ՀՀ նախագիծ․ Դպրոցների ֆինանսավորումը՝ կատարողականով

Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը (ԿԳՄՍՆ) հանրային քննարկման է ներկայացրել կառավարության որոշման նախագիծ, որը նպատակ ունի սահմանել ՀՀ պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատություններին լրացուցիչ ֆինանսական աջակցություն տրամադրելու հստակ կարգը՝ հիմնված նրանց կատարողականի արդյունքների վրա։ Առաջարկվող նախագիծը ներկայումս հասանելի է հանրային քննարկման համար։

Ծրագրի նպատակները և ֆինանսավորման մեխանիզմը

Լրացուցիչ ֆինանսավորման այս նախաձեռնության հիմնական նպատակը երկակի է. խրախուսել բարձր կատարողական ցուցաբերող հաստատությունների հետագա զարգացումն ու կատարելագործումը, և տրամադրել էական աջակցություն ցածր կատարողական ունեցող հաստատություններին՝ նրանց առաջընթացին նպաստելու համար։ Առաջարկվող կարգով սահմանված ընթացակարգերի համաձայն՝ բարձր կատարողականի համար ֆինանսական խրախուսում ստացող, ինչպես նաև ցածր կատարողականի համար աջակցություն ստացող և վերջիններիս աջակցող մենթոր հաստատությունների ցանկերը յուրաքանչյուր տարի պաշտոնապես կհաստատվեն ԿԳՄՍ նախարարի հրամանով մինչև տվյալ տարվա դեկտեմբերի 30-ը։

Բարձր կատարողական ունեցող դպրոցների բացահայտումը

Բարձր կատարողականի կարգավիճակը կորոշվի հատուկ, սահմանված գնահատման չափանիշներով՝ ԿԳՄՍՆ-ի կողմից կազմակերպված մրցութային գործընթացի միջոցով։ Այս մրցույթի հայտարարությունը յուրաքանչյուր տարի կհրապարակվի նախարարության պաշտոնական կայքում։ Դիտարկվելու համար դպրոցները պետք է ներկայացնեն հաստատության զարգացմանն ուղղված նորարարական ծրագիր՝ դրա իրականացման մեկ տարվա համար նախատեսված ծախսերի նախահաշվի հետ միասին։ Դիմող հաստատությունները պետք է բավարարեն մի շարք նվազագույն պահանջների, այդ թվում՝ ուսուցիչների առնվազն 50%-ը ունի կամավոր ատեստավորման դրական արդյունք, ուսուցիչների առնվազն 20%-ին շնորհվել է տարակարգ, և սովորողների առնվազն 5%-ը նախորդ ուսումնական տարում մասնակցել է առարկայական օլիմպիադաների մարզային կամ համայնքային փուլերին և ունեցել է առնվազն մեկ մասնակից հանրապետական փուլում։ Բացի այդ, տարվա ընթացքում «Ամսվա լավագույնները» մրցույթին պետք է ներկայացված լինի առնվազն երեք հայտ։ Բարձր կատարողական ունեցող դպրոցները կընտրվեն մրցույթին մասնակցող բոլոր հաստատությունների կողմից ներկայացված նորարարական ծրագրերի արդյունքների համապարփակ վերլուծության հիման վրա։ Յուրաքանչյուր տարի բարձր կատարողական ունեցող հաստատությունների ցանկում ընդգրկվող ընդհանուր թիվը չի կարող գերազանցել 20-ը։ Ցանկում ընդգրկված դպրոցը չի կարող դիմել մրցույթին հաջորդող երեք տարիների ընթացքում։

