fbpx
Գիտություն

Դինոզավրերի ոչնչացման գլխավոր պատճառը՝ Chicxulub

Վերջին տասնամյակների ընթացքում գիտական աշխարհը մեծապես բանավիճում էր՝ արդյո՞ք հնդկական մայրցամաքում հրաբխային հզոր ժայթքումները նպաստել են դինոզավրերի ոչնչացմանը, թե Chicxulub-ի մետեորիտի ազդեցությունն է եղել հիմնական պատճառը։ Այս ժայթքումները, որոնք տեղի են ունեցել մետեորիտի ազդեցությունից մոտ 30,000 տարի առաջ, նպաստել են հսկայական ծավալի CO2-ի, ծծմբի և փոշու արտանետմանը, ինչը զգալիորեն փոխել է Երկրի կլիման։ Սակայն այս փոփոխությունները, ինչպես ցույց են տալիս նոր հետազոտությունները, տեղի են ունեցել ժամանակային առումով շատ ավելի վաղ, քան դինոզավրերի զանգվածային ոչնչացումը։

Ուտրեխտի և Մանչեստրի համալսարանների գիտնականները, վերլուծելով ԱՄՆ-ում գտնված հնագույն տորֆերը, հայտնաբերել են, որ հրաբխային ժայթքումների ազդեցությունը հանգեցրել է կլիմայի 5°C-ով ժամանակավոր սառեցման։ Սակայն, մոտ 20,000 տարի անց, Երկրի ջերմաստիճանը վերականգնվել է, ինչը կապված է հրաբխային CO2-ի արտանետումների հետևանքով առաջացած ջերմացման հետ։ Այս տվյալները ցույց են տալիս, որ հրաբխային ժայթքումները, չնայած իրենց կարևոր ազդեցությանը, չէին կարող դառնալ դինոզավրերի զանգվածային ոչնչացման հիմնական գործոնը։

Մինչդեռ Chicxulub մետեորիտի ազդեցությունն առաջացրել է աղետալի հետևանքներ, ներառյալ հրդեհներ, երկրաշարժեր, ցունամիներ և «ազդեցության ձմեռ», որը զգալիորեն խոչընդոտել է արևի լույսի մուտքը Երկիր։ Այս փոփոխությունները կործանել են էկոհամակարգերը՝ հանգեցնելով կենդանական և բուսական աշխարհի զանգվածային ոչնչացման։

Հետազոտողները, օգտագործելով հնագույն տորֆերում պահված մոլեկուլների բաղադրության վերլուծությունը, ստեղծել են ջերմաստիճանի ժամանակացույց, որը համեմատել են ֆոսիլների հետ՝ հասկանալու իրադարձությունների ժամանակագրությունը։ Հետազոտության արդյունքները ցույց են տալիս, որ Chicxulub մետեորիտը եղել է դինոզավրերի ոչնչացման հիմնական պատճառը։

ԱՄԵՆԱԴԻՏՎԱԾՆԵՐԸ

ՎԵՐ