Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը ՍԾՏՀԿ արտգործնախարարների խորհրդի 49-րդ հանդիպման ընթացքում անդրադարձել է տարածաշրջանային համագործակցության առաջընթացին՝ ներառյալ Հայաստանի և Թուրքիայի միջև Գյումրի-Կարս երկաթուղու վերագործարկման հնարավորություններին:
Միրզոյանը նշել է, որ Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ձեռք է բերվել նախնական համաձայնություն՝ համատեղ գնահատելու Գյումրի-Կարս երկաթուղով սահմանի անցման տեխնիկական պահանջները։ Այս քննարկումները կարևոր քայլ են երկարաժամկետ տնտեսական և տրանսպորտային համագործակցությունը խթանելու ուղղությամբ, ինչը նպաստում է տարածաշրջանի երկրների միջև փոխվստահության ձևավորմանը։
Հայաստանը նաև առաջարկել է Ադրբեջանին երկաթուղային ենթակառուցվածքների վերագործարկման մեխանիզմներ, այդ թվում՝ սահմանի հատման և մաքսային ընթացակարգերի պարզեցման առաջարկներ։ Միրզոյանը շեշտել է, որ «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը նպատակ ունի ամրապնդել տնտեսական փոխկապակցվածությունը՝ հիմնվելով պետական ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության նկատմամբ հարգանքի սկզբունքների վրա։
Այս նախաձեռնությունը, որն արդեն արժանացել է միջազգային գործընկերների դրական արձագանքներին, կարող է զգալիորեն նպաստել տարածաշրջանի տնտեսական զարգացմանը և համաշխարհային տրանսպորտային շղթաներին ինտեգրմանը։
Միրզոյանը նաև ընդգծել է, որ ՍԾՏՀԿ տարածաշրջանը մեծապես տուժել է շարունակվող ռազմական գործողություններից և հակամարտություններից, սակայն Հայաստանը հաստատակամ է խաղաղության, անվտանգության և կայունության հասնելու հարցում։
Հանդիպման ընթացքում Հայաստանի նախագահությունը ներկայացրել է մի շարք ձեռքբերումներ, ներառյալ ՍԾՏՀԿ 2025 ֆինանսական տարվա բյուջեի շուրջ համաձայնությունը, Աշխատակազմի կանոնակարգի փոփոխությունները և ծրագրերի զարգացման հիմնադրամի աշխատանքների ընդլայնումը։
Չնայած Գյումրի-Կարս երկաթուղու վերաբացման և տարածաշրջանային համագործակցության խթանման հեռանկարները կարևոր են, անհրաժեշտ է ցուցաբերել զգուշավորություն և քննադատական մոտեցում։ Տարածաշրջանի պատմական բարդություններն ու չլուծված լարվածությունները պահանջում են նման նախաձեռնությունների մանրամասն գնահատում՝ ապահովելու համար, որ դրանք համահունչ լինեն Հայաստանի երկարաժամկետ ազգային շահերին, ինքնիշխանությանը և անվտանգությանը։
Տեխնիկական գնահատումների և ենթակառուցվածքային քննարկումների մասին հայտարարությունները պետք է ուղեկցվեն փոխադարձության, թափանցիկության և միջազգային իրավունքի հարգման երաշխիքներով։ Առանց այդպիսի ապահովագրության, նման ծրագրերը կարող են ընկալվել որպես միակողմանի զիջումներ՝ ոչ թե հավասարակշռված համագործակցության քայլեր։
Ադրբեջանի հետ սահմանների անցման և մաքսային ընթացակարգերի պարզեցման առաջարկը պահանջում է առավել մեծ ուշադրություն և հսկողություն՝ հաշվի առնելով թշնամական գործողությունների պատմությունը և չկատարված պարտավորությունները։ Ցանկացած ներգրավվածություն պետք է առաջնահերթություն տա Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանն ու ազգային անվտանգությանը՝ միաժամանակ կառուցելով վստահություն՝ հիմնված գործնական, ստուգելի քայլերի վրա։
Վերջին հաշվով, «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունն ունի թերություններ միջազգային կարգերի ու տերությունների անհամապատասխան շահերի առումով, և կարևոր է զգոնություն ապահովել, որ Հայաստանի ռազմավարական շահերը պաշտպանված լինեն թե ներքին, թե տարածաշրջանային, թե միջազգային մակարդակներում, որում թերանում է գործող կառավարություն։
