«Բալուչստանի Հանրապետություն» հայտարարությունները՝ Պակիստանի կայունության հարցում

Ինչ է «Բալուչստանի Հանրապետություն» հայտարարությունը

Վերջերս առցանց տարածված «Բալուչստանի Հանրապետություն» հայտարարությունները նորից քննարկման առիթ են տվել Պակիստանի ամենամեծ և ամենահարուստ նահանգի նկատմամբ վերահսկողության վերաբերյալ: Այս հայտարարությունները, որոնք հիմնականում տարածվել են սոցիալական մեդիայի հարթակներում, կապված են բալուչ անջատողական շարժումների հետ, որոնք երկար տարիներ ձգտում են անկախություն Պակիստանից: Ըստ հաղորդումների՝ ակտիվիստները հայտարարել են անկախ պետության ստեղծման մասին, թեև պաշտոնական աղբյուրները չեն հաստատել այս պնդումները:

Բալուչստանի պայքարի պատմական համատեքստը

Բալուչստանը, որը Պակիստանի ամենամեծ նահանգն է տարածքով, անհանգստության կենտրոն է եղել երկրի անկախությունից ի վեր՝ 1947 թվականից: Տարածաշրջանը հարուստ է բնական ռեսուրսներով, ներառյալ բնական գազ, ածուխ և հանքանյութեր, բայց շարունակում է մնալ Պակիստանի ամենաքիչ զարգացած տարածքներից մեկը: Պատմականորեն, բալուչ առաջնորդները մեղադրել են կենտրոնական կառավարությանը՝ նահանգի ռեսուրսները շահագործելու և նրա զարգացմանը բավարար ուշադրություն չդարձնելու համար: Սա հանգեցրել է դժգոհության և ինքնավարության կամ անկախության կոչերի:

Անջատողական շարժման արմատները կարելի է գտնել 1948 թվականին Կալաթի իշխանական պետության միացման մեջ, որը շատ բալուչ ազգայնականներ համարում են ոչ օրինական: Տասնամյակների ընթացքում մի քանի ապստամբություններ են տեղի ունեցել, որոնցից ամենավերջինը սկսվել է 2000-ականների սկզբին: Այս շարժումները նշանավորվել են բախումներով անջատողական խմբերի և Պակիստանի անվտանգության ուժերի միջև, ինչը հանգեցրել է մեծ կորուստների և տեղահանության:

Բալուչստանի հակամարտության հիմնական դերակատարները

Մի քանի խմբեր կանգնած են բալուչ անջատողական շարժման առաջնագծում: Բալուչստանի Ազատագրական Բանակը (ԲԱԲ), որը Պակիստանի և մի քանի այլ երկրների կողմից ճանաչվել է որպես ահաբեկչական կազմակերպություն, ամենահայտնիներից է: ԲԱԲ-ը ստանձնել է պատասխանատվություն բազմաթիվ հարձակումների համար Պակիստանի անվտանգության ուժերի և ենթակառուցվածքային նախագծերի վրա, ներառյալ Չինաստան-Պակիստան տնտեսական միջանցքի (ՉՊՏՄ) հետ կապվածները:

Այլ խմբեր, ինչպիսիք են Բալուչստանի Հանրապետական Բանակը (ԲՀԲ) և Միավորված Բալուչստանի Բանակը (ՄԲԲ), նույնպես ակտիվ են տարածաշրջանում: Այս կազմակերպությունները հաճախ գործում են ինքնուրույն, բայց կիսում են անկախ Բալուչստան ստեղծելու ընդհանուր նպատակը:

Պակիստանի արձագանքը անջատողական շարժումներին

Պակիստանի կառավարությունը մշտապես մերժել է անկախության պնդումները՝ դրանք անվանելով քարոզչություն և հաճախ մեղադրելով օտարերկրյա գործիչներին՝ անջատողական խմբերին աջակցելու մեջ: Վերջին «Բալուչստանի Հանրապետություն» հայտարարությունների կապակցությամբ պաշտոնյաները վերահաստատել են երկրի տարածքային ամբողջականությունը պահպանելու իրենց հանձնառությունը:

Պակիստանի բանակը բազմաթիվ գործողություններ է իրականացրել Բալուչստանում՝ ապստամբությունները ճնշելու համար: Չնայած այս գործողությունները արդյունավետ են եղել բռնությունների ծավալը նվազեցնելու համար, դրանք նաև քննադատվել են մարդու իրավունքների խախտումների, ներառյալ հարկադրական անհետացումների և արտադատական սպանությունների համար: Մարդու իրավունքների կազմակերպությունները, ինչպիսիք են Amnesty International-ը և Human Rights Watch-ը, փաստագրել են այս մեղադրանքները՝ կոչ անելով ավելի մեծ հաշվետվողականության:

Բալուչստանի տնտեսական և ռազմավարական նշանակությունը

Բալուչստանի կարևորությունը դուրս է գալիս նրա բնական ռեսուրսներից: Նահանգը ռազմավարական դիրք ունի՝ Պակիստանին տրամադրելով մուտք դեպի Արաբական ծով: Գվադար նավահանգիստը, որը ՉՊՏՄ-ի հիմնական բաղադրիչն է, գտնվում է Բալուչստանում և կենտրոնական տեղ է գրավում Պակիստանի տնտեսական հավակնությունների մեջ: Այնուամենայնիվ, Գվադարի զարգացումը դիմադրության է հանդիպել տեղական համայնքների կողմից, որոնք պնդում են, որ չեն օգտվել ներդրումներից:

Բալուչստանի տնտեսական հետամնացությունը շարունակում է մնալ մեծ խնդիր: Չնայած իր ռեսուրսային հարստությանը, նահանգը ունի Պակիստանի ամենավատ սոցիալական ցուցանիշները, ներառյալ աղքատության բարձր մակարդակ, ցածր գրագիտության մակարդակ և անբավարար առողջապահական ծառայություններ: Այս անհամաչափությունները լուծելը կարևոր է լարվածությունը նվազեցնելու և կայունություն ապահովելու համար:

Միջազգային հետևանքներ

Բալուչստանի հակամարտությունը միջազգային ուշադրության է արժանացել, հատկապես հարևան Հնդկաստանի կողմից: Պակիստանի պաշտոնյաները մեղադրել են Հնդկաստանին՝ բալուչ անջատողականներին աջակցելու մեջ, պնդում, որը Նյու Դելին հերքում է: Խնդիրը բարձրացվել է նաև միջազգային հարթակներում, որտեղ որոշ բալուչ ակտիվիստներ աջակցություն են փնտրում իրենց գործին:

«Բալուչստանի Հանրապետություն» առցանց հայտարարությունները էլ ավելի են բարդացրել իրավիճակը: Չնայած այս պնդումները պաշտոնական աջակցություն չունեն, դրանք ընդգծում են այն մարտահրավերները, որոնց բախվում է Պակիստանը՝ իր բալուչ բնակչության դժգոհությունները լուծելու հարցում:

«Բալուչստանի Հանրապետություն» հայտարարությունները ընդգծում են կենտրոնական կառավարության և բալուչ անջատողականների միջև շարունակվող լարվածությունը: Այս դժգոհությունների արմատական պատճառները, ներառյալ տնտեսական անհամաչափությունները և քաղաքական մարգինալացումը, լուծելը կարևոր է տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հասնելու համար:

Աղբյուր՝ Indrastra, Arabnews