- Հայ Առաքելական եկեղեցին այսօր՝ 2025 թվականի ապրիլի 13-ին, նշում է Ծաղկազարդը։
- Ծաղկազարդը նվիրված է Հիսուս Քրիստոսի հաղթական մուտքին Երուսաղեմ։
- Հայրապետական տնօրինությամբ այն նաև մանուկների օրհնության օրն է։
- Տոնը նշվում է ձիթենու և ուռենու ճյուղերի օրհնությամբ և բաժանումով։
- Ծաղկազարդը խորհրդանշում է հաղթանակ, խաղաղություն և Ավագ Շաբաթվա սկիզբը։
Ի՞նչ նշանակություն ունի Ծաղկազարդը Հայ Եկեղեցու համար։
Ծաղկազարդը, որը նշվում է Սուրբ Հարության տոնին նախորդող կիրակի օրը, նվիրված է այն օրվան, երբ Հիսուս Քրիստոս հաղթականորեն մտավ Երուսաղեմ։ Այս իրադարձությունը նկարագրված է Ավետարաններում, որտեղ ամբոխը ողջունեց Հիսուսին՝ ճանապարհին փռելով արմավենու ճյուղեր և իրենց զգեստները՝ նրան ճանաչելով որպես Մեսիա։
Ինչո՞ւ է Ծաղկազարդը նաև մանուկների օրհնության օր։
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի բարձր տնօրինությամբ Ծաղկազարդը հռչակվել է մանուկների օրհնության օր։ Այս ավանդույթը գալիս է այն աստվածաշնչյան պատմությունից, երբ Երուսաղեմի տաճարում մանուկները բացականչում էին. «Օրհնությո՜ւն Դավթի որդուն» (Մատթ. 21:15), երբ Հիսուսը մտնում էր այնտեղ։ Այսօր հայկական եկեղեցիներում այս օրը մատուցվում է մանուկների հատուկ օրհնության կարգ։
Ինչպե՞ս դիմավորեցին մարդիկ Հիսուսին Երուսաղեմում։
Երուսաղեմի հավատացյալները մեծ խանդավառությամբ դիմավորեցին Հիսուսին՝ ճանապարհին փռելով իրենց զգեստներն ու ձիթենու և արմավենու ճյուղերը, երբ նա մտնում էր քաղաք։ Նրանք բացականչում էին. «Ովսաննա՜ Բարձյալին, օրհնյալ լինի Նա, Ով գալիս է Տիրոջ անունով, օրհնյալ լինի մեր հոր` Դավթի թագավորությունը, որ գալիս է: Խաղաղություն երկնքում և Փառք բարձունքներում» (Մարկ. 11:9-10)։
Ի՞նչ խորհրդանշական նշանակություն ունեն Ծաղկազարդի ավանդույթները։
Եկեղեցու հայրերը Հիսուսի առջև հանդերձներ փռելը մեկնաբանում են որպես Քրիստոսին մեղքեր խոստովանելու խորհրդանիշ։ Ճյուղեր ընծայելը խորհրդանշում էր հատուկ պատիվ և հանդիսավորություն։ Ձիթենին ընկալվում էր որպես իմաստության, խաղաղության, հաղթանակի և փառքի խորհրդանիշ։ Մեռյալ Ղազարոսին հարություն տված Քրիստոսին ձիթենու և արմավենու ճյուղեր ընծայելը նաև խորհրդանշում է մահվան հանդեպ հաղթանակը։
Ի՞նչ այլ բան է խորհրդանշում Ծաղկազարդը։
Ծաղկազարդը խորհրդանշում է նաև արարչության առաջին օրը, երբ Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը, և լույսը տարածվելով՝ հալածեց խավարը։ Այն նաև խորհրդանշում է առաջին ժամանակաշրջանը, երբ երկիրը զարդարվեց բույսերով ու ծաղիկներով, և Ադամն ու Եվան ուրախացան Դրախտում։ Տեքստը զուգահեռ է անցկացնում՝ նշելով, որ ինչպես առաջին ժամանակաշրջանում Կայենը նախանձից սպանեց Աբելին, այնպես էլ հրեաները, չարը խորհելով, սպանեցին Քրիստոսին և դարձան Կայենի անեծքի ժառանգորդները։
Ինչպե՞ս է նշվում Ծաղկազարդը հայկական եկեղեցիներում։
Ծաղկազարդի նախօրեին՝ շաբաթ օրը, կատարվում է նախատոնակ, բացվում է խորանի վարագույրը, իսկ հաջորդ օրը տոնական Սուրբ Պատարագը մատուցվում է բաց վարագույրով։ Ծաղկազարդի առավոտյան եկեղեցիներում օրհնում են ձիթենու կամ ուռենու ոստեր և բաժանում ժողովրդին։ Անպտուղ ուռենու ոստերը խորհրդանշում են հեթանոսներին, ովքեր պտղաբերեցին միայն Քրիստոսին ընծայվելուց հետո։ Ոստերի փափկությունը խորհրդանշում է Քրիստոսի հետևորդների խոնարհությունը։ Այս ճյուղերը մեր ընծաներն են Տիրոջը, ինչպես Սուրբ Ծննդյան օրը Արևելքից մոգերի բերած ընծաները։
Ո՞րն է Ծաղկազարդի ընդհանուր ուղերձը։
Հիսուս Քրիստոսի Երուսաղեմ մուտքը որպես Թագավոր խորհրդանշորեն ցույց է տալիս Նրան որպես Փառքի Թագավոր, Ով վերացնում է անեծքը և կենդանություն պարգևում։ Հիսուսը եկավ ավետարանելու աղքատներին, բժշկելու սրտով բեկվածներին, ազատելու գերիներին և տեսողություն պարգևելու կույրերին, ինչպես մարգարեացել էր Եսայի մարգարեն։ Ծաղկազարդը նշանավորում է Ավագ Շաբաթվա՝ Հիսուսի երկրային կյանքի վերջին շաբաթվա սկիզբը՝ մինչև Նրա խաչելությունն ու հարությունը։