Հունաստանի Կալամատայում ոգեկոչվել է Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցը

Հունաստանի Կալամատա քաղաքում պաշտոնական և համայնքային ներկայությամբ ոգեկոչվել է Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցը – 2025

Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի առնչությամբ Հունաստանի Կալամատա քաղաքում կազմակերպվել է ոգեկոչման միջոցառում։ Այս միջոցառման անցկացման նախաձեռնությունը պատկանում էր Կալամատայի քաղաքապետարանին։ Արարողությունը տեղի է ունեցել հատուկ Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի մոտ՝ հանդիսանալով հիշատակման և հարգանքի տուրք մատուցելու կենտրոնական վայր հունական քաղաքում։

Մասնակիցների լայն շրջանակ արարողությանը

Կալամատայում տեղի ունեցած ոգեկոչման միջոցառմանը մասնակցել է բազմազան խումբ՝ ներառյալ հայկական և հունական պաշտոնական կառույցների, կրոնական հաստատությունների և համայնքային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ։ Մասնակիցների թվում էր Հունաստանում Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը։ Հայ Առաքելական եկեղեցին ներկայացնում էր Հունաստանի Հայոց թեմի Առաջնորդ Գերաշնորհ Տեր Սահակ Եպիսկոպոս Եմիշեանը։ Հունաստանի Ուղղափառ եկեղեցու կողմից միջոցառմանը մասնակցում էր Կալամատայի եպիսկոպոս Խրիսոստոմոս Սավվատոսը։ Հունաստանի խորհրդարանից ներկա էր պատգամավոր Միլտոս Խրիսոմալիսը։ Կալամատայի քաղաքապետարանը ներկայացնում էր քաղաքապետի տեղակալ Սարանտոս Մարինակիսը, ով հավանաբար նաև առանցքային դեր է ունեցել՝ հաշվի առնելով քաղաքապետարանի կազմակերպչական դերը։ Մեսինիայի մարզային վարչակազմը ներկայացնում էր փոխմարզպետ Ստատիս Անաստասոպուլոսը։ Հունաստանի Հայ դատի հանձնախմբից ներկա էր ներկայացուցիչ Սերգո Կապլանյանը։ Մասնակցում էր նաև Կալամատայի հայ համայնքի նախագահ Սոֆյա Մարգարյանը։ Միջոցառմանը ներկա էին նաև տարածաշրջանի այլ փոխքաղաքապետեր, զինված ուժերի և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ՝ ընդգծելով տարբեր ոլորտներից լայն մասնակցությունը։

Հոգեհանգստյան կարգը պաշտոնական ելույթներից առաջ

Հունաստանում Հայաստանի դեսպանության տարածած հաղորդագրության համաձայն՝ ոգեկոչման միջոցառման պաշտոնական ծրագրին նախորդել է հոգևոր արարողություն։ Հունաստանի Հայոց թեմի Առաջնորդ Գերաշնորհ Տեր Սահակ Եպիսկոպոս Եմիշեանը մատուցել է հոգեհանգստյան կարգ։ Այս հոգևոր արարողությունը Հայոց ցեղասպանության ոգեկոչումների ավանդական մաս է՝ աղոթքներ մատուցելով զոհերի հոգիների համար և հանդիսավոր մտորումների պահ տրամադրելով ներկաներին։ Հոգեհանգստյան կարգը տեղի է ունեցել մինչև հուշարձանի մոտ պաշտոնական ելույթների շարքի սկսվելը։

Դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը անդրադառնում է ցեղասպանությունների կանխարգելմանը և հիշատակմանը

Հունաստանում Հայաստանի դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը դիտարկումներ է ներկայացրել ոգեկոչման արարողության ընթացքում։ Իր ելույթում նա ընդգծել է ցեղասպանությանը կանխարգելիչ տեսանկյունից մոտենալու կարևորությունը՝ թվարկելով երեք հիմնական ուղղություններ, որոնք նա համարում է էական ցեղասպանությունների կանխարգելման համար ընդհանրապես։ Այս ուղղությունները շրջանակ են տրամադրում հասկանալու այն բազմակողմ ջանքերը, որոնք պահանջվում են մարդկության դեմ ուղղված նման հանցագործությունների դեմ պայքարելու և ապահովելու համար, որ անցյալի դասերը քաղվեն և կիրառվեն։

