«Սիրիայի դեմոկրատական ուժերի» (ՍԴՈՒ) քրդական ղեկավարությունը պատմական համաձայնագիր է ստորագրել Սիրիայի կառավարության հետ Դամասկոսում, որը նշանավորում է Սիրիայի հյուսիս-արևելքում քրդական ինքնավարության բոլոր քաղաքացիական և զինված կառույցների ինտեգրումը սիրիական պետական կառույցներին: Երկուշաբթի օրը Սիրիայի նախագահի գրասենյակի կողմից հրապարակված հայտարարությունը ազդարարում է Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի կարևոր շրջադարձ, որը տևում է ավելի քան մեկ տասնամյակ և վերաձևում է տարածաշրջանային դինամիկան։ Համաձայնագիրը, որը ձեռք է բերվել Ահմադ Ալ-Շարաայի՝ Սիրիայի կառավարության ներկայացուցչի, և ՍԴՈՒ գեներալ հրամանատար Մազլում Աբդիի հանդիպման արդյունքում, նպատակ ունի վերականգնել Սիրիայի կենտրոնական կառավարության վերահսկողությունը երկրի հյուսիս-արևելյան շրջանների նկատմամբ, որոնք վերջին տարիներին փաստացի ինքնավարություն էին վայելում։
Դամասկոսում ստորագրված համաձայնագիր. Սիրիայի կառավարության և ՍԴՈՒ-ի միջև պայմանավորվածություն
Դամասկոսում ստորագրված համաձայնագիրը երկարատև բանակցությունների և տարածաշրջանային դերակատարների միջնորդական ջանքերի արդյունք է։ Հանդիպումը, որը տեղի է ունեցել երկուշաբթի օրը, նշանավորում է երկու կողմերի պատրաստակամությունը՝ գերազանցելու տարաձայնությունները և գտնել փոխզիջումային լուծումներ՝ հանուն Սիրիայի միասնության և կայունության։ Քննարկումների մանրամասները դեռևս հրապարակված չեն, սակայն հայտնի է, որ համաձայնագրի հիմնական նպատակն է քայլեր ձեռնարկել Սիրիայի հյուսիս-արևելքը երկրի կենտրոնական պետական համակարգին վերաինտեգրելու ուղղությամբ։ Ստորագրման արարողությունը տեղի է ունեցել Սիրիայի մայրաքաղաքում, ինչը խորհրդանշում է համաձայնագրի պաշտոնական բնույթը և դրա կարևորությունը երկու կողմերի համար։
Քաղաքացիական և զինված կառույցների ինտեգրում. ինքնավարության հիմնական ոլորտները միանում են պետությանը
Համաձայնագրի առանցքային կետերից մեկը քրդական ինքնավարության քաղաքացիական և զինված կառույցների ինտեգրումն է Սիրիայի պետական կառույցներին։ Սա ներառում է կառավարման տարբեր ոլորտներ, ինչպիսիք են տեղական ինքնակառավարումը, կրթությունը, առողջապահությունը և սոցիալական ծառայությունները։ Զինված կառույցների ինտեգրումը նույնպես կարևոր նշանակություն ունի, քանի որ այն նախատեսում է ՍԴՈՒ-ի ուժերի ներգրավումը Սիրիայի զինված ուժերի կազմում կամ այլ պետական անվտանգության կառույցներում։ Այս քայլը նպատակ ունի վերացնել զուգահեռ կառավարման համակարգը և ապահովել Սիրիայի տարածքային ամբողջականությունը՝ միասնական պետական կառավարման ներքո։
Սահմանային անցակետեր, օդանավակայաններ և նավթահանքեր**. վերահսկողության փոխանցում Դամասկոսին։
Համաձայնագրի հայտարարության մեջ առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվել Սիրիայի հյուսիս-արևելքի տնտեսական և ռազմավարական կարևոր ենթակառուցվածքների ինտեգրմանը։ Նշվում է, որ սահմանային անցակետերը, օդանավակայանները, նավթի և գազի հանքավայրերը, որոնք նախկինում վերահսկվում էին քրդական ինքնավարության կողմից, այժմ անցնում են Սիրիայի կենտրոնական կառավարության վերահսկողության տակ։ Այս քայլը նշանակալի տնտեսական և քաղաքական նշանակություն ունի, քանի որ այն թույլ է տալիս Սիրիային վերականգնել վերահսկողությունը իր բնական ռեսուրսների և առևտրային ուղիների նկատմամբ, որոնք կարևոր են երկրի տնտեսական վերականգնման և զարգացման համար։
