Արագ Ընթերցում
- Դոնալդ Թրամփն շաբաթ օրը հայտարարել է, որ Իլոն Մասկի հետ հարաբերությունները «ավարտված են»:
- Հակամարտությունը սկսվել է Մասկի՝ Թրամփի քաղաքականության քննադատությունից։
- Հանրապետականները մտահոգություն են հայտնել դրա ազդեցության մասին օրենսդրական և տնտեսական ոլորտներում։
- Թրամփը զգուշացրել է Մասկին «լուրջ հետևանքների» մասին, եթե նա աջակցի դեմոկրատներին։
ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի և միլիարդատեր Իլոն Մասկի միջև լարվածությունը նոր վերելք է ապրել՝ շաբաթ օրը Թրամփը հայտարարել է, որ չի նախատեսում հաշտվել Մասկի հետ։ NBC-ի Քրիստեն Վելքերի հետ զրույցում Թրամփն ընդգծել է, որ իրենց հարաբերությունները «ավարտված են», խորացնելով քաղաքական և տնտեսական հետևանքներով հագեցած տարաձայնությունները։
Թրամփ-Մասկ հակամարտության ակունքները
Այս երկու ազդեցիկ գործիչների միջև լարվածությունը սկիզբ է առել 2024 թվականի սկզբին, երբ Մասկը հրապարակայնորեն քննադատեց Թրամփի «Մեկ մեծ գեղեցիկ օրենսդրություն» անվանված ծախսերի պլանը։ Հակասությունները շուտով վերածվեցին անձնական վիրավորանքների, երբ Մասկը ենթադրեց, թե Թրամփի անունը կարող է լինել Ջեֆրի Էփսթեյնի գործի գաղտնի փաստաթղթերում։ Թրամփը կտրականապես հերքեց այդ պնդումները, և Սպիտակ տունը դրանք որակեց «անհիմն»։
Լարվածությունը խորացավ 2024 թվականի մայիսին, երբ Մասկը հրաժարվեց Թրամփի կառավարության կողմից ստեղծված «Կառավարական արդյունավետության բաժնի» (DOGE) ղեկավարի պաշտոնից՝ նշելով քաղաքականության տարբերությունները։ Մասկի հրաժարականը վերջ դրեց նախկինում համագործակցող հարաբերություններին, որոնք ժամանակին նրան դարձրել էին Թրամփի քաղաքականության հիմնական աջակիցներից մեկը։
Հետևանքները տնտեսության և քաղաքականության համար
Հակամարտությունն արդեն անդրադարձել է Մասկի բիզնեսներին։ Morgan Stanley-ի վերլուծաբանների գնահատմամբ՝ Tesla-ի վաճառքներն ԱՄՆ-ում զգալիորեն նվազել են 2025 թվականին, ինչը մասնավորապես վերագրվում է Մասկի՝ քաղաքական հակասությունների մեջ ներգրավվելուն։ Tesla-ի բաժնետոմսերը, որոնք ժամանակին աճել էին Թրամփի վարչակազմի ընթացքում, այս տարի կորցրել են իրենց արժեքի մոտ քառորդ մասը՝ դուրս մղելով ընկերությունը $1 տրիլիոն կապիտալիզացիա ունեցող ընկերությունների ցուցակից։
Մինչդեռ, Հանրապետականները մտահոգություն են հայտնել, որ այս հակամարտությունը կարող է խոչընդոտել կարեւոր օրենսդրությունների ընդունմանը։ Թրամփի հարկային և սահմանային ծախսերի օրենսդրությունը, որը նրա քաղաքական ծրագրի հիմնաքարերից է, Մասկի կողմից բախվել է սուր քննադատության։ «Հուսով եմ՝ սա մեզ չի շեղի մեր կարեւոր գործերից»,- նշել է Վաշինգտոն նահանգի ներկայացուցիչ Դեն Նյուհաուսը։
Թրամփի խիստ զգուշացումը Մասկին
