24.09.2019 թվականին «Վերարտադրողական առողջության պերինատոլոգիայի, մանկաբարձության և գինեկոլոգիայի հանրապետական ինստիտուտ» ՓԲԸ-ում (Հանրապետական ծննդատուն) Կոտայքի մարզի 33-ամյա բնակչուհի Հայկուհի Խաչատրյանը ծննդաբերել է իր երրորդ երեխային և նրան այդպես էլ չտեսնելով ու անանուն զանգ ստանալով՝ տեղեկացվել, որ երեխան մահացել է։ Միաժամանակ Հ. Խաչատրյանին տեղեկացրել են, որ 6 օր շարունակ երեխայի դին դատաբժշկական փորձաքննության չի ուղարկվել։
Կատարվածի կապակցությամբ՝ 29.09.2019 թվականին Հայկուհի Խաչատրյանը հաղորդում է ներկայացրել, ինչի հիման վրա ՀՀ ոստիկանությունում հարուցվել է քրեական գործ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 130-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հատկանիշներով, որը նախաքննություն կատարելու համար ուղարկվել է ՀՀ ՔԿ ԵՔՔՎ Աջափնյակ և Դավթաշեն վարչական շրջանների քննչական բաժին և ընդունվել վարույթ: 03.10.2019 թվականի դրությամբ՝ Հ. Խաչատրյանի պնդմամբ նա որևէ տեղեկատվություն չունի իր երեխայի գտնվելու վայրի և դեպքի կապակցությամբ այլ մանրամասների վերաբերյալ։
Ստեղծված իրավիճակն անընդունելի է մարդու հիմնարար իրավունքների պաշտպանության տեսանկյունից։ «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» ՀՀ օրենքով հստակ սահմանվում է, որ 18 տարին չլրացած պացիենտի առողջական վիճակի մասին տեղեկությունները տրվում են նրա օրինական ներկայացուցչին, սակայն այս պարագայում ստացված անանուն հեռախոսային զանգից բացի որևէ այլ պատշաճ տեղեկություն Հ. Խաչատրյանին չի տրամադրվել ո՛չ բժշկական հաստատության ներսում, ո՛չ էլ պետական մարմինների կողմից։
Հարցի կապակցությամբ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (Եվրոպական դատարան) բազմիցս նշել է, որ թեև «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայով (Եվրոպական կոնվենցիա) երաշխավորված ընտանեկան և մասնավոր կյանքի հարգանքին վերաբերող 8-րդ հոդվածը հիմնականում վերաբերում է ողջ մարդկանց միջև փոխհարաբերություններին, այնուամենայնիվ Եվրոպական դատարանը հաստատված է համարել այն հանգամանքը, որ այն դեպքում, երբ իշխանությունները, բայց ոչ ընտանիքի մյուս անդամները տեղյակ են անձի մահվան մասին, ապա համապատասխան պետական մարմինները պետք է առնվազն ողջամիտ քայլեր ձեռնարկեն ապահովելու ընտանիքի անդամների պատշաճ տեղեկացված լինելու իրավունքը (Lozovyye v. Russia): Համանման տարբերակով՝ Եվրոպական դատարանը դիտարկել է Կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածի խախտում, երբ հիվանդանոցը տեղեկատվություն չի տրամադրել անձին իր նորածին երեխայի մահվան և նրա մարմնի անհետացման վերաբերյալ (Zorica Jovanović v. Serbia)։
- Հաշվի առնելով վերոգրյալն ու ղեկավարվելով ներպետական օրենսդրությամբ, ինչպես նաև Եվրոպական կոնվենցիայով երաշխավորված մարդու հիմնարար իրավունքների պաշտպանության սկզբունքով՝ պահանջում ենք. ՀՀ ոստիկանությունից և քննչական կոմիտեից՝ համակողմանի, օբյեկտիվ, լրիվ և թափանցիկ քննություն իրականացնել դեպքի կապակցությամբ:
- ՀՀ առողջապահության նախարարությունից՝ իրավասության շրջանակներում քայլեր ձեռնարկել Հանրապետական ծննդատանը գոյություն ունեցող ամենաթողության իրավիճակին լուծում տալու կապակցությամբ:
- ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանին՝ իրավասության շրջանակներում արձանագրել մարդու իրավունքների խախտման դեպքն ու ձեռնարկել համապատասխան օրենսդրական քայլեր։
«Ընդդեմ կանանց նկատմամբ բռնության» կոալիցիա
ԽՈՐՀՈւՐԴ Է ՏՐՎՈւՄ ԿԱՐԴԱԼ
