Երուսաղեմի Հայ Առաքելական Պատրիարքարանը հրապարակել է հուզիչ հաղորդագրություն, որում խորը մտահոգություն է հայտնում Սիրիայում շարունակվող քաոսի և ավերիչ հակամարտության պատճառով տառապող բոլոր մարդկանց համար, և հատկապես՝ Սիրիայի հայ քրիստոնյա համայնքի անվտանգության համար։ Պատրիարքարանը ուշադրություն է հրավիրում այն փաստի վրա, որ Սիրիան դարձել է 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանությունից փրկված հայերի ապաստանը, և այժմ նրանց ժառանգները կրկին կանգնած են անվտանգության սպառնալիքի առջև՝ քաղաքացիական պատերազմի դժվարին պայմաններում։ Հաղորդագրությունը միջազգային հանրությանը հրատապ կոչ է անում կենտրոնանալ Սիրիայի բոլոր քրիստոնյաների, և մասնավորապես՝ հայ համայնքի պաշտպանության և պահպանման վրա, ընդգծելով նրանց պատմական դերն ու խոցելիությունը։
Պատմական ակունքներ. Հայկական ներկայությունը Սիրիայում՝ Ցեղասպանության հետևանքով
Հայկական ներկայությունը Սիրիայում խոր արմատներ ունի, որոնք սկիզբ են առնում դեռևս Հայոց ցեղասպանության ժամանակներից։ 1915 թվականին Օսմանյան կայսրությունում իրականացված ցեղասպանությունից փրկված հարյուր հազարավոր հայեր ապաստան գտան Սիրիայում, որը դարձավ նոր կյանք սկսելու և համայնքներ հիմնելու վայր։ Սիրիան ոչ միայն ապաստան տվեց հայ փախստականներին, այլև դարձավ հայկական մշակույթի և հոգևոր ժառանգության պահպանման կարևոր կենտրոններից մեկը Մերձավոր Արևելքում։ Հայկական եկեղեցիները, դպրոցները, մշակութային կենտրոնները և բարեգործական հաստատությունները վկայում են Սիրիայում հայ համայնքի կենսունակության և ներդրման մասին։ Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանը իր հաղորդագրությամբ հիշեցնում է այս պատմական փաստը՝ ընդգծելով Սիրիայում հայ համայնքի յուրահատուկ կարևորությունը և խոցելիությունը։
Սիրիական հակամարտությունը և քրիստոնեական համայնքների խոցելիությունը. Նոր մարտահրավերներ հայկական ժառանգության համար
Սիրիայում ավելի քան տասը տարի շարունակվող քաղաքացիական պատերազմը ծանր հարված է հասցրել երկրի բոլոր համայնքներին, սակայն քրիստոնեական համայնքները, ներառյալ հայերը, հատկապես խոցելի են դարձել բռնության և անկայունության պայմաններում։ Իսլամական արմատական խմբավորումների ակտիվությունը, մարտական գործողությունները քաղաքային բնակավայրերում և տնտեսական ճգնաժամը հանգեցրել են մարդասիրական աղետի և բազմաթիվ մարդկային զոհերի։ Հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ հայկական եկեղեցիները, դպրոցները և տները հայտնվել են հակամարտության կիզակետում, և հայ համայնքը կրկին կանգնած է տեղահանման և ոչնչացման իրական վտանգի առջև։ Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանը մատնանշում է, որ այս իրավիճակում անհրաժեշտ է հատուկ ուշադրություն և պաշտպանություն ցուցաբերել հայ քրիստոնյաներին՝ նկատի ունենալով նրանց անցյալի դառը փորձը և ներկա խոցելիությունը։
Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանի ուղերձը. Պաշտպանության կոչ միջազգային հանրությանը
Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանի հաղորդագրությունը ուղղված է միջազգային հանրությանը, կառավարություններին, կրոնական կազմակերպություններին, մարդասիրական մարմիններին և անհատներին՝ անհապաղ միջոցներ ձեռնարկելու Սիրիայի քրիստոնյաների պաշտպանության համար։ Պատրիարքարանը հստակ նշում է, որ խոսքը ոչ միայն էթնիկ կամ կրոնական փոքրամասնության, այլև 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունը վերապրած ժողովրդի մասին է։ Հաղորդագրությունը ընդգծում է, որ Սիրիայի հայ համայնքը «գոյատեւումի, հաստատակամութեան եւ արժանապատուութեան համար շարունակուող պայքարի սուրբ վկաներն են՝ ի դէմս ցեղասպանական հալածանքներու»։ Պատրիարքարանը կոչ է անում միջազգային հանրությանը չանտեսել Սիրիայի քրիստոնյաների անվտանգությունը և դիտարկել այն որպես առաջնահերթություն՝ անկախ տարածաշրջանային քաղաքական տեղաշարժերից։