Ցածր կատարողական ունեցող դպրոցների բացահայտումը

Ցածր կատարողականը կորոշվի հաստատության գործունեության ցածր արդյունավետությունը գնահատելու համար հատուկ մշակված չափանիշներով։ Բոլոր պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների ամենամյա գնահատումը կիրականացվի երեք տարբեր փուլերով՝ օգտագործելով Կրթության կառավարման տեղեկատվական համակարգը (ԴԿՏՀ)։ Սկզբնական փուլը ներառում է ԴԿՏ համակարգում առկա տվյալների հիման վրա ավտոմատացված հաշվետվության ձևավորումը։ Հաջորդ երկրորդ փուլում ընտրված հաստատություններում կիրականացվի արտաքին գնահատում՝ Գնահատման և թեստավորման կենտրոնի (ԳԹԿ) կողմից՝ օգտագործելով սովորողների առաջադիմության կամ գիտելիքների ստուգման մեթոդներ։ Երրորդ փուլում հատուկ հանձնաժողովը կընտրի առավելագույնը 30 հաստատություն, որոնց կտրամադրվի լրացուցիչ ֆինանսավորում՝ որպես աջակցություն։ Այս ընտրությունը կիրականացվի արտաքին գնահատման արդյունքների և ցածր կատարողական ունեցող դպրոցների համար նախապես սահմանված գնահատման սանդղակի համաձայն։

Աջակցություն ցածր կատարողական ունեցող դպրոցներին և մենթորություն

Ցածր կատարողականով հաստատության համար նախատեսված ֆինանսական աջակցությունը կտրամադրվի բարելավման ծրագրի ֆինանսական գնահատականի հիման վրա։ Այս ծրագիրը պետք է մշակվի մենթոր դպրոցի օգնությամբ։ Տրամադրվող ֆինանսավորումը կհավասարվի ցածր կատարողականով հաստատության տարեկան բյուջեի 5%-ին, սակայն յուրաքանչյուր տարվա համար երաշխավորված նվազագույն գումարը կկազմի ոչ պակաս, քան 5 միլիոն ՀՀ դրամ։

Գնահատման և վերահսկողության գործընթացը

Ներկայացված զարգացման և բարելավման ծրագրերը մանրակրկիտ կուսումնասիրվեն և կգնահատվեն մրցութային հանձնաժողովի կողմից։ Այս հանձնաժողովի նախագահը կլինի հանրակրթության ոլորտը համակարգող նախարարի տեղակալը։ Հանձնաժողովի կազմում կընդգրկվեն ներկայացուցիչներ հիմնական կրթական կենտրոններից, ինչպիսիք են Կրթական տեխնոլոգիաների ազգային կենտրոնը (ԿՏԱԿ), Կրթության զարգացման և նորարարությունների ազգային կենտրոնը (ԿԶՆԱԿ), Հանրապետական մանկավարժահոգեբանական կենտրոնը (ՀՄԿ) և Գնահատման և թեստավորման կենտրոնը (ԳԹԿ), ինչպես նաև ԿԳՄՍՆ-ի համապատասխան հանրակրթության և ֆինանսաբյուջետային վարչություններից և կրթության ոլորտի երկու անկախ փորձագետ։ Հանձնաժողովի որոշումները կընդունվեն ձայների պարզ մեծամասնությամբ։ Նորարարական կամ բարելավման ծրագրերի իրականացման նկատմամբ վերահսկողությունը և մշտադիտարկումը կիրականացվի լիազոր մարմնի կողմից՝ պարբերական գնահատումների միջոցով։

Հանրային քննարկումը և իրականացման ժամկետները

Դպրոցների ֆինանսավորման նոր կարգի վերաբերյալ որոշման նախագիծը ներկայումս հասանելի է հանրային քննարկման համար իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական հարթակում (e-draft.am)։ Հանրային քննարկման շրջանը կշարունակվի մինչև 2025 թվականի մայիսի 7-ը։ Եթե նախագիծը կառավարության կողմից ընդունվի, առաջարկվող կարգը նախատեսվում է ուժի մեջ մտնել 2026 թվականի հունվարից սկսած։ (Աղբյուր՝ Արմենպրես՝ վկայակոչելով ԿԳՄՍՆ-ին)

Աղբյուր՝ ԿԳՄՍ