Պոդոլյակը հայտարարել է Զելենսկի-Թրամփ-Պուտին բանակցությունների «մոտալուտ» մեկնարկի մասին

Ուկրաինայի նախագահի ավագ խորհրդական Միխայլո Պոդոլյակը France 24-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ ակնկալում է «մոտ ապագայում» խաղաղ բանակցությունների մեկնարկ Ուկրաինայի նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկու, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի միջև։ Պոդոլյակը նշել է, որ Ուկրաինան տրամադրված է «կառուցողական քննարկման», քանի որ Զելենսկին «շատ պրագմատիկ» քաղաքական գործիչ է։ Չնայած Ռուսաստանին «իրական բանակցություններով կամ հրադադարով հետաքրքրված չլինելու» մեջ մեղադրելուն, Պոդոլյակը հավատ է հայտնել, որ «Ռուսաստանի վրա ճնշում գործադրելու գործիք կարելի է գտնել»։ Այս հայտարարությունը լույս է սփռում ուկրաինական ճգնաժամի կարգավորման դիվանագիտական ջանքերի վրա և միջազգային հանրության ուշադրությունը կենտրոնացնում հնարավոր բանակցային գործընթացի հեռանկարների վրա։

Պոդոլյակի հայտարարության առանցքային կետերը. Ինչո՞ւ է Ուկրաինան հույս դնում բանակցությունների վրա հենց հիմա։

Պոդոլյակի հայտարարության առանցքային կետը խաղաղ բանակցությունների հանդեպ Ուկրաինայի հավատն է, նույնիսկ ռազմական գործողությունների շարունակման ֆոնին։ Նա ընդգծել է Զելենսկու «պրագմատիկությունը», ենթադրելով, որ Ուկրաինան պատրաստ է կառուցողական երկխոսության՝ հակամարտությունը դիվանագիտական ճանապարհով լուծելու համար։ Այս հայտարարությունը կարող է մեկնաբանվել որպես Ուկրաինայի կողմից նախաձեռնություն՝ միջազգային գործընկերների աջակցությամբ բանակցային գործընթացը առաջ տանելու համար։ Բանակցությունների նախաձեռնման հավանական պատճառներից մեկը կարող է լինել ռազմական գործողությունների ներկայիս փակուղային իրավիճակը, ինչպես նաև արևմտյան ռազմական օգնության շարունակականության շուրջ որոշակի անորոշությունը։ Բանակցությունները կարող են դիտվել որպես ելքի որոնում առկա իրավիճակից, հատկապես հաշվի առնելով հակամարտության երկարաձգման հնարավոր բացասական հետևանքները։

Թրամփի գործոնը. Ինչպե՞ս կարող է ԱՄՆ նախագահի մասնակցությունը փոխել բանակցային գործընթացը։

Դոնալդ Թրամփի հնարավոր մասնակցությունը բանակցային գործընթացին առանձնահատուկ հետաքրքրություն է առաջացնում։ Թրամփը, հայտնի իր ոչ ավանդական դիվանագիտական մոտեցումներով, կարող է դառնալ գործոն, որը կփոխի բանակցությունների դինամիկան։ Նրա հնարավոր ներգրավվածությունը կարող է բանակցային սեղան բերել նոր գաղափարներ և մոտեցումներ, որոնք նախկինում չեն քննարկվել։ Միևնույն ժամանակ, Թրամփի անկանխատեսելի քաղաքականությունը և Ռուսաստանի նկատմամբ նրա նախկինում ցուցաբերած դիրքորոշումը հարցեր են առաջացնում այն մասին, թե ինչպիսին կլինի ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը բանակցություններում։ Անկախ ամեն ինչից, Թրամփի մասնակցությունը, եթե այն իրականություն դառնա, անկասկած կավելացնի բանակցությունների նշանակությունը և միջազգային հետաքրքրությունը դրանց նկատմամբ։

