Եվրոպական առաջնորդները Կիևում՝ Ուկրաինային աջակցելու համար
2025 թվականի մայիսի 10-ին Գերմանիայի, Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի և Լեհաստանի առաջնորդները ժամանեցին Կիև՝ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու հետ հանդիպելու նպատակով։ Այս այցը ընդգծում է Եվրոպայի միասնական ջանքերը՝ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև 30-օրյա հրադադար հաստատելու համար։ Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը, Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիեր Սթարմերը և Լեհաստանի վարչապետ Դոնալդ Տուսկը Կիևի գլխավոր երկաթուղային կայարանում դիմավորեցին Զելենսկու աշխատակազմի ղեկավար Անդրեյ Երմակը։
30-օրյա հրադադարի կոչ
Այցի հիմնական նպատակը Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև 30-օրյա անպայման հրադադարի կոչն է։ Այս առաջարկը, որը աջակցում են ինչպես եվրոպական առաջնորդները, այնպես էլ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, նպատակ ունի ստեղծել դիվանագիտական բանակցությունների պատուհան՝ կայուն խաղաղության հասնելու համար։ «Այս պատերազմը պետք է ավարտվի արդար խաղաղությամբ։ Մոսկվան պետք է ստիպված լինի համաձայնել հրադադարի»,- նշել է Երմակը իր Telegram ալիքում։
Չնայած այս ջանքերին՝ Ռուսաստանը դեռևս չի պատրաստվում ամբողջությամբ համաձայնվել հրադադարին։ Կրեմլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը նշել է, որ Արևմուտքի ռազմական օգնությունը Ուկրաինային պետք է դադարեցվի ցանկացած ժամանակավոր հրադադարի համար։ «Հակառակ դեպքում դա կլինի Ուկրաինայի համար առավելություն»,- նշել է Պեսկովը ABC News-ին տված հարցազրույցում։
Խորհրդանշական համերաշխություն
Այցի ընթացքում եվրոպական առաջնորդները հարգանքի տուրք մատուցեցին զոհված ուկրաինացի զինվորներին Կիևի Անկախության հրապարակում։ Նախագահ Զելենսկու ուղեկցությամբ նրանք այցելեցին նաև Կիևի կենտրոնում գտնվող հուշահամալիր՝ նվիրված պատերազմի զոհերին։
Նրանց ժամանումը նշանավորվեց «Քաջության էքսպրես» անվանումով գնացքի միջոցով, որը խորհրդանշում է Ուկրաինայի և նրա դաշնակիցների տոկունությունն ու վճռականությունը։ Այս այցը առաջին անգամն է, երբ այս չորս երկրների առաջնորդները միասին այցելում են Ուկրաինա՝ ցույց տալով միասնական դիրքորոշում Ռուսաստանի ագրեսիայի դեմ։
Խաղաղության հասնելու մարտահրավերները
Դիվանագիտական հրադադարի կոչը տեղի է ունենում Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև երեք տարի տևած հակամարտության կարևոր փուլում։ Մինչ Ուկրաինան պատրաստակամություն է հայտնել անմիջապես իրականացնել հրադադարը, Ռուսաստանը շարունակում է ձգձգել՝ նշելով «նրբություններ», որոնք պետք է հաշվի առնել։ Դրանք ներառում են ՆԱՏՕ-ի արևելյան ընդլայնման և Արևմուտքի զենքի մատակարարման հետ կապված մտահոգությունները։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը նույնպես դժգոհություն է հայտնել առաջընթացի բացակայության վերաբերյալ։ Վերջերս Truth Social-ում նա զգուշացրել է, որ հրադադարի չհարգման դեպքում Ռուսաստանին կարող են նոր պատժամիջոցներ կիրառվել։ «Եթե Մոսկվան շարունակի խոչընդոտել, մենք կուժեղացնենք ճնշումը՝ միասին, որպես եվրոպացիներ և սերտ համագործակցությամբ ԱՄՆ-ի հետ»,- նշել է Մակրոնը իր X էջում։
Լայնածավալ հետևանքներ
Եվրոպական առաջնորդների այցը նաև ուղերձ է ԱՄՆ-ին՝ ընդգծելով Եվրոպայի կարողությունը Ուկրաինային աջակցելու հարցում առաջնորդող դեր ստանձնելու։ Սա տեղի է ունենում այն մտահոգությունների ֆոնին, որ Թրամփի վարչակազմի ներքո ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը կարող է փոփոխություն կրել՝ ավելի ուղղակի ներգրավվելով Ռուսաստանի հետ։
Մինչդեռ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Կարմիր հրապարակում կազմակերպեց Հաղթանակի օրվա շքերթ՝ Չինաստանի նախագահ Սի Ծինփինի և այլ դաշնակիցների մասնակցությամբ։ Այս միջոցառումը դիտարկվեց որպես Ռուսաստանի տոկունության և միջազգային մեկուսացումից հրաժարվելու ուղերձ։
Եվրոպական առաջնորդների այցը Կիև ընդգծում է հրադադարի հասնելու և արդար ու կայուն խաղաղության առաջընթացի կարևորությունը։ Չնայած առկա մարտահրավերներին՝ եվրոպական երկրների միասնական դիրքորոշումը և նրանց համագործակցությունը ԱՄՆ-ի հետ ցույց են տալիս հակամարտությունը դադարեցնելու վճռականությունը։ Այժմ Մոսկվայի հերթն է արձագանքել այս դիվանագիտական ջանքերին։
Աղբյուրներ՝ CNN, Reuters