Իլոն Մասկը քննադատում է F-35 ծրագիրը և կոչ անում անցնել անօդաչու թռչող սարքերի

Իլոն Մասկի վերջին հայտարարությունները F-35 ծրագրի վերաբերյալ թեժ քննարկումներ են առաջացրել պաշտպանության ոլորտում ծախսերի և ռազմական տեխնոլոգիաների ապագայի շուրջ։ Նորանշանակ «Կառավարության արդյունավետության վարչության» ղեկավարը պատրաստվում է կրճատել 2 տրիլիոն դոլար պետական ծախսերից, և թվում է՝ F-35 ծրագիրը դարձել է նրա գլխավոր թիրախներից մեկը։

Մասկը, իր Twitter/X հարթակում, համեմատեց F-35-ը ժամանակակից անօդաչու տեխնոլոգիաների հետ՝ ընդգծելով դրա թերությունները։ Նա F-35-ը բնութագրեց որպես «բոլոր ոլորտներում քիչ հաջող, ոչ մի ոլորտում գերազանց» և պնդեց, որ մարդատար կործանիչները այլևս անիմաստ են անօդաչու սարքերի դարաշրջանում։ Նրա մեկնաբանությունները լուրջ հարված հասցրին պաշտպանության ոլորտի խոշոր ընկերություններին, իսկ Lockheed Martin-ի բաժնետոմսերը նվազեցին ավելի քան 3%-ով։

Մասկի խոսքով՝ անօդաչու սարքերը ունեն մի շարք առավելություններ․ դրանք գործում են առանց օդաչուների հետ կապված բարդությունների, արդյունավետ են ժամանակակից հակաօդային պաշտպանության համակարգերի դեմ և ավելի ծախսարդյունավետ են։ Նա նաև քննադատեց թաքնվածության (stealth) տեխնոլոգիան՝ պնդելով, որ արհեստական բանականությամբ համալրված համակարգերը կարող են հեշտությամբ հայտնաբերել «թաքնված» կործանիչները։

F-35 ծրագիրը, որը համարվում է ԱՄՆ-ի ամենաթանկ ռազմական նախագիծը, հաճախ քննադատվել է իր բարդությունների և ծախսերի պատճառով։ Այն արդեն մի տասնամյակ հետ է ծրագրից և գերազանցել է բյուջեն 180 միլիարդ դոլարով։ Չնայած այս խնդիրներին, F-35-ը շարունակում է կիրառվել մարտական գործողություններում, իսկ ուսումնական վարժանքներում ստացել է բարձր գնահատականներ՝ մասնավորապես «20:1» հարաբերակցությամբ հաղթանակներ։

Մասկի ռազմավարությունը կենտրոնացած է անօդաչու թռչող սարքերի զանգվածային օգտագործման վրա։ Նրա կարծիքով՝ ապագա պատերազմները կախված են լինելու արհեստական բանականությամբ վերահսկվող անօդաչու սարքերի խմբերից, որոնք կարող են աշխատել համատեղ՝ նվազագույն մարդկային վերահսկողությամբ։ Նմանատիպ տեխնոլոգիաներով զբաղվող Anduril, Shield AI և Palantir ընկերությունները կարող են զգալի օգուտներ ստանալ, եթե Մասկի ազդեցությունը փոխի Պենտագոնի առաջնահերթությունները։

Անօդաչու թռչող սարքերն ամբողջությամբ ավանդական օդուժը փոխարինելու հարցը դեռևս բաց է։ Չնայած Ուկրաինայում անօդաչու սարքերի օգտագործումը ցույց է տվել դրանց ռազմավարական արժեքը, ԱՄՆ-ն դեռ չի ներդրել դրանք լայնածավալ օգտագործման համար։ Եթե Մասկը հաջողվի իր ծրագրերում, ապագա ռազմական ուժերը կունենան ավելի քիչ F-35 կործանիչներ և շատ ավելի մեծ քանակությամբ անօդաչու սարքեր։

Իլոն Մասկի նախաձեռնությունը պաշտպանության ոլորտը կանգնեցրել է բեկումնային պահին։ Այն հարցը, թե արդյոք նրա տեսլականը կդառնա իրականություն, կախված է Պենտագոնի նորարարական լուծումներ ընդունելու պատրաստակամությունից և պաշտպանության բյուջեի շուրջ քաղաքական մթնոլորտից։ Այս թեմայի շուրջ բանավեճը հեռու է ավարտից, քանի որ միլիարդավոր դոլարներ և ազգային անվտանգությունը շարունակում են լինել խաղի մեջ։