Ռուսաստանի թերահավատությունը. Ինչո՞ւ է Պոդոլյակը կասկածամիտ Ռուսաստանի բանակցելու պատրաստակամության հարցում։

Չնայած բանակցությունների հնարավորության մասին հայտարարությանը, Պոդոլյակը թերահավատություն է հայտնել Ռուսաստանի՝ իրական բանակցություններ վարելու ցանկության վերաբերյալ։ Նա պնդել է, որ Ռուսաստանը «հետաքրքրված չէ» խաղաղ կարգավորմամբ, ինչը վկայում է Կիևի կողմից Մոսկվայի նկատմամբ առկա խորը անվստահության մասին։ Այս թերահավատությունը արմատավորված է Ռուսաստանի նախկինում ցուցաբերած դիրքորոշման և Ուկրաինայում ռազմական գործողությունների շարունակման մեջ։ Պոդոլյակի կասկածամտությունը, այնուամենայնիվ, չի խանգարել նրան հույս հայտնել, որ «Ռուսաստանի վրա ճնշում գործադրելու գործիքներ կարելի է գտնել»։ Սա նշանակում է, որ Ուկրաինան հույսը դնում է միջազգային հանրության և, հնարավոր է, ԱՄՆ-ի ճնշման վրա՝ Ռուսաստանին բանակցային սեղանին նստեցնելու համար։

Տարածքային զիջումների հարցը. Ինչպե՞ս է Ուկրաինան մտադիր պահպանել իր ազգային շահերը։

Հարցազրույցի ընթացքում Պոդոլյակը խուսափել է ուղղակիորեն պատասխանել այն հարցին, թե արդյոք Ուկրաինան պատրաստ է տարածքային զիջումների գնալու խաղաղության համար։ Փոխարենը, նա շեշտել է «միջազգային իրավունքի հիման վրա ճիշտ ճնշման գործիքների» կարևորությունը։ Սա վկայում է Ուկրաինայի մտադրության մասին՝ բանակցություններում պահպանել իր սկզբունքային դիրքորոշումը և ձգտել արդար կարգավորման, որը կհարգի իր տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը։ Տարածքային զիջումների թեման չափազանց զգայուն է Ուկրաինայի համար, և կառավարությունը հավանաբար կփորձի խուսափել նման պարտավորություններից բանակցային գործընթացի սկզբնական փուլում։ Փոխարենը, Ուկրաինան, հավանաբար, կկենտրոնանա միջազգային իրավունքի և արդարության սկզբունքների վրա հիմնված համաձայնության ձեռքբերման վրա։

Եվրոպայի դերը. Ինչո՞ւ է Ուկրաինան կարևորում Եվրոպական միության ներգրավվածությունը։

Պոդոլյակը հատուկ նշել է Եվրոպայի մասնակցության կարևորությունը եվրոպական մայրցամաքում պատերազմը ավարտելու գործում։ «Անհնար է ավարտել պատերազմը եվրոպական մայրցամաքում առանց Եվրոպայի ներկայության», – հայտարարել է նա։ Սա վկայում է Ուկրաինայի ցանկության մասին՝ ապահովելու Եվրոպական միության լիարժեք մասնակցությունը բանակցային գործընթացին։ Եվրոպան, լինելով Ուկրաինայի հարևանը և հիմնական տնտեսական ու քաղաքական գործընկերը, ունի առանցքային դեր խաղաղության հաստատման գործում։ ԵՄ-ի ներգրավվածությունը կարող է ապահովել լեգիտիմություն և կայունություն ցանկացած հնարավոր համաձայնության համար, ինչպես նաև երաշխավորել դրա կատարումը։ Ուկրաինայի համար կարևոր է նաև ապահովել Եվրոպայի աջակցությունը հետպատերազմական վերականգնման և եվրաինտեգրման գործընթացներում։

Զինադադարի հեռանկարը. Ինչքանո՞վ է իրատեսական օդային և ծովային հարձակումների դադարեցումը։

