Համասի առաջնորդներ Մուհամմադ Սինվարն ու Մուհամմադ Շաբանեն սպանվել են

Ովքե՞ր էին Մուհամմադ Սինվարն ու Մուհամմադ Շաբանեն

Մուհամմադ Սինվարը, Համասի բարձրաստիճան ռազմական հրամանատարներից մեկը, համարվում էր խմբավորման ազդեցիկ առաջնորդներից մեկը: Նա հայտնի էր իր կոշտ դիրքորոշմամբ զինադադարի պայմանավորվածությունների նկատմամբ, որոնք պահանջում էին Համասի զինաթափումը: Սինվարը նաև Հահյա Սինվարի կրտսեր եղբայրն էր, որը 2023 թվականի հոկտեմբերին Իսրայելի վրա հարձակումների գլխավոր կազմակերպիչներից մեկն էր և սպանվել էր իսրայելական ուժերի կողմից անցյալ տարի:

Մուհամմադ Շաբանեն, ևս մեկ բարձրաստիճան պաշտոնյա, ներգրավված էր Գազայում ռազմական գործողությունների համակարգման մեջ: Նրանց ղեկավարությունը կարևոր դեր էր խաղում Համասի ռազմավարական և գործողությունների պլանավորման մեջ:

Օդային հարվածը, որը թիրախավորեց Համասի ղեկավարությանը

Ըստ հաղորդումների՝ Մուհամմադ Սինվարն ու Մուհամմադ Շաբանեն սպանվել են իսրայելական օդային հարվածի հետևանքով, որը թիրախավորել էր Գազայի թունելներից մեկը: Իսրայելի պաշտպանության բանակը (IDF) վերջին շրջանում ակտիվացրել է իր գործողությունները տարածաշրջանում՝ նպատակ ունենալով քանդել Համասի ղեկավարության կառուցվածքը: Այս հարվածը ևս մեկ փորձ է թուլացնելու Համասի հրամանատարական և կառավարման կարողությունները:

Թեև Իսրայելը դեռևս պաշտոնապես չի հաստատել նրանց մահը, մի շարք Մերձավոր Արևելքի աղբյուրներ հաղորդում են նրանց սպանության մասին: Փորձագետները նշում են, որ այսպիսի թիրախային սպանությունները նպատակ ունեն ապակայունացնել Համասի գործողությունների համակարգը՝ հատկապես վերջին լարվածությունների ֆոնին:

Համասի և տարածաշրջանային կայունության վրա ազդեցությունը

Համասը երկար տարիների ընթացքում դիմակայել է իր ղեկավարների կորստին: Տարբեր ժամանակներում Իսրայելը համակարգված կերպով սպանել է խմբավորման մի շարք կարևոր անձանց, բայց Համասը կարողացել է պահպանել իր գործողությունների ուժը: Խմբավորման դեցենտրալիզացված կառուցվածքը թույլ է տալիս արագ հարմարվել ղեկավարության փոփոխություններին:

Այնուամենայնիվ, Սինվարի և Շաբանեի մահը կարող է նշանակալի մարտավարական հետևանքներ ունենալ: Սինվարը համարվում էր զինադադարի բանակցությունների հիմնական խոչընդոտներից մեկը՝ իր կոշտ դիրքորոշման պատճառով: Նրա բացակայությունը կարող է հնարավորություն տալ խմբավորման ավելի չափավոր ձայներին, թեև սա դեռևս ենթադրություն է:

«Եթե հաստատվի, նրա մահը հաստատ լուրջ հարված կլինի Համասին. նրանց բարձրաստիճան ռազմական և քաղաքական ղեկավարներից շատերն արդեն սպանվել են, և Համասը չի կարող փոխարինել բոլորին», – նշել է Գազայի քաղաքական գիտնական Մխաիմար Աբուսադան՝ New York Times-ի հետ զրույցում:

Իսրայելի ռազմավարությունը և երկարաժամկետ նպատակները

Իսրայելի թիրախային սպանությունները Համասի թուլացման և Գազայում նրա ազդեցության նվազեցման ավելի լայն ռազմավարության մաս են կազմում: Այս գործողությունները նպատակ ունեն խաթարել խմբավորման ռազմական կարողությունները և սահմանափակել նրա հարձակումների հնարավորությունները իսրայելական տարածքում:

Այնուամենայնիվ, փորձագետները նշում են, որ այսպիսի գործողությունները կարող են չհանգեցնել երկարաժամկետ խաղաղության: Համասը ցույց է տվել, որ դիմադրում է ղեկավարության կորուստներին, իսկ նրա գաղափարախոսությունը խորապես արմատավորված է նրա անդամների և աջակիցների շրջանում: Խմբավորման նոր առաջնորդների հավաքագրումը և պատրաստումը ապահովում է նրա շարունակականությունը, չնայած արտաքին ճնշումներին:

Բացի այդ, թիրախային սպանությունները կարող են էլ ավելի սրել լարվածությունը տարածաշրջանում՝ հանգեցնելով վրեժխնդիր հարձակումների և երկարաձգելով բռնությունների շրջանը: Միջազգային հանրությունը կոչ է անում ավելի համապարփակ մոտեցում՝ ուղղված հակամարտությունը սնուցող հիմնարար խնդիրների լուծմանը, ներառյալ Գազայի տնտեսական և հումանիտար խնդիրները:

Թիրախային սպանությունների պատմական հեռանկարը

Իսրայելի կողմից թիրախային սպանությունների օգտագործումը որպես հակաահաբեկչական ռազմավարություն սկիզբ է առնում տասնամյակներ առաջ: Համասի հայտնի առաջնորդներ, ինչպիսիք են շեյխ Ահմեդ Յասինը և Աբդել Ազիզ ալ-Ռանտիսին, սպանվել են 2000-ականների սկզբին, բայց խմբավորումը շարունակում էր աճել և ուժեղանալ:

Այս մոտեցման քննադատները պնդում են, որ այն հաճախ հանգեցնում է անցանկալի հետևանքների, ներառյալ երիտասարդ սերունդների արմատականացումը և ավելի կոշտ դիրքորոշում ունեցող առաջնորդների ի հայտ գալը: Մյուս կողմից, աջակիցները կարծում են, որ թիրախային սպանությունները անհրաժեշտ գործիք են ահաբեկչական ցանցերը խաթարելու և իսրայելցի քաղաքացիներին պաշտպանելու համար:

Մուհամմադ Սինվարի և Մուհամմադ Շաբանեի մահերը ավելացնում են այս բարդ պատմությանը՝ հարցեր առաջացնելով այսպիսի մարտավարությունների արդյունավետության վերաբերյալ երկարաժամկետ կայունություն ապահովելու գործում:

Ապագայի հեռանկարները

Մուհամմադ Սինվարի և Մուհամմադ Շաբանեի մահերը կարևոր մարտավարական հաղթանակ են Իսրայելի համար: Այնուամենայնիվ, Համասի և ավելի լայն հակամարտության վրա երկարաժամկետ ազդեցությունը մնում է անորոշ: Թիրախային սպանությունները կարող են թուլացնել Համասի ղեկավարությունը, բայց քիչ հավանական է, որ դրանք փոխեն խմբավորման ընդհանուր ռազմավարությունը կամ գործողությունների կարողությունները:

Քանի որ իրավիճակը Գազայում շարունակում է զարգանալ, միջազգային հանրությունը պետք է առերեսվի հակամարտության հիմնարար խնդիրների լուծման մարտահրավերներին: Կայուն լուծում պահանջում է ոչ միայն ռազմական գործողություններ, այլև դիվանագիտական ջանքեր, տնտեսական զարգացում և հումանիտար օգնություն՝ ստեղծելու երկարաժամկետ խաղաղության հիմքը:

Գազայում տեղի ունեցող իրադարձությունները ընդգծում են իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության շարունակական բարդությունները, որտեղ յուրաքանչյուր գործողություն խոր ազդեցություն է ունենում տարածաշրջանի ապագայի վրա:

Աղբյուր՝ Nytimes, Israelhayom, Wikiwand