- Հունգարիան հայտարարեց ՄՔԴ-ից դուրս գալու մասին Նեթանյահուի այցի ընթացքում։
- Նեթանյահուն ՄՔԴ-ի կողմից հետախուզվում է ռազմական հանցագործությունների համար։
- Հունգարիայի վարչապետ Օրբանը քննադատեց ՄՔԴ-ն որպես «քաղաքական գործիք»։
- Դուրս գալը համահունչ է Հունգարիայի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություններին։
- Քայլը առաջացրել է խառը արձագանքներ Եվրոպական միությունում։
Հունգարիան հայտարարում է ՄՔԴ-ից դուրս գալու մասին
Հունգարիան պաշտոնապես հայտարարեց Միջազգային քրեական դատարանից (ՄՔԴ) դուրս գալու մասին՝ դառնալով առաջին Եվրոպական միության անդամ երկիրը, որը նման քայլ է ձեռնարկում։ Հայտարարությունը համընկավ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի պետական այցի հետ, ով ներկայումս հետախուզվում է ՄՔԴ-ի կողմից ռազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ հանցագործությունների համար։
Նեթանյահուի ՄՔԴ-ի հետախուզման որոշումը և Հունգարիայի արձագանքը
ՄՔԴ-ն 2024 թվականի նոյեմբերին Նեթանյահուի նկատմամբ հետախուզում է հայտարարել՝ հիմնվելով «հիմնավոր պատճառների» վրա, որ նա պատասխանատվություն է կրում Իսրայել-Համաս հակամարտության ընթացքում ռազմական հանցագործությունների համար։ Նեթանյահուն մերժել է մեղադրանքները՝ դրանք անվանելով «անհեթեթ և հակասեմական»։
Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանը, ով Իսրայելի ուժեղ դաշնակից է, Նեթանյահուին հրավիրել էր պետական այցի անմիջապես որոշման հրապարակումից հետո։ Բուդապեշտում համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ Օրբանը ՄՔԴ-ն անվանեց «քաղաքական գործիք» և պաշտպանեց Հունգարիայի որոշումը՝ հայտարարելով. «Այս կարևոր դատարանը վերածվել է քաղաքական գործիքի, և Հունգարիան չի ցանկանում մասնակցել դրան»։
Հունգարիայի դուրս գալու գործընթացը
Հռոմի կանոնադրության 127-րդ հոդվածի համաձայն, որը հիմնել է ՄՔԴ-ն, Հունգարիան պետք է պաշտոնական գրավոր ծանուցում ուղարկի ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարին՝ դուրս գալու գործընթաց սկսելու համար։ Գործընթացը կտևի մեկ տարի, որի ընթացքում Հունգարիան պարտավոր է համագործակցել ՄՔԴ-ի հետ։ Այնուամենայնիվ, Նեթանյահուին հյուրընկալելու և նրան չձերբակալելու Հունգարիայի որոշումը արդեն հարցեր է առաջացրել միջազգային իրավական նորմերին նրա հավատարմության վերաբերյալ։
Իսրայելի և միջազգային հանրության արձագանքները
Նեթանյահուն Հունգարիայի որոշումը անվանեց «համարձակ և սկզբունքային»՝ ընդգծելով դրա կարևորությունը «բոլոր ժողովրդավարությունների» համար՝ դիմակայելու այն, ինչ նա անվանեց «կոռումպացված կազմակերպություն»։ Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Գիդեոն Սաարը նույնպես շնորհակալություն հայտնեց սոցիալական ցանցերում՝ անվանելով Հունգարիայի դիրքորոշումը «հստակ և ուժեղ բարոյական դիրքորոշում Իսրայելի կողքին»։
Այնուամենայնիվ, որոշումը քննադատության է արժանացել եվրոպական այլ երկրներից։ Գերմանիայի արտաքին գործերի նախարար Աննալենա Բերբոքը Հունգարիայի քայլը անվանեց «միջազգային քրեական իրավունքի համար վատ օր»՝ ընդգծելով, որ Հռոմի կանոնադրությունը պարտադիր համաձայնագիր է բոլոր ԵՄ անդամ պետությունների համար։
Հետևանքները ՄՔԴ-ի և միջազգային արդարադատության համար
Հունգարիայի դուրս գալը ընդգծում է ազգային ինքնիշխանության և միջազգային իրավական պարտավորությունների միջև առկա լարվածությունը։ Օրբանի կառավարությունը հետևողականորեն առաջնահերթություն է տվել ինքնիշխանությանը իր արտաքին քաղաքականության մեջ՝ հաճախ բախվելով միջազգային հաստատությունների հետ։
Հունգարիայի ՄՔԴ-ից դուրս գալը կարևոր պահ է միջազգային իրավունքի և Եվրոպական միության քաղաքականության պատմության մեջ։ Թեև քայլը համահունչ է Հունգարիայի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություններին և ամրապնդում է նրա դաշինքը Իսրայելի հետ, այն նաև հարցեր է առաջացնում միջազգային արդարադատության ապագայի և ՄՔԴ-ի դերի վերաբերյալ։