Շեշտադրում ժխտողականության դեմ պայքարի վրա՝ որպես կանխարգելման գործիք

Ցեղասպանությունները կանխարգելելու հիմնական ուղղություններից մեկը, որի մասին խոսել է դեսպան Մկրտչյանը, ժխտողականության դեմ պայքարի կարևորությունն էր։ Ցեղասպանության ժխտման դեմ պայքարը շատ փորձագետների և ջատագովների կողմից համարվում է կանխարգելման կարևորագույն ասպեկտ։ Ժխտումը հաճախ ձգտում է խեղաթյուրել պատմական փաստերը, լռեցնել վերապրողներին և նրանց ժառանգներին, և ստեղծել միջավայր, որտեղ ապագա ոճրագործությունները կարող են պոտենցիալ մտածվել կամ իրականացվել անպատիժ։ Դեսպանի այս կետի վրա շեշտադրումը ընդգծում է այն տեսակետը, որ ժխտման դեմ պայքարելը միայն պատմական ճշգրտության հարց չէ, այլ ուղիղ կապված է ապագայում նմանատիպ հանցագործությունները կանխելու շարունակական ջանքերի հետ։

Ցեղասպանությունը ուսումնական հաստատություններում դասավանդելու անհրաժեշտություն

Դեսպան Մկրտչյանը նաև շեշտել է ցեղասպանության մասին դասավանդելու անհրաժեշտությունը՝ որպես կանխարգելման առանցքային միջոց։ Նա հատուկ նշել է այս կրթության կարևորությունը, որը պետք է տարածվի համալսարաններից դուրս և ներառվի նաև միջնակարգ դպրոցներում։ Ցեղասպանությունների մասին դասավանդելը անհատներին, հատկապես երիտասարդ սերունդներին, տրամադրում է գիտելիքներ պատմական իրադարձությունների, դրանց պատճառների, մեխանիզմների և հետևանքների մասին։ Այս ըմբռնումը կարող է օգնել խթանել կրիտիկական մտածողությունը նախապաշարմունքների, խտրականության և զանգվածային բռնության մասին՝ նպաստելով համաշխարհային քաղաքացիության զարգացմանը, որն ավելի իրազեկ է ատելության վտանգների մասին և ավելի հանձնառու է պահպանել մարդու իրավունքները և կանխարգելել ոճրագործությունները։ Դեսպանի կոչը՝ ցեղասպանության կրթությունը ներառել միջնակարգ դպրոցներում, ընդգծում է այն համոզմունքը, որ այս գիտելիքը հիմնարար է և պետք է հասանելի լինի բնակչության ավելի լայն շերտին։

Ոգեկոչման օրերի իմաստը և նշանակությունը

Ցեղասպանությունները կանխարգելելու երրորդ հիմնական ուղղությունը, ըստ դեսպան Մկրտչյանի ելույթի, ոգեկոչման օրերի իմաստն ու նշանակությունն էր։ Ոգեկոչման օրերը, ինչպիսին է ապրիլի 24-ը Հայոց ցեղասպանության համար, ծառայում են բազմաթիվ նպատակների։ Դրանք տրամադրում են հատուկ ժամանակ զոհերի հավաքական հիշատակման համար՝ հարգելով նրանց կյանքերը և նրանց կրած տառապանքները։ Դրանք նաև հնարավորություններ են վերահաստատելու «այլևս երբեք» հանձնառությունը և մտորելու ցեղասպանության պատճառների և հետևանքների շուրջ։ Ավելին, ոգեկոչման միջոցառումները կարող են բարձրացնել հանրային իրազեկությունը, կրթել նրանց, ովքեր քիչ ծանոթ են պատմությանը, և հարթակ տրամադրել ջատագովության և ճանաչման ու արդարությանն ուղղված շարունակական ջանքերի համար։ Դեսպանի շեշտադրումը այս օրերի իմաստի և նշանակության վրա ընդգծում է նրանց կենսական դերը Ցեղասպանության հիշատակը կենդանի պահելու և կանխարգելմանն ուղղված գործողություններ մոբիլիզացնելու գործում։

