Վերջերս անցկացված EPIC-Oxford հետազոտությունը ներկայացրել է մտահոգիչ բացահայտում․ չնայած բուսակերները սրտի հիվանդությունների ավելի ցածր ռիսկ ունեն, նրանք կարող են կաթվածի ավելի բարձր ռիսկի առջև կանգնել։ Այս անսպասելի արդյունքը հետազոտողներին ստիպել է բացատրություններ փնտրել, և հնարավոր մեղավորներից մեկը դարձել է վիտամին D-ն։
Բուսակերների և վեգանների մոտ հաճախ նկատվում է վիտամին D-ի ավելի ցածր մակարդակ՝ մսակերների համեմատ։ Այս «արևի վիտամինը», որը հիմնականում սինթեզվում է արևի ճառագայթների ազդեցությամբ, բայց նաև հանդիպում է որոշ կենդանական ծագման սննդամթերքներում, կարևոր դեր է խաղում օրգանիզմի տարբեր ֆունկցիաներում, ներառյալ ոսկրերի առողջությունը և իմունային համակարգի աշխատանքը։ Հետազոտությունները ցույց են տվել կապ վիտամին D-ի ցածր մակարդակի և կաթվածի բարձր ռիսկի միջև։
Այս կապը հարց է առաջացնում․ արդյո՞ք բուսակերների մոտ նկատված վիտամին D-ի ցածր մակարդակը կարող է նպաստել նրանց մոտ կաթվածի բարձր ռիսկին։ Թեև վարկածը թվում է հավանական, գիտական ապացույցները դեռևս անորոշ են։ Որոշ հետազոտություններ իրոք ցույց են տվել կապ վիտամին D-ի պակասի և կաթվածի միջև, սակայն պատճառահետևանքային կապի հաստատումը դժվար է եղել։
Հիմնական դժվարություններից մեկը վիտամին D-ի ուղղակի ազդեցությունը կենսակերպի այլ գործոններից տարանջատելն է, որոնք սովորաբար կապված են և՛ վիտամին D-ի մակարդակի, և՛ կաթվածի ռիսկի հետ։ Օրինակ, այն մարդիկ, ովքեր ավելի շատ ժամանակ են անցկացնում բացօթյա ֆիզիկական ակտիվությամբ զբաղվելով, սովորաբար ունեն վիտամին D-ի ավելի բարձր մակարդակ՝ արևի ճառագայթների ազդեցության շնորհիվ։ Միաժամանակ, հայտնի է, որ մարզանքը նվազեցնում է կաթվածի ռիսկը։ Հետևաբար, դժվար է պարզել՝ արդյոք այս անհատների մոտ նկատված կաթվածի ցածր ռիսկն ուղղակիորեն կապված է վիտամին D-ի բարձր մակարդակի, թե՞ նրանց ակտիվ կենսակերպի հետ։
Այս մարտահրավերը հաղթահարելու համար հետազոտողները դիմել են գենետիկական ուսումնասիրություններին՝ հետազոտելով այն անհատներին, ովքեր գենետիկորեն հակված են ծնունդից ունենալու վիտամին D-ի ցածր մակարդակ։ Այս հետազոտությունները նպատակ ունեն բացառել կենսակերպի խառնող գործոնների ազդեցությունը։ Սակայն նույնիսկ այս հետազոտությունները տվել են խառը արդյունքներ՝ չտրամադրելով հստակ ցուցում վիտամին D-ի ցածր մակարդակի հետ կապված կաթվածի ռիսկի բարձրացման մասին։
Ներկայիս հետազոտության վիճակը ցույց է տալիս, որ թեև վիտամին D-ն կարևոր դեր է խաղում ընդհանուր առողջության մեջ, դրա կոնկրետ ներդրումը կաթվածի ռիսկի մեջ, հատկապես բուսակերների մոտ, հետագա ուսումնասիրության կարիք ունի։ Թեև արևի ճառագայթների կամ հավելումների միջոցով վիտամին D-ի պակասը լրացնելը սովորաբար խորհուրդ է տրվում ընդհանուր առողջության համար, բուսակերների մոտ կաթվածի կանխարգելման միակ ռազմավարությունը վիտամին D-ի օպտիմալացման վրա հիմնելը կարող է վաղաժամ լինել։
Կաթվածի ռիսկին նպաստող տարբեր սննդային և կենսակերպի գործոնների բարդ փոխազդեցությունը պահանջում է համապարփակ մոտեցում։ Թեև բուսակերների մոտ վիտամին D-ի և կաթվածի միջև կապը շարունակական ուսումնասիրության կարիք ունի, կաթվածի ռիսկը նվազագույնի հասցնելու համար առաջնահերթ է մնում հավասարակշռված սննդակարգի, կանոնավոր ֆիզիկական ակտիվության և այլ առողջ սովորությունների վրա հիմնված ամբողջական ռազմավարությանը կենտրոնանալը։
ԽՈՐՀՈւՐԴ Է ՏՐՎՈւՄ ԿԱՐԴԱԼ