Քրդական ինքնավարությունը Սիրիայի կազմում. ինտեգրման ազդեցությունը քրդական ինքնորոշման վրա
Համաձայնագիրը, միաժամանակ նշելով ինտեգրման անհրաժեշտությունը, նաև ընդգծում է քրդական բնակչության կարգավիճակը Սիրիայի պետության կազմում։ Հայտարարության մեջ նշվում է, որ քուրդ բնակչությունը Սիրիայի անբաժանելի մասն է և ունի քաղաքացիական իրավունքներ՝ համաձայն երկրի Սահմանադրության։ Սա ենթադրում է, որ ինտեգրումը չի նշանակում քրդական ինքնության և մշակույթի ճնշում, այլ, ընդհակառակը, նպատակ ունի ապահովել քրդական բնակչության իրավահավասար մասնակցությունը Սիրիայի քաղաքական, տնտեսական և մշակութային կյանքին՝ պետության միասնական շրջանակներում։ Համաձայնագիրը, հավանաբար, ներառում է մեխանիզմներ և երաշխիքներ՝ ուղղված քրդական մշակութային և լեզվական իրավունքների պաշտպանությանը, ինչպես նաև ինքնակառավարման որոշակի ձևերի պահպանմանը՝ տեղական մակարդակում։
Համասիրիական հրադադար. համաձայնագրի կարևոր բաղադրիչ
Համաձայնագրի ևս մեկ կարևոր կետ է ամբողջ Սիրիայում հրադադարի համաձայնությունը։ Սիրիական հակամարտությունը, որը տևում է ավելի քան տասը տարի, բազմաթիվ զոհերի և ավերածությունների պատճառ է դարձել երկրում։ Հրադադարի հաստատումը, եթե այն իրականում կյանքի կոչվի, կարող է լուրջ քայլ դառնալ դեպի երկարատև խաղաղություն և կայունություն Սիրիայում։ Համաձայնագրի մանրամասները հրադադարի վերաբերյալ դեռևս հրապարակված չեն, սակայն ակնկալվում է, որ այն ներառում է կողմերի միջև բոլոր ռազմական գործողությունների դադարեցում, ինչպես նաև երկխոսության և քաղաքական կարգավորման գործընթացի վերսկսում։
Տարածաշրջանային հետևանքներ. միասնական Սիրիայի ապագան և հարևան երկրների արձագանքը
Քրդական ինքնավարության ինտեգրումը Սիրիայի կազմում ունի լայնածավալ տարածաշրջանային հետևանքներ։ Միասնական Սիրիայի վերականգնումը կարող է փոխել ուժերի հարաբերակցությունը Մերձավոր Արևելքում և ազդել հարևան երկրների, ինչպիսիք են Թուրքիան, Իրաքը և Իրանը, շահերի վրա։ Թուրքիան, որը մշտապես անհանգստացած է Սիրիայի քրդական ինքնավարության հզորացմամբ, կարող է ողջունել այս համաձայնագիրը, եթե այն հանգեցնի քրդական կազմավորումների սահմանափակմանը և Սիրիայի կենտրոնական կառավարության ուժեղացմանը։ Մյուս կողմից, Իրաքի և Իրանի համար միասնական և կայուն Սիրիան կարող է նպաստել տարածաշրջանային անվտանգության և տնտեսական համագործակցության ամրապնդմանը։ Միջազգային հանրությունը, հատկապես ՄԱԿ-ը և տարածաշրջանային խոշոր խաղացողները, ինչպիսիք են Ռուսաստանը և Միացյալ Նահանգները, նույնպես ուշադիր հետևելու են այս գործընթացին և կարող են ներգրավվել հետագա կարգավորմանը։
Միասնության ուղի. Սիրիայի ինտեգրումը որպես խաղաղության և կայունության երաշխիք
Քրդերի համաձայնությունը՝ ինտեգրվել Սիրիայի պետական կառույցներին, կարող է դիտվել որպես պատմական քայլ դեպի երկրի միասնության վերականգնում և երկարատև խաղաղության հաստատում։ Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմը խորը վերքեր է թողել երկրի հասարակության և տնտեսության վրա, և ազգային համերաշխության վերականգնումը դառնում է առաջնահերթ խնդիր՝ ապագա կայուն զարգացումն ապահովելու համար։ Համաձայնագիրը, եթե այն հաջողությամբ կյանքի կոչվի, կարող է հիմք ստեղծել համասիրական երկխոսության և ազգային հաշտեցման գործընթացի համար, որը կնպաստի երկրի քաղաքական և տնտեսական վերականգնմանը, ինչպես նաև տարածաշրջանային կայունության ամրապնդմանը։