Ասադի ռեժիմի փլուզումը 2024-ի վերջում ծանր հարված հասցրեց Ռուսաստանի Միջերկրական ռազմավարությանը՝ հանգեցնելով Սիրիայի Տարտուս նավատորմի բազայի կորստին։ Այս ռազմավարական հենակետը, որը 2013-ից եղել էր Ռուսաստանի տարածաշրջանային ազդեցության առանցքային կետը, հնարավորություն էր տալիս ռուսական սուզանավերի և նավատորմի ուժերի տեղակայմանը։ Առանց Տարտուսի, ռուսական նավատորմը ստիպված էր դուրս բերել իր ռեսուրսները, ինչի հետևանքով Միջերկրական ծովն առաջին անգամ ավելի քան տասը տարվա ընթացքում մնաց առանց ռուսական սուզանավերի։
2025 թվականի հունվարի 2-ին, Կիլո դասի բարելավված Նովոռոսիյսկ (B-61) սուզանավի դուրս գալը Ջիբրալթարի նեղուցով նշանավորեց տարածաշրջանում ռուսական սուզանավերի շարունակական տեղակայման ավարտը։ Պորտուգալիայի նավատորմի կողմից հաստատված այս հեռացումը ընդգծում է այն գործառնական դժվարությունները, որոնց առերեսվում է Ռուսաստանը։ Առանց վստահելի բազայի Միջերկրականում, սուզանավերի տեղակայումը դարձել է անկարելի՝ Միջերկրական նավատորմի առաքելությունը դարձնելով խիստ թուլացած։
Տարտուսի նավատորմի բազան ավելին էր, քան պարզապես լոգիստիկ հանգույց. այն Ռուսաստանի Միջերկրական ռազմավարության անկյունաքարն էր։ Տարտուսը աջակցում էր Կիլո դասի սուզանավերին և այլ ռեսուրսներին, հնարավորություն ընձեռելով երկարաժամկետ ազդեցության տարածմանը տարածաշրջանում և Ռուսաստանի ազդեցության ամրապնդմանը Մերձավոր Արևելքում և Աֆրիկայում։
Այս բազայի բացակայությունը այժմ ստիպում է ռուսական սուզանավերին ապավինել երկարատև ծովային գործողություններին և հազվադեպ նավահանգիստների մուտքերին, ինչը լուրջ սահմանափակում է սովորական վառելիքով աշխատող նավերի համար։ Այս լոգիստիկ դժվարությունները ընդգծում են Ռուսաստանի նվազող հնարավորությունները՝ դիմակայելու Արևմուտքի նավատորմի գերակայությանը կամ ապահովելու իր դաշնակիցների աջակցությունը։
Հաղորդվում է, որ Նովոռոսիյսկի հնարավոր փոխարինման ժամանումը՝ Կրասնոդար (B-265) կամ Մոժայսկ (B-608) սուզանավերից որևէ մեկը, ձգձգվում է։ Սակայն դրանց կարգավիճակի շուրջ անորոշությունը ենթադրում է տեխնիկական խնդիրներ կամ ռազմավարական վերագնահատումներ, քանի որ Մոսկվան փորձում է հարմարվել փոփոխվող աշխարհաքաղաքական լանդշաֆտին։
Սուզանավերի ներկայության բացակայությունը ոչ միայն խաթարում է Ռուսաստանի հնարավորությունները՝ ցուցադրելու իր ուժը, այլև նշանավորում է նավատորմի աճող խոցելիությունը՝ աճող լոգիստիկ և գործառնական մարտահրավերների պայմաններում։
Ռուսաստանի Միջերկրականից նահանջը արտացոլում է նրա նավատորմի համակարգային թուլությունները։ Ուկրաինայում շարունակվող հակամարտությունը նավատորմի գործողություններից հեռացրել է ռեսուրսներն ու ուշադրությունը՝ սրելով տեխնիկական սպասարկման խնդիրները և սահմանափակելով մարտական պատրաստությունը։ Արևմուտքի պատժամիջոցները և ներքին տնտեսական ճնշումներն էլ ավելի են բարդացնում Մոսկվայի գլոբալ նավատորմային տեղակայումների պահպանումը։
Միջերկրական բազայի այլընտրանքի ապահովման ջանքերը, օրինակ՝ Լիբիայում ռուսամետ հրամանատար Խալիֆա Հաֆթարի հետ համագործակցության միջոցով, մնում են ենթադրական և քաղաքական անկայունությամբ հագեցած։ Հաֆթարի առողջության և իրավահաջորդության պլանների անորոշության պայմաններում այս տարբերակները չեն ապահովում անհրաժեշտ կայունություն՝ հուսալի նավատորմային հենակետ ստեղծելու համար։
Տարտուսի կորստով Ռուսաստանի Միջերկրական ռազմավարությունը և ծովային մեծ հավակնությունները բախվում են շրջադարձային կետի։ Առանց հստակ այլընտրանքային բազայի կամ նավատորմային ենթակառուցվածքներում նշանակալի ներդրումների, Մոսկվայի հնարավորությունները՝ Միջերկրականում կայուն ներկայություն պահպանելու, վտանգված են։ Ռուսաստանի հեռանալուց հետո առաջացած ռազմավարական վակուումը կարող է վերաձևավորել տարածաշրջանի ուժային դինամիկան՝ ընձեռելով Արևմուտքի ազդեցության հնարավորություններ՝ միաժամանակ էլ ավելի մեկուսացնելով Մոսկվային իր աշխարհաքաղաքական նպատակներից։
Մինչ Ռուսաստանը հաղթահարում է այս մարտահրավերները, նրա Միջերկրական հավակնությունների ապագան մնում է անորոշ՝ նշանավորելով նրա գլոբալ ծովային ուժի կրճատման զգալի միտում։
