Գերմանիայի Ֆրիդրիխ Մերցը բախվում է քննադատության՝ Իսրայելին զենքերի մատակարարումը դադարեցնելու որոշման պատճառով

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը հայտնվել է քաղաքական տագնապի կենտրոնում՝ իր կառավարության որոշումից հետո մասամբ դադարեցնել զենքերի մատակարարումը Իսրայելին։ Այս քայլը, որը հանդիպել է ինչպես ներքին, այնպես էլ միջազգային քննադատության, ընդգծում է Մերցի առաջին 100 օրերի ընթացքում նրա առջև ծառացած մարտահրավերները։ Թեև որոշումը հիմնավորվել է Գազայում Իսրայելի ռազմական գործողությունների հետևանքով առաջացած մարդասիրական ճգնաժամով, այն լույս է սփռում Գերմանիայի բարդ դերի վրա գլոբալ աշխարհաքաղաքականության մեջ։

Մերցի արդարացումը զենքերի մատակարարման դադարեցման համար

Օգոստոսի 10-ին, կիրակի օրը, Մերցը պաշտպանեց իր որոշումը՝ ARD հանրային հեռուստատեսության հետ հարցազրույցում։ «Մենք չենք կարող զենք մատակարարել մի հակամարտության, որն այժմ իրականացվում է բացառապես ռազմական միջոցներով։ Մենք ցանկանում ենք աջակցել դիվանագիտական ճանապարհով և անում ենք դա»,- ընդգծեց նա։ Կանցլերը շեշտեց, որ Գերմանիան շարունակում է աջակցել Իսրայելի ինքնապաշտպանության իրավունքը, բայց պարզաբանեց, որ այդ աջակցությունը չի ներառում զենքերի մատակարարում, որոնք կարող են խորացնել Գազայի քաղաքացիական բնակչության տառապանքները։

Զենքերի որոշ մատակարարումների դադարեցումը արձագանք է Իսրայելի անվտանգության կաբինետի հայտարարությանը՝ Գազայի քաղաքը զավթելու ծրագրի մասին։ Այս քայլը դատապարտվել է միջազգային առաջնորդների, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշի կողմից։ Քննադատները պնդում են, որ այս ծրագիրը կարող է վատթարացնել Գազայում արդեն իսկ ծանր մարդասիրական ճգնաժամը։

Ներքին և միջազգային քննադատություն

Մերցի որոշումը կտրուկ քննադատության է արժանացել իր իսկ պահպանողական Քրիստոնեա-դեմոկրատական միության (CDU) և Բավարիայի քրիստոնեա-սոցիալական միության (CSU) շարքերում։ CDU-ի պատգամավոր Կարստեն Մյուլլերը բացահայտորեն դատապարտել է որոշումը՝ պնդելով, որ այն վնասում է Գերմանիայի երկարամյա անվտանգության համագործակցությանը Իսրայելի հետ։ CSU-ի խորհրդարանական խմբի ղեկավար Ալեքսանդր Հոֆմանը նույնպես քննադատել է որոշումը՝ այն անվանելով «հարցական»։

Այնուամենայնիվ, CDU-ի բոլոր անդամները չեն դեմ արտահայտվել Մերցին։ Կուսակցության արտաքին քաղաքականության փորձագետ Նորբերտ Ռյոտգենը պաշտպանել է որոշումը՝ այն անվանելով «անհրաժեշտ և ճիշտ» պատասխան Գազայում Իսրայելի վերջին գործողություններին։ Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը (SPD), որը Մերցի կոալիցիոն գործընկերն է, մեծամասամբ աջակցել է այս քայլը՝ ընդգծելով Գերմանիայի քաղաքական դաշտում աճող բաժանվածությունը։

Միջազգային մակարդակում Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն մեղադրել է Մերցին լրատվամիջոցների ճնշմանը ենթարկվելու մեջ՝ որոշումը համարելով դավաճանություն Գերմանիայի պատմական հանձնառությանը։ Նեթանյահուն կրկին ընդգծել է, որ Գազայում Իսրայելի գործողություններն ուղղված են «Համասին» դիմագրավելուն և իր քաղաքացիների անվտանգության վերականգնմանը։

Լայն համատեքստ. Գերմանիայի դերը և պարտականությունները

Գերմանիայի հարաբերությունները Իսրայելի հետ խորը արմատավորված են Հոլոքոստից բխող պատմական և բարոյական պարտավորություններով։ Նախկին կանցլեր Անգելա Մերկելը հայտնիորեն հայտարարել էր, որ Իսրայելի անվտանգությունը Գերմանիայի «պետական ռացիոն» է։ Այս համատեքստը Մերցի որոշումը դարձնում է առավել նշանակալի՝ նշելով Գերմանիայի աջակցությունից հեռանալու միտումը։

Մերցի քայլը տեղի է ունենում մի ժամանակահատվածում, երբ եվրոպական այլ երկրներ, ինչպիսիք են Ֆրանսիան և Մեծ Բրիտանիան, ավելի քննադատական դիրքորոշում են ընդունում Իսրայելի նկատմամբ։ Երկու երկրներն էլ վերջերս հայտարարել են Պաղեստինի պետականությունը պաշտոնապես ճանաչելու իրենց մտադրության մասին՝ նշելով Եվրոպայի մոտեցման փոփոխությունը իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության վերաբերյալ։

Մարտահրավերներ Մերցի առաջին 100 օրերի ընթացքում

Զենքերի մատակարարումների դադարեցման հարցը միայն Մերցի առջև ծառացած մարտահրավերներից մեկն է։ Չնայած իր հավակնոտ խոստումներին՝ վերակենդանացնել Գերմանիայի տնտեսությունը, բանակը և գլոբալ հեղինակությունը, նրա պաշտոնավարման առաջին օրերը նշանավորվել են ներքին վեճերով և հանրային հավանության նվազումով։ ARD-ի վերջին հարցման համաձայն՝ գերմանացիների միայն 28%-ն է գոհ կառավարության աշխատանքից, իսկ Մերցի անձնական վարկանիշը նվազել է 32%-ի։

Ներքին քաղաքականության մեջ Մերցի խիստ դիրքորոշումները ներգաղթի և սոցիալական աջակցության վերաբերյալ հեռացրել են որոշ ընտրողներին և կոալիցիոն գործընկերներին։ Նրա կառավարությունը նաև քննադատության է ենթարկվել դատական նշանակումների հարցում իր քաղաքականության և կլիմայական խնդիրների նկատմամբ սահմանափակ պարտավորությունների համար։ Այս հարցերը սրել են լարվածությունը կոալիցիայի ներսում, հատկապես SPD-ի հետ։

Ապագայի հեռանկարներ

Մերցն այժմ կանգնած է բարդ որոշումների առջև՝ հավասարակշռելով ներքին խնդիրները և Գերմանիայի միջազգային պարտավորությունները։ Իսրայելին զենքերի մատակարարումների մասամբ դադարեցումը ընդգծում է նրա արտաքին քաղաքականության բարդությունները, որը ձգտում է պահպանել Գերմանիայի բարոյական պարտավորությունները՝ միաժամանակ հարմարվելով փոփոխվող աշխարհաքաղաքական իրողություններին։

Վերջիվերջո, Ֆրիդրիխ Մերցի առաջին 100 օրերը ցույց են տալիս կառավարման դժվարությունները բևեռացված քաղաքական դաշտում։ Նրա առաջնորդությունը կփորձարկվի առաջիկայում՝ այս բարդ իրավիճակները հաղթահարելու և իր վարչակազմի նկատմամբ վստահությունը վերականգնելու համար։