Վրաստանում շարունակվող քաղաքական ճգնաժամը նոր փուլ է մտել՝ ցույցերի ալիքը գնալով աճում է, իսկ բնակչության դժգոհությունը՝ խորանում։ Դեկտեմբերի 11-ից 14-ն ընկած իրադարձությունները դարձան այս ճգնաժամի նոր վերելքի ակնհայտ դրսևորումը՝ ընդգծելով երկրի ժողովրդավարական ուղուց շեղվելու վտանգները և եվրոպական ինտեգրման հեռանկարների շուրջ խորացող լարվածությունը։
Բողոքի գործողությունների մեկնարկը կապված էր նախագահական ընտրությունների հետ, որոնք ցուցարարները համարում են անօրինական։ Դրանց գագաթնակետը դարձավ Միխեիլ Կավելաշվիլիի՝ նախագահի թեկնածու առաջադրումը։ Նախկին ֆուտբոլիստ, որ չունի բարձրագույն կրթություն, Կավելաշվիլիի թեկնածությունը ընկալվեց որպես կառավարության հանդեպ հանրային անվստահության խորհրդանիշ։ Դրան հետևեցին զանգվածային բողոքի ցույցեր «Ցուցադրենք Կավելաշվիլիին դիպլոմը» խորագրով՝ ընդգծելով բողոքողների դժգոհությունը քաղաքական էլիտայի որակներից։
Նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին, ով այս ճգնաժամի ընթացքում հանդես է եկել որպես եվրոպական ուղու և ժողովրդավարության պաշտպան, ավելի ուժգին ընդգծեց իր դիրքորոշումը։ Դեկտեմբերի 14-ին նա միացավ ցուցարարներին Ռուսթավելի պողոտայում՝ կոչ անելով պահպանել հանգստությունը։ Նրա ներկայությունը համընկավ Թբիլիսիի քաղաքապետի՝ տոնածառի լույսերի վառման արարողության հետաձգման որոշման հետ։ Զուրաբիշվիլու գործողությունները միջազգային գնահատանքի արժանացան։ Նաթալի Լուազոն և Ռասա Յուկնևիչիենեն վերահաստատեցին իրենց աջակցությունը նախագահին՝ ընդգծելով նրա վճռական դերը ճգնաժամային իրավիճակում։
Ցույցերը տարածվել են նաև Վրաստանի այլ քաղաքներում, ինչպիսիք են Քութայիսին և Զուգդիդին։ Ցուցարարների պահանջները ներառում են բոլոր ձերբակալված անձանց ազատ արձակումը, խորհրդարանական ընտրությունների վերակազմակերպումը և ժողովրդավարական արժեքների վերականգնումը։ Հասարակական կազմակերպությունները, այդ թվում՝ Վրաստանի Երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիան, նախաձեռնել են ապօրինի բռնությունների, ձերբակալությունների և իրավախախտումների փաստագրման գործընթաց։ Նրանց հայտարարությունները վկայում են, որ ձերբակալված 352 անձանցից 226-ը հաղորդել են բռնության ենթարկվելու մասին, իսկ 157-ը՝ ստացել տեսանելի վնասվածքներ։
Միջազգային հանրությունը սերտորեն հետևում է իրավիճակի զարգացումներին։ Դեկտեմբերի 12-ին Վրաստան ժամանեց Եվրոպական խորհրդարանի պատվիրակությունը՝ աջակցություն ցուցաբերելու ցուցարարներին և ընդգծելու արդար ընտրությունների կարևորությունը։ ԱՄՆ սենատոր Ջին Շահինի և Դանիայի արտգործնախարար Լարս Լյոքե Ռասմուսենի հայտարարությունները կրկին ընդգծեցին մարդու իրավունքների պաշտպանության և եվրոպական ուղու նկատմամբ Վրաստանի նվիրվածության կարևորությունը։ Միջանկյալ, «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ Վրաստան»-ի հրապարակումը ցույց տվեց, որ իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցությունը ստացել է խոշոր ֆինանսական աջակցություն, ինչը նորից բարձրացրեց հարցեր իշխանության օրինականության և հասարակության շահերի հետ համատեղելիության վերաբերյալ։
Ցույցերին մասնակցում են նաև լայնածավալ խմբեր, ներառյալ ուսանողներ, ՏՏ մասնագետներ, երաժշտական և ստեղծագործական արդյունաբերության ներկայացուցիչներ։ Դեկտեմբերի 13-ին մայրերը քայլերթ կազմակերպեցին դեպի Օրբելյանի պալատ՝ իրենց երեխաների հանդեպ կիրառված բռնությունները դատապարտելու և նախագահին որպես երկրի միակ օրինական իշխանության ճանաչելու նպատակով։ Քաղաքացիական ծառայողները՝ ներառյալ նրանք, ովքեր հրաժարական են տվել կառավարությունից ԵՄ ինտեգրման հետաձգման պատճառով, կոչ են անում իրենց գործընկերներին միանալ բողոքի գործողություններին։
Իշխանությունների արձագանքը ցույցերին ուղեկցվում է ուժեղացված անվտանգության միջոցներով և իրավախախտումների մեղադրանքներով։ Խորհրդարանի շրջակայքում ոստիկանության մոբիլիզացիան, ջրցան մեքենաների տեղակայումն ու ցուցարարների դեմ կիրառվող սահմանափակող միջոցները արժանացան մարդու իրավունքների կազմակերպությունների խիստ քննադատությանը։ Բացի այդ, հասարակական կազմակերպություններն ահազանգում են խաղաղ ցուցարարներին ապօրինի արտաքսելու դեպքերի մասին։
«Վրացական երազանք» կուսակցության գործողությունները, ներառյալ պաշտոնյաների համար հետգործնական պաշտպանության սահմանափակումները և ցույցերի որոշ գործիքների, ինչպիսիք են լազերները, արգելքը, էլ ավելի են սրում հասարակական դժգոհությունը։ Ընդդիմության առաջնորդները հայտարարել են, որ այս քայլերը միտված են ավտորիտար օրակարգի հաստատմանը՝ կրկին շեշտելով նախագահ Զուրաբիշվիլու օրինականությունը։
Այս բարդ իրավիճակում Վրաստանի ժողովրդավարական ապագան հարցականի տակ է։ Առաջիկա շաբաթները վճռորոշ կլինեն՝ երկրի քաղաքական ճգնաժամի հաղթահարման և ժողովրդավարության ու եվրոպական արժեքների պահպանման համար։
ԽՈՐՀՈւՐԴ Է ՏՐՎՈւՄ ԿԱՐԴԱԼ
