FBI-ն բացահայտել է Բուրբոն Սթրիթում տեղի ունեցած մահացու հարձակման հետաքննության առանցքային ապացույցները, որոնք ցույց են տալիս, թե ինչպես է Շամսուդ-Դին Ջաբարը, հարձակման կազմակերպիչը, օգտագործել Meta խելացի ակնոցները՝ հարձակման նախապատրաստման համար։ Այս բացահայտումը սրում է քննարկումները տեխնոլոգիաների չարաշահման և քաղաքային անվտանգության համակարգերի խոցելիության մասին։
42-ամյա Շամսուդ-Դին Ջաբարը, որը նախկինում եղել է ԱՄՆ բանակի վետերան և կապեր է ունեցել ISIS-ի հետ, հունվարի 1-ին Բուրբոն Սթրիթում իր իրականացրած հարձակման արդյունքում սպանել է 14 մարդու և վիրավորել 35-ին։ FBI-ի տվյալներով՝ Ջաբարը օգտագործել է Meta Glasses խելացի ակնոցները՝ ամիսներ առաջ Բուրբոն Սթրիթի տեղանքը ուսումնասիրելու և թույլ կողմերը բացահայտելու համար։ Ակնոցներում հայտնաբերված տեսագրությունները ցույց են տալիս, թե ինչպես է նա շրջել այդ տարածքում՝ քարտեզագրելով հնարավոր թիրախները։
Հունվարի 1-ին Ջաբարը վարձակալած Ford F150 բեռնատարով մխրճվել է Բուրբոն Սթրիթի բազմության մեջ։ Նա տեղադրել է երկու ինքնաշեն պայթուցիկ սարք, որոնցից մեկը տեղադրված է եղել շարժական սառնարանի մեջ, իսկ մյուսը՝ դույլում։ Հարձակման ընթացքում նա նաև կրակ է բացել կիսաավտոմատ հրացանից և ատրճանակից։ Հարձակումը ավարտվել է ոստիկանության հետ փոխհրաձգությամբ, որի ընթացքում Ջաբարը զոհվել է։ Նրա մարմնի մոտ հայտնաբերված Meta ակնոցները չէին գործել հարձակման ժամանակ, սակայն դրանցում պարունակվող նախնական տեսագրությունները կարևոր տեղեկություններ են տվել հարձակման պլանավորման գործընթացի մասին։
FBI-ն այժմ ուսումնասիրում է Ջաբարի 2023 թվականի միջազգային ուղևորությունները դեպի Եգիպտոս և Կանադա, ինչպես նաև նրա այցերը Ատլանտա և Տամպա՝ պարզելու համար՝ արդյոք դրանք կապ ունեն այս հարձակման հետ։ Չնայած FBI-ն նշում է, որ Ջաբարը, հավանաբար, գործել է միայնակ, նրա նախապատրաստական մակարդակը ընդգծում է այն մարտահրավերները, որոնք կապված են տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ կատարված հարձակումները կանխելու հետ։
Տեխնոլոգիան և քաղաքային անվտանգության խոցելիությունները
Այս ողբերգությունը վերականգնել է Նոր Օռլեանի անվտանգության համակարգերի քննարկումը, հատկապես այն փաստը, որ գործող արգելափակոցները չեն կարողացել դիմադրել բարձր արագությամբ հարվածին։ Քաղաքի քաղաքապետ Լատոյա Կանտրելը հայտարարել է անվտանգության միջոցների վերանայման մասին, ներառյալ ամրացված արգելափակոցների տեղադրումը և ավելի արդյունավետ հսկողության համակարգերի ներդրումը։
Միևնույն ժամանակ, Meta Glasses խելացի ակնոցների օգտագործումը հարձակման պլանավորման գործընթացում առաջացրել է քննարկումներ նոր տեխնոլոգիաների վերահսկման անհրաժեշտության վերաբերյալ։ Կարո՞ղ են կառավարությունները սահմանափակումներ կիրառել նման սարքերի վրա՝ կանխելու դրանց չարաշահումը։ Եվ արդյո՞ք այս քայլերը կխախտեն անձնական գաղտնիության իրավունքը։
Թվային նորարարությունների երկակի ազդեցությունը
Meta Glasses-ի նման տեխնոլոգիաների չարաշահման դեպքերը ցույց են տալիս, որ սպառողական սարքերը, որոնք նախատեսված են աշխատանքի կամ ժամանցի համար, կարող են վտանգ ներկայացնել, եթե հայտնվեն սխալ ձեռքերում։ Մասնագետները նշում են, որ ինչպես GPS համակարգերը, անօդաչու սարքերը և գաղտնագրված հաղորդակցման հավելվածները, այս սարքերն էլ կարող են օգտագործվել ապօրինի նպատակներով։
Այս դեպքը մարտահրավեր է նետում թե՛ տեխնոլոգիական ընկերություններին, թե՛ իրավապահ մարմիններին՝ գտնելու ուղիներ, որոնք կկանխեն նման սարքերի չարաշահումը՝ միաժամանակ պահպանելով նորարարության հնարավորությունները։
Ապահովություն փոփոխվող իրականության պայմաններում
Բուրբոն Սթրիթի հարձակումը դաժան հիշեցում է, որ քաղաքային կենտրոնները բախվում են զարգացող սպառնալիքներին։ Մասնագետները ընդգծում են, որ անհրաժեշտ են կանխարգելիչ միջոցառումներ, ինչպիսիք են ամուր հսկողության համակարգերը, ֆիզիկական ամրապնդումները և տեխնոլոգիական ընկերությունների և իրավապահ մարմինների համագործակցությունը։
Քաղաքը սգում է իր կորուստները՝ ներառյալ ծնողներին, ուսանողներին և համայնքի սիրված անդամներին։ Այս ողբերգությունը ստիպում է վերանայել անվտանգության կազմակերպման մոտեցումները։ Ինչպե՞ս կարող են քաղաքները պաշտպանել իրենց բնակիչներին՝ չզիջելով տեխնոլոգիական առաջընթացին։ Եվ ինչպե՞ս կարելի է կանխատեսել և նվազեցնել նմանատիպ հարձակումների ռիսկը։
Այս հարցերը պահանջում են շտապ լուծումներ, քանի որ հետաքննությունը շարունակվում է։ Ջաբարի գործողությունների և դրդապատճառների վերաբերյալ հետագա բացահայտումները կարագացնեն անվտանգության համակարգերի բարելավման գործընթացը՝ կանխելու նման ողբերգությունների կրկնությունը։
Աղբյուրներ՝ CNN, NPR (2025)
