Արհեստական բանականության աշխարհում քննարկումները թեժանում են՝ Ջեֆրի Հինթոնի, ով հաճախ անվանվում է «արհեստական բանականության կնքահայր», հայտարարությունից հետո, որ նա աջակցում է Իլոն Մասկի դատավարությանը ընդդեմ OpenAI-ի։ Դատավարությունը հիմնվում է OpenAI-ի՝ ոչ առևտրային կազմակերպությունից առևտրային մոդելի անցմանը, ինչը կարևոր հարցեր է բարձրացնում բարոյականության, կորպորատիվ պատասխանատվության և նորարարության ու հասարակական բարիքի միջև հավասարակշռության մասին։ Հինթոնի և Մասկի համագործակցությունը կարևորում է տեխնոլոգիական համայնքի բաժանումը արհեստական բանականության կառավարման ու բարոյական պատասխանատվության վերաբերյալ։
Հինթոնի մտահոգությունները կապված են OpenAI-ի անցման հետ դեպի շահույթ-կենտրոնացված մոդել, որը, ըստ նրա, վտանգում է կազմակերպության հիմնադիր առաքելությունը՝ առաջնահերթություն տալու անվտանգությանը և հավասար հնարավորություններին։ Հինթոնը վստահ է, որ OpenAI-ն, ֆինանսական նպատակներին հետևելով, կարող է կորցնել հանրային վստահությունը և վտանգավոր ուղերձ ուղարկել արհեստական բանականության ոլորտին։ Հատկապես նա քննադատում է OpenAI-ի գործադիր տնօրեն Սեմ Ալթմանին, մեղադրելով նրան՝ շահույթը անվտանգության նկատառումներից վեր դասելու մեջ։
Իլոն Մասկը, ով 2015 թ․ համահիմնադրել է OpenAI-ն, դատական հայց ներկայացրեց 2024 թ․ վերջում՝ պնդելով, որ կազմակերպության առևտրային մոդելին անցումը դավաճանում է իր սկզբունքներին։ Դատական գործն ավելի սրվեց 2024 թ․ դեկտեմբերին, երբ Մասկը ներառեց Microsoft-ին՝ մեղադրելով այն OpenAI-ի գործառնությունների և ռազմավարական ուղղության վրա չափից դուրս ազդեցություն գործադրելու մեջ։ Microsoft-ի ներգրավումն ավելացրեց դատավարության բարդությունը՝ ընդգծելով խոշոր տեխնոլոգիական կորպորացիաների դերը արհեստական բանականության ոլորտի ձևավորման մեջ։
Հինթոնի աջակցությունը զգալի ազդեցություն ունեցավ Մասկի գործի վրա՝ ներգրավելով արհեստական բանականության հետազոտողների, բարոյագետների և պաշտպանական խմբերի լայն կոալիցիա։ Այս խմբերը պնդում են, որ OpenAI-ի առևտրային մոդելը առաջացնում է շահերի բախում՝ առաջնահերթություն տալով բաժնետերերի շահույթին՝ համընդհանուր բարիքի վրա հիմնված մոտեցման փոխարեն։ OpenAI-ի շուրջ առաջացած վեճը արտացոլում է տեխնոլոգիական արդյունաբերության ավելի լայն լարվածությունը՝ թե ինչպես համատեղել նորարարության պահանջները և պատասխանատու ու հավասարակշռված զարգացման բարոյական պարտավորությունները։
OpenAI-ն մերժել է Մասկի պահանջները՝ որակելով դրանք «անհիմն» և պնդելով, որ առևտրային մոդելի անցման հնարավորությունը քննարկվել է դեռևս 2017 թ․, երբ Մասկը կազմակերպության անդամ էր։ Ընկերությունը հավաստիացնում է, որ այդ փոփոխությունը հնարավորություն է տվել ներգրավելու անհրաժեշտ միջոցները՝ իր առաջատար տեխնոլոգիաները զարգացնելու համար։ Այնուամենայնիվ, դատական գործի ժամանակը, զուգորդված Հինթոնի հայտարարությամբ, վերակենդանացրել է քննարկումները՝ արդյոք OpenAI-ի ներկայիս ուղղությունը համապատասխանում է իր հիմնադիր առաքելությանը։
Այս վեճը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ OpenAI-ի շուկայական գնահատումը ռեկորդային աճ է գրանցել՝ 2024 թ․ հոկտեմբերին $6,6 միլիարդ ֆինանսավորման փուլից հետո հասնելով $157 միլիարդի։ Microsoft-ի կողմից ներդրված $13 միլիարդը վճռորոշ դեր է խաղացել այս աճի մեջ, ինչը OpenAI-ին դարձրել է տեխնոլոգիական արդյունաբերության ամենաթանկարժեք ընկերություններից մեկը։ Սակայն այս ֆինանսական հաջողությունը նաև սրել է քննադատությունը, քանի որ detractors պնդում են, որ այն հստակ ցույց է տալիս կազմակերպության հեռանալը իր նախնական առաքելությունից՝ արհեստական բանականությունը բոլորի համար մատչելի դարձնելու համար։
Հինթոնի և Մասկի համախոհությունը ընդգծում է արհեստական բանականության ոլորտում հզորությունների և ռեսուրսների կենտրոնացման ավելի խորը խնդիրները։ Քննադատները զգուշացնում են, որ այս կենտրոնացումը վտանգում է հանրային շահերը և խորացնում հասարակական անհավասարությունները։ Քանի որ արհեստական բանականությունը ավելի մեծ տեղ է զբաղեցնում մեր առօրյա կյանքում, բարոյական շրջանակները, որոնք ուղղորդում են դրա զարգացումը, երբեք այսքան կարևոր չեն եղել։
Այս դատական գործը միայն OpenAI-ի մասին չէ։ Այն ծառայում է որպես վճռորոշ պահ արհեստական բանականության ողջ ոլորտի համար։ Գործի արդյունքը կարող է կարևոր նախադեպեր ստեղծել՝ թե ինչպես արհեստական բանականության կազմակերպությունները կկառավարեն նորարարության, առևտրային հաջողության և հասարակական պատասխանատվության բարդ փոխազդեցությունը։ Հինթոնի և Մասկի համար այս գործը հնարավորություն է վերանայելու արդյունաբերության առաջնահերթությունները՝ վերադառնալու հիմնարար առաքելությանը՝ արհեստական բանականությունը դարձնելու ամբողջ մարդկության համար օգտակար։
Այս քննարկումների զարգացումը կարևորում է արհեստական բանականության զարգացման մեջ թափանցիկության, պատասխանատվության և համագործակցության խթանման անհրաժեշտությունը։ Դատական այս գործով բարձրացված հարցերը՝ թե ով է վերահսկում արհեստական բանականությունը, ինչ նպատակով և ում համար, կարձագանքեն երկար տարիներ՝ ձևավորելով արհեստական բանականության բարոյական դիսկուրսը։ Ժամանակակից տեխնոլոգիական առաջընթացի այս դարաշրջանում ռիսկերը երբեք այսքան մեծ չեն եղել։