Միջազգային պատասխանատվությունը. Ո՞վ պետք է գործի և ինչպես
Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանի կոչը հարց է բարձրացնում միջազգային պատասխանատվության մասին։ Միջազգային հանրությունը, որը պարտավորություն ունի կանխարգելելու ցեղասպանություններն ու մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունները, պետք է արձագանքի այս ահազանգին և գործուն քայլեր ձեռնարկի Սիրիայի քրիստոնեական համայնքների պաշտպանության համար։ Կառավարությունները, միջազգային կազմակերպությունները և քաղաքացիական հասարակությունը պետք է միավորեն ջանքերը՝ ապահովելու մարդասիրական օգնություն, պաշտպանություն քաղաքացիական բնակչության համար և քաղաքական լուծումներ գտնել հակամարտությունը դադարեցնելու համար։ Կարևոր է նաև դիվանագիտական ճնշում գործադրել հակամարտող կողմերի վրա՝ պահպանելու միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերը և ապահովելու քաղաքացիական բնակչության, հատկապես փոքրամասնությունների պաշտպանությունը։
Քրիստոնեական ներկայությունը Մերձավոր Արևելքում. Պահպանման հրամայականը
Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանը իր հաղորդագրությամբ ընդգծում է ոչ միայն հայ համայնքի, այլև ամբողջ քրիստոնեական ներկայության կարևորությունը Մերձավոր Արևելքում։ Քրիստոնեական համայնքները տարածաշրջանի հնագույն և բազմամշակութային հասարակության անբաժանելի մասն են կազմում, և նրանց պահպանումը կարևոր է ոչ միայն կրոնական, այլև մշակութային և պատմական տեսանկյունից։ Մերձավոր Արևելքի քրիստոնյաների անվտանգության ապահովումը նշանակում է պահպանել տարածաշրջանի բազմազանությունը և կանխարգելել մշակութային և կրոնական ժառանգության կորուստը։ Հաղորդագրությունը կոչ է անում գիտակցել այս հրամայականը և գործել՝ հանուն Մերձավոր Արևելքում քրիստոնեական ներկայության պահպանման։
Մարդասիրական աղետի կանխարգելում. Խաղաղության և անվտանգության աղոթքներ Սիրիայի համար
Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանը իր հաղորդագրությունն ավարտում է աղոթքով՝ խաղաղություն և պաշտպանություն խնդրելով Սիրիայի և նրա սահմաններից դուրս տառապող բոլոր մարդկանց համար։ Պատրիարքարանը հույս է հայտնում, որ կգա այն օրը, երբ Սիրիայի բոլոր փոքրամասնությունները, ներառյալ քրիստոնյաները, կկարողանան ապրել իրենց համայնքներում ներդաշնակ և ապահով՝ առանց կրոնական հալածանքների վտանգի։ Այս աղոթքը արտացոլում է հումանիտար ճգնաժամի կանխարգելման և Սիրիայում տևական խաղաղության հաստատման անհրաժեշտությունը։ Միջազգային հանրությունը պետք է լսի այս կոչը և ձեռնարկի բոլոր անհրաժեշտ քայլերը՝ մարդկային տառապանքը թեթևացնելու և խաղաղություն հաստատելու համար։
Հայ համայնքի դիմակայունությունը. Վերապրումի ուժ և արժանապատվության պահպանում
Երուսաղեմի Հայ Պատրիարքարանի հաղորդագրությունը ոչ միայն ահազանգ է, այլև հարգանքի տուրք Սիրիայի հայ համայնքի դիմակայունությանը։ Չնայած անցյալի դառը փորձին և ներկա դժվարություններին, Սիրիայի հայ համայնքը շարունակում է մնալ կենսունակ և պահպանել իր ինքնությունը։ Նրանց գոյությունը ինքնին վկայություն է մարդկային ոգու անկոտրում լինելուն և արժանապատվության պահպանմանը նույնիսկ ծանրագույն փորձությունների պայմաններում։ Միջազգային հանրությունը պարտավոր է ոչ միայն պաշտպանել Սիրիայի հայ քրիստոնյաներին, այլև ճանաչել նրանց դերն ու ներդրումը Սիրիայի և Մերձավոր Արևելքի պատմության և մշակույթի մեջ։