Հարցազրույցի ընթացքում Պոդոլյակը «շատ իրատեսական սցենար» է համարել օդային և ծովային հարձակումների հնարավոր զինադադարը մոտ ապագայում։ Սա կարող է դիտվել որպես բանակցային գործընթացում առաջին քայլերից մեկը։ Զինադադարը, նույնիսկ սահմանափակ ձևաչափով, կարող է նվազեցնել լարվածությունը և ստեղծել առավել բարենպաստ պայմաններ հետագա բանակցությունների համար։ Օդային և ծովային հարձակումների դադարեցումը կարող է լինել համեմատաբար հեշտ իրականացվելիք քայլ՝ համեմատած ցամաքային ռազմական գործողությունների լիակատար դադարեցման հետ։ Եթե կողմերը կարողանան համաձայնության գալ այս հարցում, ապա դա կարող է դառնալ վստահության ամրապնդման առաջին քայլ և ճանապարհ հարթել ավելի լայնամասշտաբ խաղաղության բանակցությունների համար։

Ամերիկյան օգնության սառեցումը. Ինչպե՞ս է ԱՄՆ ռազմական օգնության դադարեցումը ազդում բանակցային դիրքերի վրա։

Պոդոլյակը նաև անդրադարձել է ԱՄՆ-ի կողմից ռազմական օգնության դադարեցման հնարավոր հետևանքներին, նշելով, որ Ուկրաինան գնահատում է այդ իրավիճակի հետևանքները։ ԱՄՆ-ի ռազմական օգնության սառեցումը անկասկած բարդացնում է Ուկրաինայի դիրքորոշումը հակամարտությունում և կարող է ազդել նրա բանակցային դիրքերի վրա։ Օգնության կրճատումը կարող է ստեղծել ճնշում Ուկրաինայի վրա՝ փնտրելու հակամարտության դիվանագիտական լուծումներ, քանի որ ռազմական ճանապարհով հաջողության հասնելու հեռանկարները նվազում են։ Միևնույն ժամանակ, Պոդոլյակը ընդգծել է, որ Ուկրաինան չի կորցնում իր վճռականությունը և կշարունակի պաշտպանել իր շահերը՝ միջազգային իրավունքի հիման վրա։ Այս առումով բանակցությունները դիտվում են որպես իրավիճակը կայունացնելու և հնարավոր ռազմական անբարենպաստ զարգացումները կանխելու միջոց։

Թրամփի քննադատությունը Զելենսկու հասցեին. Ինչպե՞ս են Կիևում ընդունում նման հայտարարությունները։

Պոդոլյակը մեկնաբանել է նաև Դոնալդ Թրամփի այն պնդումը, թե Զելենսկին «դիկտատոր» է, հորդորելով ԱՄՆ նախագահին կենտրոնանալ Եվրոպայի և Ուկրաինայի դիրքերի ամրապնդման վրա։ Թրամփի քննադատությունը, հնչելով հնարավոր բանակցությունների նախաշեմին, կարող է դիտվել որպես ճնշում Ուկրաինայի վրա՝ ավելի զիջողական դիրքորոշում ընդունելու համար։ Սակայն Պոդոլյակի արձագանքը վկայում է Ուկրաինայի պատրաստակամության մասին՝ պաշտպանել իր դիրքորոշումը և չենթարկվել արտաքին ճնշմանը։ Փոխարենը, Ուկրաինան փորձում է ուղղորդել Թրամփի ուշադրությունը ավելի լայն նպատակների վրա՝ ինչպիսիք են Եվրոպայի և Ուկրաինայի անվտանգության ամրապնդումը, ինչը համահունչ է նաև ԱՄՆ-ի ազգային շահերին։ Ուկրաինայի կողմից նման մեղադրանքների մերժումը և կառուցողական երկխոսության կոչը վկայում են Կիևի ձգտման մասին՝ պահպանելու իր արժանապատվությունը և սուբյեկտությունը միջազգային հարաբերություններում։