Պուտինը հայտարարում է հրադադար Հաղթանակի օրվա առթիվ

Պուտինը հայտարարում է ժամանակավոր հրադադար Հաղթանակի օրվա առթիվ

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարել է ժամանակավոր հրադադար՝ նշելու Հաղթանակի օրվա 80-ամյակը, որը խորհրդանշում է Խորհրդային Միության հաղթանակը նացիստական Գերմանիայի նկատմամբ 1945 թվականին: Հրադադարը կտևի մայիսի 8-ից մայիսի 10-ը՝ ըստ Կրեմլի պաշտոնական Telegram ալիքում հրապարակված հայտարարության: Հայտարարությունը կատարվում է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև շարունակվող հակամարտության ֆոնին, որը չորրորդ տարին է տևում՝ 2022 թվականի լայնածավալ ներխուժումից հետո:

Կրեմլի հայտարարությունը և պայմանները

Կրեմլի հայտարարությունում շեշտվում է, որ հրադադարը մարդասիրական քայլ է: «Մարդասիրական նկատառումներից ելնելով՝ ռուսական կողմը հայտարարում է հրադադար Հաղթանակի օրվա 80-ամյակի ընթացքում»,- նշված է հայտարարության մեջ: «Այս ժամանակահատվածում բոլոր ռազմական գործողությունները դադարեցվում են»: Կրեմլը նաև կոչ է արել Ուկրաինային հետևել այս օրինակին՝ զգուշացնելով, որ Ուկրաինայի զինված ուժերի կողմից խախտումների դեպքում կձեռնարկվեն «համարժեք և արդյունավետ պատասխան քայլեր»:

Կրեմլը կրկին ընդգծել է իր պատրաստակամությունը առանց նախապայմանների խաղաղ բանակցությունների, որոնք նպատակ ունեն լուծելու հակամարտության արմատական պատճառները: Սակայն այս առաջարկը Կիևի կողմից ընկալվել է որպես կասկածելի, որը մշտապես մեղադրում է Մոսկվային նման քայլերն օգտագործելու իր ռազմական նպատակների համար:

Ուկրաինայի արձագանքը

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին քննադատել է հրադադարի սահմանափակ շրջանակը՝ նշելով, որ այն բավարար չէ հակամարտության ավելի լայն հարցերը լուծելու համար: «Ռուսաստանը մշտապես մերժել է ամեն ինչ և շարունակում է մանիպուլյացնել աշխարհը»,- նշել է Զելենսկին: «Հրադադարը չպետք է լինի ընդամենը մի քանի օր, որից հետո կրկին վերադառնանք սպանություններին: Այն պետք է լինի անհապաղ, ամբողջական և անվերապահ՝ առնվազն 30 օր՝ ապահովելու դրա անվտանգությունն ու երաշխավորվածությունը»:

Զելենսկին նաև մեղադրել է Ռուսաստանին հրադադարը օգտագործելու որպես քարոզչական միջոց Հաղթանակի օրվա տոնակատարությունների ընթացքում: Նա կոչ է արել միջազգային հանրությանը ճնշում գործադրել Մոսկվայի վրա՝ պարտավորեցնելու ավելի լայն և երկարատև խաղաղության համաձայնագիր:

Հաղթանակի օրվա պատմական համատեքստը

Հաղթանակի օրը, որը նշվում է ամեն տարի մայիսի 9-ին, խորհրդանշում է Խորհրդային Միության հաղթանակը նացիստական Գերմանիայի նկատմամբ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում: Օրը մեծ մշակութային և քաղաքական նշանակություն ունի Ռուսաստանում՝ հաճախ ուղեկցվելով մեծ ռազմական շքերթներով և հայրենասիրական միջոցառումներով: Այս տարվա 80-ամյակը լրացուցիչ կարևորություն է հաղորդում, և Կրեմլը ձգտում է ուժ և միասնություն ցուցադրել՝ չնայած Ուկրաինայում շարունակվող հակամարտությանը:

Լայնածավալ հետևանքներ և միջազգային արձագանքներ

Ժամանակավոր հրադադարի հայտարարությունը կատարվում է լարվածության աճի և միջազգային ուշադրության պայմաններում: Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը, Զելենսկու հետ վերջերս կայացած հանդիպման ժամանակ, աջակցություն է հայտնել Ուկրաինայի դիրքորոշմանը՝ ընդգծելով հակամարտության կայուն լուծման անհրաժեշտությունը: Սակայն Մոսկվայի պահանջները, ինչպիսիք են Ղրիմի և այլ օկուպացված տարածքների միջազգային ճանաչումը որպես ռուսական, մնում են խաղաղ բանակցությունների հիմնական խոչընդոտ:

Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը վերջերս կրկնել է այս պահանջները՝ նշելով, որ ցանկացած խաղաղ համաձայնագիր պետք է ներառի Ղրիմի, Դոնեցկի, Լուգանսկի, Խերսոնի և Զապորոժիեի ճանաչումը որպես ռուսական տարածքներ: Այս դիրքորոշումը համահունչ է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հայտարարություններին, ով նշել է, որ Ղրիմը կմնա Ռուսաստանի վերահսկողության տակ՝ դիրքորոշում, որը քննադատության է արժանացել Կիևի և նրա դաշնակիցների կողմից:

Ուկրաինայի ինքնաբավության ձգտումը

Հակամարտության ընթացքում Ուկրաինան զգալի առաջընթաց է գրանցել իր պաշտպանական կարողությունները զարգացնելու ուղղությամբ: Պաշտպանության փոխնախարար Վալերի Չուրկինը վերջերս հայտարարել է, որ ուկրաինական ուժերի կողմից օգտագործվող անօդաչու սարքերի ավելի քան 95%-ը այժմ արտադրվում է երկրի ներսում: Այս անցումը դեպի ինքնաբավություն արտացոլում է Ուկրաինայի վճռականությունը՝ հարմարվելու պատերազմի առաջացրած մարտահրավերներին և նվազեցնելու օտարերկրյա մատակարարներից կախվածությունը:

Ռուսաստանը և Ուկրաինան ավելի ու ավելի են ապավինում անօդաչու սարքերին՝ դրանք օգտագործելով ինչպես հետախուզական, այնպես էլ մարտական նպատակներով: Ուկրաինայի՝ անօդաչու սարքերի տեղական արտադրությունը թույլ է տալիս ավելի մեծ վերահսկողություն տեխնոլոգիական գործընթացի վրա և արագ հարմարեցում մարտադաշտի կարիքներին:

Պուտինի հայտարարած ժամանակավոր հրադադարը ընդգծում է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև շարունակվող հակամարտության բարդությունները: Մինչ հրադադարը կարճատև դադար է առաջարկում, այն ընդգծում է խորքային բաժանումներն ու չլուծված խնդիրները, որոնք շարունակում են սրել հակամարտությունը: Մինչ կողմերը պատրաստվում են Հաղթանակի օրվա տոնակատարություններին, միջազգային հանրությունը շարունակում է ուշադրությամբ հետևել՝ կոչ անելով իրական քայլերի՝ ուղղված կայուն խաղաղության հաստատմանը: