնություն կիրառելու նրա պատրաստակամությունը՝ որպես վրեժխնդրության միջոց։
Թեև Իրանի ՄԱԿ-ի առաքելությունը հրաժարվել է մեկնաբանել, հետախուզական փորձագետները պնդում են, որ Շաքերիի նման իրանական դավադրությունները նախատեսված են ոչ միայն ամերիկացիների կյանքին սպառնալու, այլ նաև ԱՄՆ-ի վրա հոգեբանական և քաղաքական ճնշում գործադրելու համար, քանի որ Թեհրանը ձգտում է հակազդել ընկալվող ամերիկյան թշնամանքին։
Մինչ նոր վարչակազմը պատրաստվում է ստանձնել պաշտոնը, արտերկրյա աջակցությամբ սպանության փորձերի ուրվականը ընդգծում է ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների անկայուն բնույթը և ազգային անվտանգության համար հնարավոր հետևանքները։
Քաղաքականության մշակողների շրջանում այս գործը նոր կոչեր է առաջացրել ԱՄՆ-Իրան հարաբերությունների ռազմավարական վերագնահատման համար, քանի որ Թրամփի վարչակազմը նախատեսում է ուժեղացնել անվտանգության միջոցառումները՝ արտաքին միջամտությունը կանխելու համար։
ԽՈՐՀՈւՐԴ Է ՏՐՎՈւՄ ԿԱՐԴԱԼ