Աղբյուր՝ Հունաստանում ՀՀ դեսպանություն

Կանխարգելման ուղղությունների կիրառումը Հունաստանում

Դեսպան Մկրտչյանը նշել է, որ այս երեք կարևոր հանգամանքները՝ ժխտողականության դեմ պայքարը, ցեղասպանության մասին դասավանդելը և ոգեկոչման օրերի նշանակությունը, կիրառվում են Հունաստանում Հայոց ցեղասպանության համատեքստում։ Այս դիտարկումը ցույց է տալիս, որ Հունաստանում ջանքեր են գործադրվում Հայոց ցեղասպանության հետ կապված այս ասպեկտներին անդրադառնալու համար՝ լինի դա կրթական նախաձեռնությունների, հանրային քննարկումների կամ ոգեկոչման օրերի պաշտոնական նշման միջոցով։ Հաշվի առնելով Հունաստանի սեփական պատմական փորձառությունները և նրա հարաբերությունները Հայաստանի հետ՝ այս կանխարգելման ռազմավարությունների կիրառումը հունական համատեքստում ուշագրավ է։

Երախտիքի խոսքեր՝ ուղղված Հունաստանի կառավարությանը և ժողովրդին

Իր ելույթում դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը նաև երախտիքի խոսքեր է հղել Հունաստանին։ Նա շնորհակալություն է հայտնել Հունաստանի կառավարությանը և ժողովրդին։ Այս երախտագիտության պատճառը նշվել է Հունաստանի կողմից Հայաստանին և հայ ժողովրդին գրկաբաց ընդունելը և շարունակաբար աջակցելը։ Սա ընդգծում է երկու ազգերի և նրանց ժողովուրդների միջև առկա դրական հարաբերությունները և համերաշխությունը, ինչը հատկապես նշանակալի է Հայոց ցեղասպանությունը ոգեկոչելու և տարածաշրջանում համատեղ պատմական փորձառությունները և մարտահրավերները ճանաչելու համատեքստում։

Հարգանքի տուրք՝ Մետրոպոլիտ Խրիզանթոս Ֆիլիպիդիսին

Դեսպան Մկրտչյանը արարողության ընթացքում հատուկ հարգանքի տուրք է մատուցել նաև հույն պատմական գործիչ, Տրապիզոնի մետրոպոլիտ Խրիզանթոս Ֆիլիպիդիսին։ Նա նշել է նրա պաշտոնավարման ժամանակաշրջանը՝ 1913-1923 թվականները։ Դեսպանը ընդգծել է Մետրոպոլիտ Ֆիլիպիդիսի գործողությունները Հայոց ցեղասպանության ժամանակաշրջանում՝ հատուկ նշելով, որ նա «հանդես է եկել հայերի պաշտպանությամբ» և «ջանքեր է գործադրել հայ-հունական դաշինք ստեղծելու համար» 1915-1916 թվականներին։ Այս հարգանքի տուրքը ճանաչում է մեծ վտանգի ժամանակահատվածում հայ բնակչության նկատմամբ որոշ հույն գործիչների ցուցաբերած պատմական համերաշխությունը և ընդգծում է երկու ժողովուրդների միջև առկա պատմական կապերը և փոխադարձ աջակցությունը։

Դեսպանի եզրափակիչ շնորհակալությունը Կալամատայի քաղաքապետարանին

Ավարտելով իր ելույթը ոգեկոչման միջոցառմանը՝ դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը երախտիքի խոսքեր է ուղղել հատուկ Կալամատայի քաղաքային իշխանություններին։ Նա շնորհակալություն է հայտնել միջոցառման կազմակերպման համար նրանց դերակատարության համար։ Այս շնորհակալության ժեստը ճանաչում է քաղաքային իշխանությունների նախաձեռնությունը և ջանքերը՝ իրենց քաղաքում Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի ոգեկոչման արարողություն կազմակերպելու գործում՝ գնահատելով նրանց ներդրումը զոհերի հիշատակը հարգելու և հավաքույթը հեշտացնելու համար։

