Մինչ ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի կողմերի 29-րդ համաժողովի (COP29) մոտենալը, համաշխարհային առաջնորդների նշանակալի թիվ նախընտրում է մնալ տանը՝ ստվեր գցելով «ֆինանսական COP» անվանված միջոցառման վրա: Մինչ ավելի քան 100 պետությունների և կառավարությունների ղեկավարներ հաստատել են իրենց մասնակցությունը, այնպիսի առանցքային դեմքեր, ինչպիսիք են Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը, Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը և Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը հայտարարել են իրենց բացակայության մասին:
Բարձր մակարդակի մասնակցության այս պակասը բխում է մի շարք գործոններից, ներառյալ քաղաքական լարվածությունը, ժամանակացույցի հակասությունները և այս մեծամասշտաբ կլիմայական համաժողովների արդյունավետության նկատմամբ աճող հիասթափությունը: Մակրոնի՝ COP29-ը բաց թողնելու որոշումը, ըստ հաղորդումների, կապված է Ֆրանսիայի և Ադրբեջանի միջև լարված հարաբերությունների հետ՝ կապված վերջինիս ռազմական գործողությունների հետ Ղարաբաղի տարածաշրջանում: Շոլցի հրաժարումը հետևում է Գերմանիայում նրա կառավարող կոալիցիայի վերջերս տեղի ունեցած փլուզմանը:
Եվրոպայից դուրս, այլ նշանավոր համաշխարհային առաջնորդներ, ներառյալ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը, Բրազիլիայի նախագահ Լուիս Ինասիո Լուլա դա Սիլվան և Միացյալ Թագավորության արքա Չարլզը, նույնպես բացակայելու են միջոցառումից: Նրանց բացակայությունը, զուգակցված այնպիսի երկրների առաջնորդների նշանակալի բացակայության հետ, ինչպիսիք են Կանադան, Հնդկաստանը, Չինաստանը, Հարավային Աֆրիկան և Ավստրալիան, ավելի է ընդգծում COP29-ի նկատմամբ նվազող խանդավառությունը:
Աճող հիասթափության զգացողությանն ավելանում է Պապուա Նոր Գվինեայի որոշումը՝ ընդհանրապես բոյկոտել համաժողովը: Վարչապետ Ջեյմս Մարապեն COP29-ը հայտարարել է «ժամանակի լիակատար վատնում»՝ վկայակոչելով կլիմայի փոփոխության կործանարար ազդեցությունների հետ պայքարող խոցելի կղզային պետություններին զարգացած երկրների կողմից շոշափելի աջակցության բացակայությունը: Պապուա Նոր Գվինեայի արտաքին գործերի նախարար Ջասթին Տկաչենկոն ընդգծել է երկրի մերժումը «հանդուրժել դատարկ խոստումներն ու անգործությունը», մինչ իր ժողովուրդը տառապում է ծովի մակարդակի բարձրացման և ուժգնացող բնական աղետների հետևանքներից:
Բարձր մակարդակի բացակայությունների այս ալիքն արտացոլում է անցյալի կլիմայական համաժողովներից բխող առաջընթացի և կոնկրետ գործողությունների ընկալվող պակասի նկատմամբ ավելի լայն հիասթափության զգացողությունը: Մինչ այս միջոցառումները հարթակ են տրամադրում երկխոսության և բանակցությունների համար, քննադատները պնդում են, որ դրանք հաճախ չեն վերածվում իմաստալից փոփոխությունների տեղում:
Հետաքրքրական է, որ այս տարվա COP29-ը նպատակ ունի ավելի ռացիոնալիզացված մոտեցում ցուցաբերել՝ ՄԱԿԿՓՇԿ-ն սահմանափակում է մասնակցությունը մոտ 40,000 մարդով՝ զգալի նվազում Դուբայում կայացած COP28-ի ռեկորդային 83,884 մասնակիցների համեմատ: ՄԱԿ-ի կլիմայի հարցերով ղեկավար Սայմոն Սթիլը հայտնել է արդյունքների որակը քանակի վրա առաջնահերթություն տալու ցանկություն՝ առաջարկելով շեշտադրման փոփոխություն դեպի կոնկրետ արդյունքների հասնելը:
Թե արդյոք այս ավելի փոքր, ավելի նպատակային մոտեցումը կարող է արդյունավետորեն անդրադառնալ աճող հիասթափության զգացողությանը և վերածվել շոշափելի կլիմայական գործողությունների, դեռ պետք է տեսնել: Այնուամենայնիվ, COP29-ում համաշխարհային առաջնորդների նվազող մասնակցությունը ծառայում է որպես համաշխարհային կլիմայական բանակցությունների շուրջ առկա մարտահրավերների և բարդությունների ցայտուն հիշեցում:
ԽՈՐՀՈւՐԴ Է ՏՐՎՈւՄ ԿԱՐԴԱԼ