Շաբաթ օրվա հարցազրույցում Թրամփը խիստ զգուշացում հղեց Մասկին՝ կապված 2026 թվականի միջանկյալ ընտրություններում դեմոկրատների հնարավոր աջակցության հետ։ «Եթե նա դա անի, ապա ստիպված կլինի դրա հետեւանքները կրել»,- նշել է Թրամփը՝ առանց մանրամասնելու, թե ինչ հետեւանքներ են սպասվում։
Փոխնախագահ Ջեյ Դի Վենսը փորձել է մեղմել իրավիճակը՝ Մասկի քննադատությունը որակելով «մեծ սխալ», սակայն դա վերագրել է նրա էմոցիոնալ բնույթին։ «Հույս ունեմ, որ Իլոնը կվերադառնա թիմ, թեեւ դա հիմա հնարավոր չէ, քանի որ նա շատ սուր արձագանքեց»,- ասել է Վենսը։
Հաշտեցման կոչեր
Չնայած աճող լարվածությանը, որոշ հանրապետական գործիչներ կոչ են անում կողմերին հաշտվել։ Տեխասի սենատոր Թեդ Քրուզն արտահայտել է լավատեսություն՝ նշելով. «Հուսով եմ՝ նրանք կվերամիավորվեն, քանի որ միասին աշխատելով ավելի շատ բան կարող են անել Ամերիկայի համար»։ Նույնատիպ դիրքորոշում է հայտնել Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Մայք Ջոնսոնը, որը շեշտել է միասնականության կարեւորությունը՝ ասելով. «Լավ է կուսակցության և երկրի համար, եթե այս ամենը կարգավորվի»։
Այնուամենայնիվ, այլոք ավելի զգույշ մոտեցում են ցուցաբերել։ Ջոնսոնը զգուշացրել է Մասկին՝ նշելով, որ չպետք է թերագնահատել Թրամփին՝ նրան նկարագրելով որպես «ժամանակակից դարաշրջանի ամենաազդեցիկ քաղաքական գործիչ»։
Մասկի և Tesla-ի համար ավելի լայն հետևանքներ
Մասկի ներգրավումը քաղաքական հակասությունների մեջ ոչ միայն ազդել է նրա հարաբերությունների վրա Թրամփի հետ, այլեւ վնասել նրա հեղինակությանը այլ երկրներում։ YouGov-ի տվյալներով՝ Մեծ Բրիտանիայում և Գերմանիայում մարդկանց 71%-ը Մասկին գնահատում են բացասական լույսի ներքո՝ կասկածելով նրա ազգային խնդիրների վերաբերյալ գիտելիքների վրա։ Նրա աջակցությունը Եվրոպայում ծայրահեղ աջակողմյան քաղաքական կուսակցություններին էլ ավելի է օտարացրել որոշ համախոհներին։
Միացյալ Նահանգներում Մասկն առերեսվում է նորանոր իրավական և ֆինանսական մարտահրավերների։ Դելավերի դատավորը վերջերս մերժել է Tesla-ից $56 միլիարդանոց աշխատավարձային փաթեթի վերաբերյալ նրա պահանջը՝ այն որակելով որպես «անհավանական գումար»։ Այս որոշումը լուրջ հարված է Մասկին, որի հարստությունը՝ ըստ Bloomberg-ի, հիմնականում կապված է Tesla-ի բաժնետոմսերի արժեքի հետ։
Թրամփի հետ շարունակվող հակամարտության պայմաններում միլիարդատիրոջ բիզնեսներն ու հանրային կերպարը կարող են ենթարկվել հետագա քննադատությունների։ Նրանց միջև հաշտեցման կամ մշտական տարաձայնությունների հեռանկարները կարող են ազդեցություն ունենալ ոչ միայն նրանց ապագայի, այլև ավելի լայն քաղաքական և տնտեսական դաշտի վրա։
Թեև հաշտեցման հեռանկարները քիչ հավանական են թվում, Դոնալդ Թրամփի և Իլոն Մասկի միջև աճող հակամարտությունը ընդգծում է քաղաքականության, բիզնեսի և անձնական մրցակցության բարդ փոխկապակցվածությունը։