1948 թվականի արաբա-իսրայելական պատերազմը բռնկվեց, երբ հինգ արաբ երկրներ ներխուժեցին նախկին Պաղեստինի մանդատի տարածք՝ 1948 թվականի մայիսի 14-ին Իսրայել պետության անկախության հռչակումից անմիջապես հետո: 1947 թվականին և կրկին 1948 թվականի մայիսի 14-ին Միացյալ Նահանգներն առաջարկել էր փաստացի ճանաչել Իսրայելի ժամանակավոր կառավարությունը, սակայն պատերազմի ընթացքում Միացյալ Նահանգները պահպանեց զենքի էմբարգոն բոլոր պատերազմող երկրների դեմ։
Դրոշի բարձրացումը նշանակում էր կոնֆլիկտի ավարտը
1947 թվականի նոյեմբերի 29-ին Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեան ընդունեց 181 բանաձևը (նաև հայտնի է որպես բաժանման բանաձև), որը 1948 թվականի մայիսին Մեծ Բրիտանիայի նախկին պաղեստինյան մանդատը բաժանում էր հրեական և արաբական պետությունների: Բանաձևի համաձայն՝ կրոնական նշանակություն ունեցող տարածքը: Երուսաղեմի շրջակայքը կմնա ՄԱԿ-ի կողմից կառավարվող միջազգային վերահսկողության ներքո: Պաղեստինյան արաբները հրաժարվեցին ճանաչել այս պայմանավորվածությունը, որը նրանք համարում էին բարենպաստ հրեաների համար և անարդար արաբ բնակչության համար, որոնք կմնան հրեական տարածքում բաժանման տակ: Միացյալ Նահանգները միջին ճանապարհ էր փնտրում՝ աջակցելով ՄԱԿ-ի բանաձեւին, բայց նաև խրախուսելով Արաբների և հրեաների միջև բանակցությունները Մերձավոր Արևելքում:
ՄԱԿ-ի բանաձևը հրեական և արաբական խմբերի միջև հակամարտություն առաջացրեց Պաղեստինում: Կռիվները սկսվեցին պաղեստինյան արաբների անկանոն խմբերի հարձակումներով, որոնք կցված էին Արաբական ազատագրական բանակի տեղական ստորաբաժանումներին, որոնք կազմված էին Պաղեստինից և հարևան արաբական երկրներից կամավորներից: Այս խմբերը սկսեցին իրենց հարձակումները հրեական քաղաքների, բնակավայրերի և զինված ուժերի դեմ։ Հրեական ուժերը կազմված էին Հագանայից՝ Պաղեստինի հրեական համայնքի ընդհատակյա աշխարհազորից և երկու փոքր անկանոն խմբերից՝ Իրգունից և ԼԵՀԻ-ից: Արաբների նպատակն ի սկզբանե եղել է արգելափակել բաժանման բանաձեւը և կանխել հրեական պետության ստեղծումը։ Հրեաները, մյուս կողմից, հույս ունեին վերահսկողություն ձեռք բերել բաժանման ծրագրով իրենց հատկացված տարածքի վրա:
Այն բանից հետո, երբ Իսրայելը հայտարարեց իր անկախությունը 1948 թվականի մայիսի 14-ին, կռիվները սաստկացան արաբական այլ ուժերի հետ, որոնք միացան պաղեստինյան արաբներին՝ հարձակվելով Պաղեստինի նախկին մանդատի տարածքների վրա: Մայիսի 14-ի նախօրեին արաբները օդային հարձակում գործեցին Թել Ավիվի վրա, որին իսրայելցիները դիմադրեցին։ Այս գործողությանը հաջորդեց Լիբանանից, Սիրիայից, Իրաքից և Եգիպտոսից արաբական բանակների ներխուժումը Պաղեստինի նախկին մանդատ: Սաուդյան Արաբիան ուղարկեց մի կազմավորում, որը կռվում էր եգիպտական հրամանատարության ներքո։ Անդրհորդանանից բրիտանական պատրաստված ուժերը, ի վերջո, միջամտեցին հակամարտությանը, բայց միայն այն տարածքներում, որոնք նշանակված էին որպես արաբական պետության մաս՝ ՄԱԿ-ի բաժանման պլանի և Երուսաղեմի կորպուսի անջատման համաձայն: Լարված վաղ մարտերից հետո իսրայելական ուժերը, այժմ համատեղ հրամանատարության ներքո, կարողացան գրավել հարձակումը:
Թեև ՄԱԿ-ը հակամարտության ընթացքում միջնորդեց երկու զինադադար, մարտերը շարունակվեցին մինչև 1949 թվականը: Իսրայելը և արաբական երկրները մինչև փետրվար զինադադարի որևէ պաշտոնական համաձայնություն ձեռք չբերեցին: Իսրայելի և հարևան պետությունների՝ Եգիպտոսի, Լիբանանի, Անդրհորդանանի և Սիրիայի միջև առանձին համաձայնագրերի համաձայն՝ սահմանակից այս երկրները համաձայնեցին զինադադարի պաշտոնական գծերի: Իսրայելը ձեռք բերեց որոշ տարածքներ, որոնք նախկինում տրված էին պաղեստինցի արաբներին ՄԱԿ-ի բանաձևով 1947 թվականին: Եգիպտոսը և Հորդանանը պահպանեցին համապատասխանաբար Գազայի հատվածի և Հորդանանի Հորդանան գետի հսկողությունը: Զինադադարի այս տողերը պահպանվեցին մինչև 1967 թվականը: Միացյալ Նահանգներն ուղղակիորեն չներգրավվեց զինադադարի բանակցություններում, բայց հույս ուներ, որ Մերձավոր Արևելքում անկայունությունը չի խանգարի Խորհրդային Միության և Միացյալ Նահանգների միջև ուժերի միջազգային հավասարակշռությանը:
Աղբյուրը՝ history.state.gov