Ծաղկեպսակների զետեղման արարողությունը՝ որպես միջոցառման ավարտ

Կալամատայում հուշարձանի մոտ տեղի ունեցած ոգեկոչման արարողությունն ավարտվել է ծաղկեպսակների զետեղման արարողությամբ։ Ծաղկեպսակների զետեղումը հուշարձանների մոտ ավանդական գործողություն է՝ հանգուցյալներին հարգանքի տուրք մատուցելու և նրանց հիշատակը հարգելու համար։ Այս միջոցառմանը ծաղկեպսակներ են դրվել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի մոտ տարբեր մասնակիցների կողմից, այդ թվում՝ պաշտոնատար անձանց և համայնքային ներկայացուցիչների կողմից, որպես 1915 թվականին և հաջորդող տարիներին զոհվածների հիշատակման և հարգանքի վերջին ժեստ։

Տեղեկատվության աղբյուրը Կալամատայի ոգեկոչման վերաբերյալ

Կալամատայում տեղի ունեցած ոգեկոչման միջոցառման վերաբերյալ մանրամասները տրամադրվել են Հունաստանում Հայաստանի դեսպանության տարածած հաղորդագրության միջոցով։ Այս պաշտոնական դիվանագիտական աղբյուրը հիմք է հանդիսացել միջոցառման մասին հաղորդման համար՝ փոխանցելով տեղեկատվություն դրա կազմակերպման, մասնակիցների, ելույթների բովանդակության և հուշարձանի մոտ տեղի ունեցած հիշատակման տարբեր գործողությունների մասին։

Քաղաքապետարանի կողմից կազմակերպված ոգեկոչման նշանակությունը Հունաստանում

Այն փաստը, որ Կալամատայում Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի ոգեկոչումը կազմակերպվել է քաղաքապետարանի կողմից, նշանակալի է։ Այն ցույց է տալիս Հունաստանում Հայոց ցեղասպանության ոգեկոչման հարցում տեղական ինքնակառավարման մակարդակում առկա ճանաչումն ու ներգրավվածությունը։ Քաղաքապետարանի մասնակցությունը, մարզային և խորհրդարանական ներկայացուցիչների, հույն հոգևորականների, ինչպես նաև Հայկական դիվանագիտական առաքելության և համայնքի մասնակցության հետ մեկտեղ, ընդգծում է Հայոց ցեղասպանության հիշատակմանը հունական հասարակության ներսում տրվող կարևորությունը։ Նման քաղաքային նախաձեռնությունները նպաստում են հանրային իրազեկության բարձրացմանը և ծառայում են որպես հայ ժողովրդի հետ համերաշխության կարևոր ժեստ։

Կալամատան միանում է համաշխարհային հիշատակմանը՝ շեշտադրելով կանխարգելումը

Եզրափակելով, Հունաստանի Կալամատա քաղաքը նշանավորել է Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցը ոգեկոչման արարողությամբ, որը տեղի է ունեցել զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի մոտ։ Միջոցառումը, որը կազմակերպվել էր Կալամատայի քաղաքապետարանի կողմից, համախմբել էր հայ և հույն մի շարք պաշտոնատար անձանց, հոգևորականների և համայնքային գործիչների։ Հունաստանում Հայաստանի դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը ելույթ է ունեցել՝ կենտրոնանալով ցեղասպանության կանխարգելման էական ուղղությունների վրա, այդ թվում՝ ժխտողականության դեմ պայքարը, կրթության խթանումը և ոգեկոչման օրերի հարգումը՝ նշելով դրանց կիրառումը Հունաստանում։ Արարողությունը, որը ներառում էր հոգեհանգստյան կարգ և ավարտվեց ծաղկեպսակների զետեղմամբ, ընդգծեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հարգելու և ապագա կառուցելու ուղղությամբ համատեղ հանձնառությունը, որտեղ նման ոճրագործությունները կկանխարգելվեն՝ արտացոլելով հայ և հույն ժողովուրդների միջև առկա ամուր կապերն ու փոխադարձ աջակցությունը։